Χανιά | Η Μαρία Βλαζάκη για τις ανασκαφές στον Λόφο Καστέλι – Τι αποκάλυψε η σκαπάνη το 2021 | Photos

15:30 3/2/2022 - Πηγή: zarpanews

ΤαΧανιά | πρώτα αποτελέσματα της ανασκαφικής έρευνας στον λόφο Καστέλλι της Παλιάς Πόλης Χανίων το φθινόπωρο του 2021 | Photosεμπλουτίζουν ακόμη περισσότερο τις γνώσεις μας για αυτόν τον πολύ σημαντικό αρχαιολογικό χώρο της Κρήτης, παρά το ολιγάριθμο προσωπικό, τον περιορισμένο χώρο έρευνας και τα αυξημένα μέτρα προστασίας εξαιτίας του COVID-19.

Η ανασκαφή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων διεξήχθηκε υπό τη διεύθυνση της δρος Μαρίας Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη. Τον Οκτώβριο και Νοέμβριο

του 2021 η έρευνα επικεντρώθηκε σε δύο οικόπεδα του λόφου, στην οδό Κατρέ, αρ. 1 και στην συμβολή των οδών Κανεβάρω και Σκορδυλών («οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη»). Στην ανασκαφή εργάστηκαν οι αρχαιολόγοι Δώρα Περράκη, Ηρώ Τσιριντουλάκη, Νίκος Μαρκετάκης, Μαρία Πολυχρονάκη και η φοιτήτρια αρχαιολογίας Ελένη Καραλέκα. Αρχιτεχνίτες ήσαν οι Μανώλης Τσιτσιρίδης, Διονύσης Φουντεδάκης, Διονύσης Αλυφαντής και Νεκτάριος Μπαμπουνάκης.

Ανασκαφή «Κατρέ 1»

Τα ευρήματα στην ανασκαφή «Κατρέ 1» υπήρξαν συγκλονιστικά παρά το περιορισμένο τμήμα της έρευνας. Διευκρινίστηκε ότι ο χώρος με το χαλικάσβεστο δάπεδο, όπου έλαβε χώρα η μεγάλη θυσία ζώων και της νεαρής κοπέλας με αφορμή τον ισχυρό σεισμό περίπου στο 1250 π.Χ., είναι μια πολύ μεγάλων διαστάσεων αίθουσα που ξεπερνά τα 20 μ. μήκος και τα 10 μ. πλάτος.

Παλιά Πόλη Χανίων. Λόφος Καστέλλι. Ανασκαφή στην οδό Κατρέ, αρ.1. Τμήμα της μεγάλης αίθουσας με το χαλικάσβεστο δάπεδο από τα ανατολικά (14ος-13ος αι. π.Χ.).

Χωρίζεται σε τρία κλίτη με δύο σειρές κιόνων. Αντίστοιχο παράδειγμα απαντάται στην Κνωσό. Πρόκειται για το αποκαλούμενο από τον Evans «Τελωνείο» με δύο σειρές πεσσών, ακριβώς στην βόρεια είσοδο του ανακτόρου. Κατά πάσα πιθανότητα οικοδομήθηκε τον 17ο αι. π.Χ. και κατά τους μελετητές χρησίμευε ως χώρος υποδοχής επισκεπτών και προϊόντων, καθώς και τελετών.

Η αίθουσα της Κυδωνίας, η οποία αρχικά είχε θεωρηθεί ως εν μέρει ανοιχτός χώρος λόγω του εντυπωσιακού μεγέθους της, ταιριάζει όχι μόνο ως προς τις διαστάσεις αλλά και ως προς την θέση της με το παραπάνω οικοδόμημα του ανακτόρου της Κνωσού και φαίνεται ότι εξυπηρετούσε παρόμοιες ανάγκες. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική άκρη του λόφου του Καστελλιού, σημείο κατάλληλο για είσοδο στο ανάκτορο από την πλευρά του λιμανιού και του κάμπου. Βεβαίως η αίθουσα της Κυδωνίας είναι κατά πολύ μεταγενέστερη από αυτήν της Κνωσού, καθώς αντιστοιχεί στο ανάκτορο των μυκηναϊκών χρόνων.

Οικοδομήθηκε πριν από τα μέσα του 14ου αι. π.Χ. και καταστράφηκε από τον σεισμό γύρω στα μέσα του 13ου αιώνα, δηλαδή λειτούργησε για περισσότερο από έναν αιώνα. Διακρίνεται από τον συνδυασμό μινωικών και μυκηναϊκών αρχιτεκτονικών στοιχείων, μία ανάμειξη η οποία αντικατοπτρίζει και χαρακτηρίζει όλη αυτήν την περίοδο στην Κρήτη που συνηθίζεται να αποκαλείται κρητομυκηναϊκή (14ος-13ος αι. π.Χ.). Εντυπωσιάζει το ισχυρό δάπεδο από χαλικάσβεστο, το οποίο ήταν χρωματισμένο τουλάχιστον κατά τόπους.

