Συγκλονίζει η μαρτυρία του Σταύρου Ζαλμά για τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του AIDS

12:11 5/12/2017 - Πηγή: zarpanews

Η συνάντηση με τον ηθοποιό Σταύρο Ζαλμά πραγματοποιήθηκε πριν από περίπου έναν χρόνο, σε ένα καφέ της πλατείας «Μάνος Χατζιδάκις» στο Παγκράτι. Αφορμή ήταν οι παραστάσεις του έργου «Το ψωμί της Νινευί» των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη, όπου πρωταγωνιστούσε μαζί με τη Λήδα Πρωτοψάλτη. Προέκυψε έτσι μια μεγάλη συνέντευξη του ηθοποιού, απόσπασμα της οποίας δημοσιεύεται για πρώτη φορά στο LIFO.gr.

Η μαρτυρία του Ζαλμά είναι συγκλονιστική για την άγνωστη, τότε, επιδημία που αποδεκάτιζε κυρίως τον ομοφυλόφιλο πληθυσμό.

Βρισκόμαστε

στην πλατεία Μάνου Χατζιδάκι. Τον είχατε γνωρίσει, αλήθεια, ποτέ; Ναι. Μας πλησίασε με την Ομάδα Εδάφους και μας είπε να κάνουμε παράσταση τα «Τραγούδια της Αμαρτίας». Είχε αρχίσει ν’ ακούγεται πολύ τότε η Ομάδα Εδάφους. Πέρασαν η Μελίνα, αλλά και ο Πολατώφ, ο οποίος σε 20 μέρες είχε τα γενέθλιά του και μας είπε: «Αντί να πάω τους καλεσμένους μου σε ένα μεγάλο ξενοδοχείο, θα τους φέρω στην παράστασή σας»!

Εμείς παίζαμε στην κατάληψη της 3ης Σεπτεμβρίου, που ξαφνικά γέμισε διαμάντια, γούνες και καπέλα. Μετά απ’ αυτό εμφανίστηκε ο Μάνος και εκδήλωσε την επιθυμία να το κάνουμε, αλλά αμέσως! Ήταν ήδη άρρωστος και ήξερε ότι τα χρονικά περιθώρια ήταν περιορισμένα. Εγώ τότε έλειπα. Ξεκινήσαμε να κάνουμε πρόβες, αλλά ο Μάνος «έφυγε» και σταμάτησαν όλα. Τον επόμενο χρόνο έπαιζα στο «Bent» και η παράσταση ανέβηκε στο παλιό εργοστάσιο της ΔΕΗ. Τους γνώρισα, πάντως, τον Χατζιδάκι και τη Μελίνα, πηγαίναμε στα σπίτια τους, τρώγαμε.

Ο Μάνος ξεχείλιζε από αγάπη και τρυφερότητα και η Μελίνα από επαναστατικότητα και γενναιότητα ψυχής. Ως το τέλος, και οι δυο τους!

Η παράσταση αυτή ήταν αφιερωμένη στα θύματα του AIDS. Χάσαμε τους περισσότερους φίλους. Επειδή ταξιδεύαμε στο εξωτερικό, βλέπαμε και την καταστροφή έξω. Η ομοφυλόφιλη κοινότητα ζούσε γκετοποιημένη. Στη Νέα Υόρκη το γκέτο των ομοφυλόφιλων ήταν μια τεράστια περιοχή κοντά στο λιμάνι κι έβλεπες ότι είχε ξεκληριστεί κανονικά! Παράθυρα σφραγισμένα με ξύλα και μαγαζιά από κάτω αμπαρωμένα. Περπάταγες σε μια πόλη που είχε 140.000 νεκρούς στο πρώτο ξέσπασμα του AIDS. Κινούμασταν στο σκηνικό μιας ταινίας καταστροφής! Ψυχή στους δρόμους και όλα κλειδαμπαρωμένα. Το ’82 που εμφανίστηκε η ασθένεια, δεν ξέραμε καν τι είναι. Από το ’84 ως το ’88 που άρχισαν να νοσούν άνθρωποι και στην Ελλάδα, η αντιμετώπιση στα νοσοκομεία ήταν τριτοκοσμική: Μπαίνανε οι γιατροί στον θάλαμο σαν να επισκέπτονταν πυρηνικό αντιδραστήρα. Δεν ξέρανε τι είναι και από κοινωνικής άποψης. Στοχοποιήθηκαν βλακωδώς οι ομοφυλόφιλοι…

