Ο σημερινός "ψεύτικος" σεισμός του Κιλκίς: Όταν η επιστημονική τεχνολογία και τα σύγχρονα ΜΜΕ και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ζούνε σε ένα διαφορετικό κόσμο

11:25 10/1/2018 - Πηγή: thestival.gr

Του Κωνσταντίνου Παπαζάχου*

Σε ένα άρθρο μου πριν από 3 περίπου έτη στο ενημερωτικό site ΑΤΛΑΝΤΕΑ, έγραφα:

«...Η σύγχρονη Σεισμολογία έχει αναπτύξει εργαλεία που επιτρέπουν σε μικρό χρονικό διάστημα μετά τη γένεση ενός ισχυρού σεισμού να υπολογίσουν τα βασικά του στοιχεία (επίκεντρο, μέγεθος, τρόπο διάρρηξης στην σεισμική εστία, κλπ.). Αν και τα εργαλεία αυτά βελτιώνονται συνεχώς, δεν έχουν καταφέρει σήμερα να φτάσουν στο επίπεδο των διεργασιών που εκτελεί

το ανθρώπινο μυαλό, δηλαδή ένας έμπειρος σεισμολόγος ο οποίος αναλύει τα ίδια δεδομένα. Έτσι δεν μπορεί να διακρίνουν περιπτώσεις ταυτόχρονης γένεσης 2 σεισμών, σεισμών με πολύπλοκα φαινόμενα διάρρηξης που οδηγούν σε «δύσκολες» σεισμικές καταγραφές, ύπαρξης θορύβου πάνω στις καταγραφές π.χ. ανθρωπογενούς ή άλλου φυσικού θορύβου, κλπ., θέματα με τα οποία ένας έμπειρος σεισμολόγος-αναλυτής είναι εξοικειωμένος και μπορεί σχετικά εύκολα να διαχειριστεί. Επιπλέον, δεν είναι όλα τα αυτόματα συστήματα στο ίδιο τεχνολογικό επίπεδο και οι λύσεις τους μπορεί να είναι ακόμα και ακόμα και αποπροσανατολιστικές. Στο λάθος να εμπιστευόμαστε τυφλά τους Η/Υ και τις αυτόματες λύσεις σεισμών πέφτουν ακόμα και επιστήμονες, π.χ. συνέβη σχετικά πρόσφατα στον Ελληνικό χώρο ένας σεισμολόγος να εμπιστευθεί το αυτόματο σύστημα και να ανακοινώσει ένα σεισμό μεγέθους περίπου 5.0 ως μεγαλύτερο από 6.0, κινητοποιώντας (άσκοπα) τον κρατικό μηχανισμό!

Συμπέρασμα: Οι αυτόματες λύσεις σεισμών είναι χρήσιμες για μία αρχική, χοντρική εκτίμηση των παραμέτρων ενός σεισμού, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή και να επιβεβαιώνονται από μεταγενέστερες ανακοινώσεις από τα σεισμολογικά κέντρα της χώρας....»

Δυστυχώς, ο σημερινός «σεισμός» στο Κικλίς ήρθε να επιβεβαιώσει τα λεγόμενά μου. Έτσι από το αυτόματο σύστημα λύσεων του Γεωδ.Ινστιτούτου του Εθν. Αστεροσκοπείου Αθηνών ανακοινώθηκε σεισμός με μέγεθος Μ=3.7 στο Κιλκίς, και μάλιστα με την απίστευτη σύμπτωση το λάθος αυτό επίκεντρο να είναι στο ίδιο περίπου σημείο που υπήρχε η πρόσφατη ακολουθία, με μέγιστο σεισμό Μ=4.7! Παρ΄όλο που η ίδια ιστοσελίδα του Γεωδ. Ινστιτούτου προειδοποιεί με σαφήνεια τους αναγνώστες της ότι πρόκειται για προκαταρτικές λύσεις, συχνά με αβέβαιη ποιότητα και αξιοπιστία (βλέπε και σχήμα), ο αυτόματος αυτός προσδιορισμός διαδόθηκε γρήγορα στο διαδίκτυο και σε διάφορα blogs.

Το αποτέλεσμα είναι να εμφανίζεται σήμερα σωρεία αναφορών σε websites, on-line εφημερίδες, κλπ. για σεισμό Μ=3.7, που «συνεχίζει» την ακολουθία του Κικλίς, τη στιγμή που κανένας κουνήθηκε, ούτε και σεισμός υπάρχει στο Κικλίς! Το ίδιο φαινόμενο έγινε και το καλοκαίρι του 2016, με ένα φανταστικό σεισμό στη Σαντορίνη, και μάλιστα εν μέσω τουριστικής περιόδου!

Είναι προφανές ότι θα πρέπει τόσο οι πολίτες, όσο και τα ΜΜΕ και τα ΜΚΔ να μήν αναπαράγουν τέτοιες ειδήσεις, ιδίως όταν προέρχονται από αυτόματα συστήματα που προειδοποιούν για την περιορισμένη αξιοπιστία τους. Ειδικά στην περίπτωση του σεισμού, η ανεύθυνη αναπαραγωγή και διασπορά λανθασμένων ειδήσεων μπορεί να έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες, ιδιαίτερα για μία περιοχή όπως το Κικλίς, η οποία βίωσε πρόσφατα μία ακολουθία και οι κάτοικοι είναι ευαισθητοποιημένοι.

Ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί, επιστήμονες, ΜΜΕ και Μέσα Κοινωνικής Διαδικτύωσης, να μήν μετατρέψουμε το τεχνολογικό πλεονέκτημα της έγκαιρης (αλλά προσεγγιστικής) ενημέρωσης ενός αυτοματοποιημένου συστήματος σεισμικότητας, σε ένα μειονέκτημα ανεύθυνης διασποράς λανθασμένων και φανταστικών ειδήσεων.

*Ο Κωνσταντίνος Παπαζάχος είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωφυσικής ΑΠΘ