Και αν η El Dorado Gold ήθελε να επενδύσει στα Χανιά;

20:57 14/9/2017 - Πηγή: zarpanews

Πρωτόγνωρες καταστάσεις ζούμε στην χώρα που δημιούργησε και μεγαλούργησε στην αρχαιότητα από την χρήση του ορυκτού της πλούτου. Στην χώρα που σήμερα ελάχιστοι γνωρίζουν τι υπάρχει δίπλα στο σπίτι τους, στο χωριό τους. Σε μια χώρα που ανάλογα με τις περιστάσεις η κοινή της γνώμη «άγεται και φέρεται» από πηγαίους τίτλους εφημερίδων στο θέμα του ορυκτού της πλούτου από «Ψωροκώσταινα» σε “El Dorado”.

Δράττομαι της ευκαιρίας να θέσω ένα απλό ερώτημα: Τι θα κάναμε εάν η El Dorando Gold ήθελε να επενδύσει στα Χανιά?? Δεν είναι ουτοπικό ερώτημα, θα παραθέσω δεδομένα ότι υπάρχει μικτή θειούχα μεταλλοφορία

στον ν. Χανίων και μάλιστα κατά θέσεις χρυσοφόρα. Με μια επισταμένη έρευνα που εδώ και δεκαετίες δεν έχει γίνει, θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι στον νομό Χανίων θα πρέπει να ξανανοίξουν μεταλλεία, γιατί όπως θα διαβάσετε στην συνέχεια μέχρι πριν μερικές δεκαετίες υπήρχαν δεκάδες ενεργοί μεταλλευτικοί χώροι. Άλλωστε στην γεωλογική πολυπλοκότητα του οφείλει ο νομός την περισπούδαστη και εκπληκτική θέση της φυσικής του ομορφιάς. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν:

Οι πρώτες ενδείξεις μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Δυτική Κρήτη, σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από αρχαιολογικές ανασκαφές και αναφορές ανάγονται στη Μινωική περίοδο, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες η επόμενη περίοδος ουσιαστικής μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Δυτική Κρήτη ξεκίνησε στην απαρχή του 20ου αιώνα. Παραμένει άγνωστος ο αριθμός των εργαζομένων στα πρώτα ορυχεία χαλκού στις απαρχές του 20ου αιώνα καθώς και στα ορυχεία σιδήρου στο καιρό του μεσοπολέμου στα Ραβδούχα της Δ. Κρήτης. Υπολείμματα αυτής της έντονής δραστηριότητας όπως μεταλλευτικές στοές, φρεάτια, καταλύματα, γραφεία, αποθήκες, υπαίθρια σιλό, αλλά ακόμα και σκάλα φόρτωσης μεταλλευμάτων βρίσκονται διάσπαρτα και ανεκμετάλλευτα, χωρίς ίχνος συνεισφοράς όλων αυτών στην μεταλλευτική παιδεία που τόσο έχει ανάγκη η χώρα μας.

Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ξεκίνησε μια έντονη μεταλλευτική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή του νομού. Με την τεχνογνωσία που είχαν οι Γερμανοί μπόρεσαν αφενός να οριοθετήσουν μεταλλοφόρες περιοχές και αφετέρου να εξορύξουν μεταλλεύματα αλλά και γαιάνθρακες τα οποία είτε χρησιμοποιούσαν για ίδιες ανάγκες, είτε εξήγαγαν από τη σκάλα φόρτωσης στην περιοχή Ραβδούχα του νομού.

Η πρώτη συστηματική μεταλλογενετική εργασία για την μελέτη και την καταγραφή των κοιτασμάτων και εμφανίσεων των μεταλλευμάτων, των ορυκτών καυσίμων και των βιομηχανικών ορυκτών που απαντώνται στην Κρήτη καταρτίστηκε από τον Καθηγητής του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Παπασταματίου Ι. στην αδημοσίευτη έκθεση του Ινστιτούτου Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους (ΙΓΕΥ) με τίτλο «Ο ορυκτός πλούτος της Κρήτης», το 1952. Στην έκθεση αυτή εκτός της περιγραφής των θέσεων παρουσιάζονται δεδομένα χημικών αναλύσεων, προσεγγιστικοί υπολογισμοί αποθεμάτων καθώς και πιθανές ερμηνείες γένεσης των μεταλλευμάτων.

Με βάση τα στοιχεία από την ανωτέρω έκθεση καταρτίστηκε ο ακόλουθος πίνακας.

Παράλληλα με τις πρώτες αυτές καταγραφές που οδήγησαν στην έκδοση του πρώτου μεταλλογενετικού χάρτη της Ελλάδος από το ΙΓΕΥ το 1965, μετά την απελευθέρωση της χώρας, αρκετοί ντόπιοι επίδοξοι επιχειρηματίες εμπνευσμένοι από τη δραστηριότητα των Γερμανών θέλησαν είτε να συνεχίσουν τις υπάρχουσες εκμεταλλεύσεις είτε να ξεκινήσουν νέες σε άλλες περιοχές με ενδείξεις μεταλλοφορίας, δοκιμάζοντας την τύχη τους σε ένα δύσκολο τομέα, με υψηλό δείκτη ρίσκου λόγω και έλλειψης τεχνογνωσίας σε τοπικό επίπεδο. Υπολείμματα αυτής της δραστηριότητας κυρίως οι μεταλλευτικές στοές σώζονται μέχρι και σήμερα. Τα ορυχεία σιδήρου στο Χλιαρό που ανήκαν στην οικογένεια Αβέρωφ και λειτουργούσαν μέχρι πριν τέσσερις δεκαετίες είναι σε πολλούς ντόπιους γνωστά, μιας και ορισμένοι από τους υπερήλικες των χωριών εργάζονταν σε αυτά.