Συζώντας πάντως με έναν άνθρωπο που έφυγε από AIDS και με τόσους φίλους γύρω σας, φαντάζομαι πόσο θα έχετε χαρεί σε ανθρώπινο επίπεδο με τη σημερινή κατάσταση που ο ιός HIV είναι απλώς μια χρόνια ασθένεια. Ναι, πλέον έχει αποχαρακτηριστεί από θανατηφόρα ασθένεια. Ήμασταν μια παρέα που περνάγαμε ωραία, μοιραζόμασταν την προσπάθειά μας να πετάξουμε με τα δικά μας φτερά, βρισκόμασταν με τα λιγοστά χρήματα που είχαμε και σιγά-σιγά άρχισαν να εισχωρούν ανάμεσά μας η δυστυχία, τα νοσοκομεία, η αρρώστια, ο φόβος του θανάτου, η αδικία, αν θες. Μπήκε στην κοινωνία η πανούκλα που λέγεται ταμπού, γιατί το AIDS είχε να κάνει με το σεξ, τη χαρά και την απόλαυση. Αυτό επηρέασε καθοριστικά τη σεξουαλική συμπεριφορά των ανθρώπων, και μαζί με το Ιnternet κατέστρεψαν την αθωότητα του φλερτ.

Ήτανε δακτυλοδεικτούμενος ο ασθενής και ο φορέας του AIDS. Πολλοί ασθενείς εύχονταν να είχαν καρκίνο, αφού έτσι δεν θα υπέφεραν από μια θανατηφόρα ασθένεια, δεν θα αντιμετώπιζαν το αναπόφευκτο σε πολύ νεαρή ηλικία ούτε την κοινωνική απομόνωση. Σκότωνε και ο καρκίνος βέβαια, αλλά δεν επέσυρε τον ρατσισμό, δεν ήταν ταμπού.

Από την άλλη, η παγκόσμια κοινότητα δεν έκανε απολύτως τίποτα για να μη στιγματίζονται οι άνθρωποι αυτοί. Σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν έγινε απολύτως τίποτα για να αντιμετωπιστεί το θέμα του ταμπού. Ήταν πάρα πολύ άδικο! Στην Αμερική, όπου οι νεκροί έφτασαν τους 140.000, δεν υπήρχε καμιά κρατική πρόνοια, απαγορευόταν να ακούγεται δημοσίως η λέξη «προφυλακτικό». Ο Ρίγκαν απαγόρευε από πουριτανισμό τα προφυλακτικά και ο γιος του τού πήγαινε κόντρα και τα μοίραζε!

Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης έβαζε ταμπέλες στο μετρό: «Με ρωτάς πώς θα πάω με 140.000 νεκρούς;». Και δίπλα υπήρχε η εικόνα ενός αγοριού που στριμώχνει ένα κορίτσι σ’ ένα τοίχο όπου αναγραφόταν: «Before you do it, think how hard you want it!». Δηλαδή, μην κάνετε έρωτα! Ξέρετε ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που χορήγησαν επίδομα και τα φάρμακα δωρεάν; Είχαν φτάσει στ’ αυτιά μας φήμες ότι στη Γερμανία έπεσε ως πρόταση όλοι αυτοί οι άνθρωποι να συναθροιστούν σε στρατόπεδα έξω από την πόλη με τατουάζ! Δεν σας λέω ότι το διάβασα κάπου, φήμη ήταν, αλλά στη χώρα αυτή τα κάνουν κάτι τέτοια. Όπως μάθαμε πρόσφατα, όσοι πρόσφυγες δεν καταφέρουν να μάθουν γερμανικά σε τρία χρόνια, θα απελαύνονται.

