Κύριε Σμαραγδή, ο “Καζαντζάκης” ήταν υπέροχη ταινία!

14:36 5/1/2018 - Πηγή: zarpanews

Προφανώς ο τίτλος όπως όλοι καταλάβατε είναι ειρωνικός. Κι αυτό διότι δεν μπορώ να φανταστώ ότι στο έτος 2018 (ξαναλέω δύο χιλιάδες και δεκαοχτώ) μπορούμε να κάνουμε μια συζήτηση πάνω στην ελευθερία του λόγου και της έκφρασης. Πολλοί θα βιαστείτε να πείτε ότι ο ίδιος ο κύριος Σμαραγδής μιλάει μόνο για όσους τον εξύβρισαν ή υποτίμησαν το έργο του σε μεγάλο βαθμό, αλλά θέτω την εξής ερώτηση: Είναι δυνατόν να μην υποτιμήσουμε αυτό το χάλια… εννοώ είναι δυνατόν να μην αγαπήσουμε αυτήν την υπέροχη δημιουργία;

Για να πω την αλήθεια όσο κι αν θα είχε πλάκα να δω την Κλειώ Κατσιμίχα στα δικαστήρια

(πολλή πλάκα σας διαβεβαιώ) για την κριτική της πάνω στο έργο, Καζαντάκης, δεν μπορώ παρά να σταθώ στο πλευρό της. Όχι μόνο σαν αρθρογράφος και αρχισυντάκτης του Narrator, αλλά και σαν άνθρωπος που θεωρεί το δικαίωμα του λόγου -ένα δικαίωμα για το οποίο γίνανε πόλεμοι, εμφύλιοι και επαναστάσεις- ως ένα από τα μεγαλύτερα αγαθά της σύγχρονης κοινωνίας. Και ένα μπόνους που έμαθα όσα χρόνια έκανα παραστάσεις σαν ερασιτέχνης ηθοποιός: Από τη στιγμή που εκτίθεσαι θα πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχθείς όλες τις κριτικές. Όλες! Αν το έργο σου είναι αξιόλογο θα το πάρει έτσι ο κόσμος. Αν όχι τότε θα σε κράξουν οι πάντες. Εδώ δεν ήταν θέμα μόνο κριτικών, άλλωστε, αλλά και απλών ανθρώπων.

Κι εδώ που τα λέμε, βέβαια, πόσο εξυβρίστηκε ο Καζαντζάκης με αυτήν την άθλια….την υπέροχη ταινία. Δεν μιλάμε για κάποιον χαρακτήρα φανταστικό που απλά θα μπορούσε να περάσει χωρίς να μας νοιάξει, αλλά για έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες λόγιους που είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένος. Βέβαια, εκεί είμαστε ασφαλείς διότι ο ίδιος δεν είναι πλέον εν ζωή οπότε μπορούμε να προχωράμε άνετα κάνοντας παράλληλα και την πιο άκυρη τοποθέτηση προϊόντος (κατάφερε να γίνει πιο άκυρη και από τις τοποθετήσεις στα Fast & Furious).

Αυτά όλα δεν τα είπε μόνο το Narrator με την Κλειώ Κατσιμίχα, το Luben, το Protagon ή οποιοδήποτε άλλο μέσο. Τα είπε μια μεγάλη μερίδα του κόσμου που πλήρωσε (!) για να δει αυτήν την ταινία. Πλήρωσε για να δει τον Καζαντζάκη. Κι η αλήθεια είναι πως οι κριτικοί για αυτό υπάρχουν. Όχι για να εξυπηρετούν το σύστημα, αλλά για να μας δίνουν μια γνώμη πριν δούμε την ταινία ή να μας δίνουν μια διαφορετική οπτική από τη δική μας αφού δούμε την ταινία. Όταν όλοι έχουμε την ίδια άποψη σημαίνει πως μάλλον κάτι δεν πήγε πολύ καλά. Η τακτική του θιγμένου, λοιπόν, δεν πιάνει. Είπαμε άσχημα λόγια για ένα έκτρωμα που είδαμε. Τι να κάνουμε; Να είμαστε ικανοποιημένοι; Ας το καταφέρνατε εσείς αυτό.

Μπορείτε να προχωρήσετε σε μηνύσεις και να πιστεύετε πως οι κριτικοί μπήκαν εκεί με σκοπό να βλάψουν το έργο σας. Δεν βλέπω, όμως, τον λόγο για αυτό. Τι θα είχε αλήθεια κάποιος να κερδίσει; Τα λεφτά του θα τα πάρει ό, τι κι αν γίνει. Επίσης, άμεσος ανταγωνισμός δεν υπήρχε. Επομένως, ποιος θα ήθελε να βλάψει μια τέτοια ταινία; Ποιος θα ήθελε να βλάψει τον κύριο Σμαραγδή προσωπικά; Γιατί ακόμα και στο σινεμά υπάρχουν θεωρίες συνομωσίας; Ίσως η Tabitha από το “Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)” να κρύβεται πίσω από αυτό, αλλά γιατί να θέλει να του καταστρέψει την καριέρα.

Και μιας που ανέφερα το Birdman πριν από έναν χρόνο είχα γράψει ένα άρθρο πάνω στην κριτική στο Eponymous View στο οποίο εξαπέλυα επίθεση εναντίον των κριτικών παντός είδους τέχνης. Μπορεί να φαίνομαι λίγο διαφορετικός εκεί, αλλά υπάρχει μια βασική διαφορά μεταξύ εκείνου του άρθρου και αυτού. Σε εκείνο το άρθρο μιλάω για τέχνη. Δεν μπορώ να εντάξω καν αυτήν την ταινία στον τομέα της τέχνης, αφού σαν βιογραφική ταινία ουσιαστικά δεν πετυχαίνει τίποτα. Ούτε για τον Καζαντζάκη μαθαίνουμε ούτε βλέπουμε μια διαφορετική, πιο κρυμμένη πλευρά της ζωής του. Μεταξύ μας (μην το πείτε στον κύριο Σμαραγδή) στην πραγματικότητα χάνουμε τον χρόνο μας. Επομένως, ποια τέχνη; Θα μιλούσα για τέχνη αν η ταινία δεν λεγόταν ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ και μιλούσε για κάποιον άκυρο χαρακτήρα.

Και για να κλείσω χωρίς να βγάλω κι άλλο θυμό απλά θέλω μόνο ένα πράγμα να πω. Όλοι οι αξιοπρεπείς καλλιτέχνες που σέβονται τον εαυτό τους δεν κοιτάνε κριτικές, αλλά ασχολούνται με το έργο τους. Στο Birdman, για παράδειγμα, ο Riggan Thomson (που τον υποδύεται φοβερά ο Michael Keaton) έδωσε την παράσταση της ζωής του όταν πραγματικά αφέθηκε ελεύθερος από το άγχος της κριτικής και του παρελθόντος του. Επομένως, κύριε Σμαραγδή, αν είστε τόσο καλός όσο πιστεύετε αφήστε τον δικό σας Birdman (τον Καζαντζάκη, δηλαδή) στο παρελθόν και την κριτική και πείστε μας ότι αξίζετε.

Ελπίζω να μη σας δούμε στα δικαστήρια εγώ και οι τρεις φίλοι μου (η Κλειώ, ο Riggan και ο Birdman), αλλά σε καμιά συνάντηση για να συζητήσουμε για ταινίες.

Γράφει ο Μάριος Κολοβός