Εκτός όμως αυτής της μεταλλευτικής δραστηριότητας υπήρξε μια σχετικά έντονη κινητικότητα σε θέματα μεταλλευτικών ερευνών στη μεταπολεμική περίοδο στη δυτική Κρήτη. Στη τ. Νομαρχία Χανίων υπάρχει (ιστορικό) αρχείο με 92 αιτήσεις για μεταλλευτικές έρευνες, σε διάφορες περιοχές του νομού Χανιών, που υποβλήθηκαν μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο (1945) και μέχρι την χρονική περίοδο του 1970. Η επεξεργασία του αρχείου αυτού και η σύγκριση των στοιχείων με άλλα δεδομένα αποτέλεσε τον κύριο στόχο μιας διπλωματικής εργασίας στην Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης (http://dias.library.tuc.gr/view/24542) ως συνέχεια μιας μεταπτυχιακής εργασίας με θέμα την χωρική κατανομή χρυσού σε πετρώματα της περιοχής (http://dias.library.tuc.gr/view/17251)

Τα ανωτέρω στοιχεία των θέσεων των αιτήσεων του αρχείου προβλήθηκαν στο δυτικό φύλλο του εποπτικού γεωλογικού χάρτη του Ι.Γ.Μ.Ε. κλίμακας 1:200.000 της Κρήτης (Creutzburg et al., 1977). Η προβολή αυτών των θέσεων πραγματοποιήθηκε με δύο τρόπους: α) με σημεία, όπου στο αρχείο η περιγραφή της θέσης δινόταν από ένα τοπωνύμιο και β) με τρίγωνα ή πολύγωνα, όπου η περιγραφή των θέσεων στο αρχείο γινόταν με παραπάνω από δύο σημεία ή τοπωνύμια. Για λόγους εποπτείας για τις περιοχές αυτές χρησιμοποιήθηκαν οι ονομασίες των πλησιέστερων οικισμών ή χωριών διότι για την οριοθέτηση των χώρων εκμετάλλευσης στο αρχείο αναφέρονται τοπωνύμια τα οποία εν πολλοίς είναι άγνωστα.

Από τις 92 αιτήσεις οι 37 ταξινομήθηκαν σε 16 σημεία και οι υπόλοιπες 55 σε 9 τρίγωνα ή πολύγωνα. Από την κατανομή αυτή προκύπτει ότι 33 αιτήσεις, που αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 του συνόλου, αφορούν το πολύγωνο Β το οποίο βρίσκεται εντός συγκριμένης ακολουθίας σχηματισμών του Φυλλιτικού Καλύμματος.

Άποψη εισόδου παλαιάς στοάς εκμετάλλευσης σιδηρομεταλλευμάτων στην περιοχή Ραβδούχα

Άποψη υπολειμμάτων της σκάλας φόρτωσης από ψηλά στην περιοχή ΡαβδούχαΦωτοαντίγραφα αιτήσεων ιστορικών μεταλλευτικών ερευνών στο νομό Χανίων από το αρχείο της τ. Νομαρχίας Χανίων

Γεωλογικός χάρτης της νήσου Κρήτης με το υπόμνημά του (τροποποιημένος από Creutzburg et al., 1977) στον οποίο έχουν σημειωθεί οι περιοχές και θέσεις για τις οποίες πραγματοποιήθηκαν αιτήσεις μεταλλευτικής έρευνας στη τ. Νομαρχία Χανίων κατά το χρονικό διάστημα 1945-1970. Στο ίδιο χάρτη έχουν σημειωθεί και οι θέσεις που δίνονται από τον μεταλλογενετικό χάρτη του ΙΓΕΥ κλίμακας 1:1.000.000 (Ζάχος και Μαράτος 1965).

Συγκρίνοντας τις θέσεις και τις περιοχές των αιτούντων άδεια μεταλλευτικής έρευνας με αυτές του μεταλλογενετικού χάρτη προκύπτει ότι 13 συμπίπτουν ή βρίσκονται πλησίον των 24 μεταλλοφόρων θέσεων του μεταλλογενετικού χάρτη της Δυτικής Κρήτης. Επίσης φαίνεται ότι υπάρχουν αιτήσεις για περιοχές που δεν αναφέρονται στον μεταλλογενετικό χάρτη του ΙΓΕΥ. Αυτή η πληροφορία δείχνει το έντονο ενδιαφέρον ντόπιων μεταλλωρύχων οι οποίοι δεν έμεναν στις ήδη γνωστές στο δημόσιο θέσεις εμφάνισης μεταλλοφοριών, αλλά με ιδία μέσα και πόρους προέβαιναν σε συλλογή πολύτιμων στοιχείων και πληροφοριών για την χωρική κατανομή συγκεντρώσεων ορυκτών πρώτων υλών στην ευρύτερη περιοχή του ν. Χανίων.

Και το ερώτημα που τίθεται: Υπάρχουν πολλά στοιχεία μεταλλευτικής δραστηριότητας στον νομό Χανίων και αντίστοιχα αρκετές ενδείξεις ύπαρξης μεταλλοφοριών. Εάν αποφάσιζε η Eldorado Gold να επενδύσει σε έρευνα και έβρισκε ένα κοίτασμα, υπάρχει περίπτωση απόκλισης από το «τσακίστε την εταιρία στην απόλυτη νομιμότητα» ή στα Χανιά δεν δεχόμαστε τέτοιου είδους επενδύσεις??

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις του Καθηγητή Ε. Μανούτσογλου, Κοσμήτορα Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείου Κρήτης

zarpanews.gr