Υπήρξαν άνθρωποι που έγιναν ασεξουαλικοί τότε υπό τον φόβο του AIDS; Φαντάζομαι, θα υπήρξαν. Η πανούκλα δεν εστράφη μόνο εναντίον εκείνων που είχαν τον ιό αλλά και εναντίον της ίδιας της κοινωνίας, η οποία σταμάτησε να φλερτάρει. Υπήρξαν και άνθρωποι που για να εκδικηθούν την κοινωνία προσπάθησαν να διαδώσουν την αρρώστια παντού. Ένα μεγάλο μέρος του κόσμου δεν ήθελε να πάει να κάνει εξετάσεις για να μη μάθει ότι θα πεθάνει, άλλοι δεν ενημερώνονταν και δεν χρησιμοποιούσαν προφυλακτικό κι έτσι το ποσοστό των ετεροφυλόφιλων υπερέβη αυτό των ομοφυλόφιλων, εφόσον οι ομοφυλόφιλοι, που είχαν δεχτεί το πρώτο κύμα θανάτου, αφυπνίστηκαν και προστατεύτηκαν.

Οι ετεροφυλόφιλοι νόμιζαν ότι δεν τους αφορά και κόλλαγαν ο ένας μετά τον άλλον. Αυτήν τη στιγμή που μιλάμε, που η ασθένεια έχει αποχαρακτηριστεί, ξέρω πολλούς νεολαίους που δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό και δεν εξετάζονται.

Εντάξει, πολλοί μπορεί να λένε «ωχ, μωρέ, σε πέντε-δέκα χρόνια θα βγει το φάρμακο που θα σκοτώνει μια και καλή τον ιό». Μπορεί και να ‘χει βρεθεί, αλλά είναι τόσο μεγάλα τα ποσά που παίζουν με τις φαρμακευτικές, που δεν νομίζω να το κυκλοφορήσουν. Είναι περίπου 1.500 ευρώ τον μήνα για κάθε φορέα, σκεφτείτε!

Γιατί όμως είπατε πριν πως το φλερτ το κατέστρεψαν το AIDS και το Ιnternet; Ο άνθρωπος, προκειμένου να βρει είτε μόνιμο είτε περιστασιακό σύντροφο, σε συντροφικό και σε σεξουαλικά εφήμερο επίπεδο, ήταν αναγκασμένος να πλυθεί, να ντυθεί και να πάει σε έναν χώρο συνάθροισης, να διασταυρώσει το βλέμμα του κι έτσι ξεκινούσε το φλερτ! Αυτό τώρα γίνεται πίσω από μια οθόνη, χωρίς να έχεις κάνεις μπάνιο, άπλυτος, απεριποίητος, με το λερωμένο σου σώβρακο και χωρίς να έχεις μπει στον κόπο να υπηρετήσεις ψυχικά τη διαδικασία αυτή. Υπάρχει το viber sex και το άλλο που βλέπεις ποιος είναι δίπλα σου, διαθέσιμος, στα τόσα μέτρα…

Το «πλακομόνιτορ», που λέει κι ο Τζίμης Πανούσης. Δεν λέω ότι δεν μπορεί να βρεθεί κάτι σημαντικό μέσω Ιnternet, απλώς πρέπει να περάσεις απ’ τα σαράντα κύματα. Ο άνθρωπος που δεν ξέρει την ποίηση του φλερτ, διδάσκεται το fast food σεξ.

Μιλάτε πολύ συναισθηματικά. Το σεξ μπορεί να ‘ναι και μια απλή, ενστικτώδης, φυσική λειτουργία. Πάντοτε το σεξ ήτανε θέμα ενστίκτου. Με ακούσατε να ασκήσω κριτική επ’ αυτού; Και μια συντροφική σχέση μπορεί να ξεκινήσει από το σεξ, για να μην πω ότι αυτές είναι και οι πιο καλά στεριωμένες σχέσεις. Το καλό σεξ σημαίνει ότι στο σώμα σου υπάρχουν ευεργετικές και δημιουργικές χημικές ουσίες. Αυτό μπορεί να ενώσει δύο ανθρώπους για πολλά χρόνια, παρόλο που μπορεί να έχουν άλλα προβλήματα σε επίπεδο επικοινωνίας. Αντίθετα, μια άριστη επικοινωνία χωρίς καλό σεξ δεν συστήνει συντροφικότητα.

lifo.gr