Ανασκαφή στην οδό Κατρέ, αρ. 1. Λεπτομέρεια του δαπέδου με κόκκινο επίχρισμα και με έντονα σημάδια φωτιάς.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι βεβαίως τα φοβερά σημάδια που άφησε στο δάπεδο η ενεργοποίηση και επανεργοποίηση του ρήγματος, το οποίο διέρχεται από τον χώρο αυτό, τόσο στα μινωικά χρόνια όσο και στην αρχαϊκή και την ρωμαϊκή περίοδο. Φέτος, με την διεύρυνση του ανασκαμμένου χώρου, η εικόνα του ρηγματωμένου και καταβυθισμένου  μέσα στο ρήγμα δαπέδου είναι συνταρακτική.

Ο χώρος της φετινής ανασκαφής από τα ανατολικά. Διακρίνεται το βαθύτερο σημείο του ρήγματος με κατακρημνισμένα τμήματα της μεγάλης αίθουσας με το δάπεδο από χαλικάσβεστο.Ανασκαφή στην οδό Κατρέ, αρ. 1. Λεπτομέρεια του ρηγματωμένου και κατακρημνισμένου δαπέδου. Βάση για κίονα κατά χώραν.

Aνασκαφή στην οδό Κατρέ, αρ. 1. Ο χώρος της φετινής ανασκαφής από τα δυτικά.Η σταδιακή αποκάλυψη του συγκεκριμένου χώρου αποτελεί ένα ισχυρότατο επιχείρημα για τον εντοπισμό, στο σημείο αυτό του λόφου, του νοτίου τμήματος του μυκηναϊκού ανακτόρου της Κυδωνίας. Σε αυτό συντείνει και το γεγονός ότι αυτή ακριβώς η αίθουσα επιλέχθηκε για να δεχτεί τα εξιλαστήρια θύματα μετά την μεγάλη θυσία.

Ανασκαφή «Λιονάκη-Βλαμάκη»

Στο δεύτερο σημείο της φετινής ανασκαφικής περιόδου, στο «οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη», η έρευνα επεκτάθηκε προς τα βόρεια του ανασκαμμένου κατά το παρελθόν χώρου. Ήρθε στο φως τμήμα οικοδομήματος των χρόνων της ίδρυσης των πρώτων μινωικών ανακτόρων, στις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ.

Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη). Γενική άποψη από τα νότια.Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη -Βλαμάκη). Κεραμεική των αρχών της 2ης χιλιετίας π.Χ. (Μεσομινωική Ι περίοδος).

Χαρακτηριστικό εύρημα υπήρξε πίθος τοποθετημένος μπροστά στον δυτικό τοίχο ενός δωματίου. Το συγκεκριμένο δωμάτιο φαίνεται ότι ήταν υπό επισκευή κατά την στιγμή της καταστροφής του, όπως δηλώνουν συγκεντρωμένα οικοδομικά υλικά σε διάφορα σημεία του δωματίου.

Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη). Διακρίνεται ο σπασμένος πίθος κατά χώραν μπροστά στον τοίχο του δωματίου.

Στην άλλη πλευρά του διαχωριστικού τοίχου, στα βορειοδυτικά, αναπτύσσεται δεύτερος χώρος με ισχυρό και πολύ παχύ δάπεδο από ερυθρά και λευκή άργιλο και σε αρκετά υψηλότερο επίπεδο λόγω της κλίσης του λόφου.

Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη -Βλαμάκη). Το ισχυρό δάπεδο από πολύ παχειά στρώση από άργιλο, από τα βορειοδυτικά.

Ο διαχωριστικός τοίχος έχει εμφανή ίχνη διατάραξης από σεισμό. Τμήμα του  δωματίου με τον πίθο  είχε διαταραχτεί από μεγάλο αποθέτη των αρχών της ίδρυσης του μυκηναϊκού ανακτόρου της Κυδωνίας (πριν από τα μέσα του 14ου αι. π.Χ.).

Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη -Βλαμάκη). Ο μεγάλος αποθέτης με το πλήθος της κεραμεικής του 14ου αι. π.Χ. (τέλος της Υστερομινωικής ΙΙΙΑ1 περιόδου).

Ο αποθέτης έδωσε πλούσια κεραμεική αποτελούμενη κυρίως από σπασμένα, γραπτά, πολυτελή αγγεία αλλά και κύλικες και διάφορα άλλα αγγεία πόσεως, πολλά από τα οποία έφεραν ίχνη φωτιάς μετά το σπάσιμο.

Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη). Χαρακτηριστική κεραμεική του 14ου αι. π.Χ. (τέλος Υστερομινωικής ΙΙΙΑ1 περιόδου).

Ανάμεσά τους ξεχωρίζει τμήμα γραπτής τράπεζας προσφορών. Ασφαλώς ανήκουν στην οικοσκευή  ενός πλούσιου και σημαντικού οικοδομήματος, σε μια περίοδο κατά την οποία η Κυδωνία άρχισε να πρωτοστατεί στο νησί. Αν τα πρόσφατα ευρήματα συνδυαστούν με την ανεύρεση αρκετών πήλινων ειδωλίων καθώς και σκαραβαίου με την δέλτο του φαραώ Αμένοφι ΙΙΙ σε παρόμοιους λάκκους κατά την παλαιότερη έρευνα στον χώρο, οδηγούμαστε στην υπόθεση της προέλευσης όλου αυτού του θαυμαστού υλικού από σημαντικό κτήριο, ίσως σχετιζόμενο με τελετουργίες.

Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη). Τμήμα τράπεζας προσφορών με εξαίρετη διακόσμηση σπειρών (τέλος Υστερομινωικής ΙΙΙΑ1 περιόδου).

Κατά το διάστημα της έρευνας στο «οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη» πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτικό πρόγραμμα με ολιγάριθμες ομάδες μικρών μαθητών στο πλαίσιο της δράσης «Δαίδαλα», μιας δράσης ενταγμένης στην δραστηριότητα του Δήμου για το 2021 με γενικό τίτλο «Ανοιχτά Πανιά». Οι μαθητές βίωσαν  από κοντά την εμπειρία της κεραμεικής όπως έρχεται στο φως από την σκαπάνη του τεχνίτη και όπως συγκολλάται από το χέρι του συντηρητή.

Ανασκαφή στην οδό Κανεβάρω και Σκορδιλών (οικόπεδο Λιονάκη – Βλαμάκη). Εικόνες από το  εκπαιδευτικό πρόγραμμα με ολιγάριθμες ομάδες μικρών μαθητών στο πλαίσιο της δράσης «Δαίδαλα».

Σταθερή είναι η βοήθεια που προσφέρουν στην ανασκαφική έρευνα η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων κ. Ελένη Παπαδοπούλου, η αρχαιολόγος κ. Ευτυχία Πρωτοπαπαδάκη, καθώς και  οι καθηγητές Εμμ. Μανούτσογλου (γεωλόγος), Νόνη Μαραβελάκη (χημικός) και Βλάσης Κουμούσης (πολιτικός μηχανικός). Στη συντήρηση του δαπέδου από χαλικάσβεστο εργάστηκε η συντηρήτρια Αγγελική Καϊντιρμόγλου. Με τις οδηγίες της αρχαιοβοτανολόγου κ. Ανάγιας Σαρπάκη πραγματοποιήθηκε η επίπλευση όλου του χώματος που συλλέχθηκε φέτος. Με την εργασία αυτή απασχολήθηκε η αρχαιολόγος Ηρώ Τσιριντουλάκη και οι ξεναγοί Σταύρος Σταυρουλάκης και Σεβαστιάννα Σούκη, ενώ με την πετρογραφική και την χημική ανάλυση της κεραμεικής από την συστηματική έρευνα στον λόφο η αρχαιολόγος Σταυρούλα Φουρίκη.

Επίσης, ενδιαφέροντα αποτελέσματα προσφέρουν οι αναλύσεις για έλεγχο aDNA του σκελετικού υλικού της νεαρής γυναίκας της ανασκαφής «Κατρέ 1» αλλά και ατόμων από τάφους της Κυδωνίας της ίδιας περιόδου, καθώς και για διατροφικές συνήθειες και παθογένειες στη μυκηναϊκή Κρήτη. Οι αναλύσεις γίνονται στα εργαστήρια του Max Planck Institute for the Science of Human History στην Jena της Γερμανίας από τους Philipp Stockhammer και Ειρήνη Σκουρτανιώτη. Οι πρώτες ενδείξεις υποδηλώνουν ότι κατά το β’ μισό του 14ου και τον 13ο αι. οι κάτοικοι της Κυδωνίας παρουσιάζουν ανάμειξη τοπικής και «εισερχόμενης» από την ηπειρωτική Ελλάδα γενετικής παραλλαγής.

Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, Διευθύντρια Συστηματικών Ανασκαφών Μινωικής Κυδωνίας – Επίτιμη Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς

The post Χανιά | Η Μαρία Βλαζάκη για τις ανασκαφές στον Λόφο Καστέλι – Τι αποκάλυψε η σκαπάνη το 2021 | Photos appeared first on zarpanews.gr.