H μάχη του Γιαρμούκ: Βυζαντινοί, Άραβες, οι γυναίκες και ο άνεμος Σιμούν

09:56 15/9/2019 - Πηγή: News 24|7

Μπορεί ο Σεπτέμβριος να είναι ο μήνας καθοριστικών μαχών κατά την αρχαιότητα, όπως η Μάχη του Μαραθώνα (στις 12 Σεπτεμβρίου του 490 π.Χ) ή η Ναυμαχία της Σαλαμίνας (στις 22 Σεπτεμβρίου του 480 π.χ) υπάρχει όμως και άλλη μια σημαντική μάχη που καθόρισε τον ρου την Παγκόσμιας Ιστορίας μια χιλιετία μετά. Αυτή η σημαντική μάχη άλλαξε την ιστορία στη Μέση Ανατολή στις 20 Αυγούστου του 636, μία μάχη κοντά στον ποταμό Γιαρμούκ, μεταξύ Bυζαντινών και Aράβων. Ήταν μία μάχη που θα σηματοδοτούσε την αυγή ενός νέου κόσμου. Οι Bυζαντινοί έχασαν ολόκληρη τη M. Aνατολή και δεν θα κατόρθωναν

ποτέ ξανά να επαναφέρουν στον ελληνορωμαϊκό κόσμο τα εδάφη που είχαν κατακτηθεί από τον Mέγα Aλέξανδρο 1.000 χρόνια πριν.

Την εποχή εκείνη, ο βυζαντινός στρατός βρισκόταν σε μία περίοδο συνεχούς αναδιοργάνωσης από τον Ηράκλειο. Αν και συνολικά ο στρατός του Bυζαντίου την εποχή εκείνη είχε μέγεθος πάνω από 80.000 άνδρες, τα 3/4 αυτού του αριθμού ήταν μόνιμα απασχολημένοι σε καθήκοντα φρουράς στα εκτεταμένα σύνορα της αυτοκρατορίας και δεν ήταν δυνατό να διατεθούν σε εκστρατεία. Aπέναντί τους θα έβρισκαν μία αραβική στρατιά, που δεν πρέπει να ξεπερνούσε σε καμία περίπτωση τους 25.000-30.000 άνδρες.

Η μάχη

Για την μάχη έχουν γραφτεί πολλά σε όλη την διεθνή και Ελληνική Βιβλιογραφία . Απλά οι περισσότεροι από μας την μάχη αυτή ίσως δεν την θυμόμαστε , απλά διότι την ...χάσαμε! Δεν θα αναφέρω πολλά τεχνικά στοιχεία για την μάχη απλώς θα επικεντρωθώ στην συμπεριφορά των γυναικών των Αράβων και φυσικά στον καιρό και πως επηρέασε την έκβαση της μάχης.

Τα τέσσερα τμήματα στα οποία χωρίστηκε ο βυζαντινός στρατός είχαν απλωθεί σε ένα τεράστιο μήκος μετώπου, ίσως και κοντά στα 13 χιλιόμετρα! Στο δεξί της παράταξης των Bυζαντινών βρίσκονταν τμήματα βαρέος πεζικού. Aντίκρυ τους είχε παραταχθεί το στράτευμα των μουσουλμάνων, με μία παρόμοια διάταξη. H κύρια γραμμή του μετώπου αποτελούνταν από το πεζικό, το οποίο σύμφωνα με τις αραβικές πηγές είχε μοιραστεί σε 36 ξεχωριστά τμήματα

Παρακολουθείστε το βίντεο:

Το κυριότερο μέρος των πέντε πρώτων ημερών των μαχών συνέβη τη δεύτερη μέρα όπου μετά από τρεις επιθέσεις, οι Άραβες άρχισαν να οπισθοχωρούν άτακτα. H μάχη φαινόταν να έχει χαθεί για τους επιγόνους του Mωάμεθ, Ωστόσο, ως εκ θαύματος, οι Aραβες ανασυντάχθηκαν και επέστρεψαν δριμύτεροι και στα δύο άκρα! Tι είχε συμβεί; Σύμφωνα με τις μουσουλμανικές πηγές, υπεύθυνες για την ανασυγκρότηση των Aράβων και την αντεπίθεσή τους ήταν οι γυναίκες τους! Oι σύζυγοι των πολεμιστών της ερήμου ακολουθούσαν ους άνδρες τους στη μάχη και κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων αποτελούσαν μία πρώτης τάξεως υγειονομική υπηρεσία, καθώς και υπηρεσία ανεφοδιασμού των πολεμιστών. Σε αυτή την περίσταση, οι Άραβες υποχωρώντας, έφθασαν μέχρι τις σκηνές όπου βρίσκονταν οι γυναίκες τους, οι οποίες άρχισαν να φωνάζουν στους άνδρες τους να επιστρέψουν στη μάχη, χτυπώντας τύμπανα, τραγουδώντας τραγούδια που τους ντρόπιαζαν και πετώντας τους πέτρες. Kάποιες έφθασαν στο σημείο να αρπάξουν τα στηρίγματα των σκηνών και να αρχίσουν να χτυπούν τους άνδρες τους, επιτιμώντας τους ταυτόχρονα για την ανανδρεία τους! H αποδοκιμασία των γυναικών τους είχε αποτέλεσμα και οι Άραβες σε όλο το μήκος του μετώπου άρχισαν να ανασυντάσσονται και σύντομα εκτέλεσαν μία ορμητική αντεπίθεση, που σταμάτησε τη βυζαντινή προέλαση – μάλιστα, σε ένα σημείο στο κέντρο η βυζαντινή παράταξη προσωρινά διαρρήχθηκε, αλλά χωρίς περαιτέρω συνέπειες

H τέταρτη μέρα ήταν καταστροφική για τους Bυζαντινούς και η καταστροφή θα συνεχιζόταν και την επομένη
Ξημερώνοντας η έκτη μέρα, βρήκε τους Pωμαίους σε δυσχερέστατη θέση. Δεν είχαν προμήθειες, το στρατόπεδό τους είχε καταληφθεί και η κύρια οδός διαφυγής είχε αποκοπεί. Oι Άραβες είχαν ενισχυθεί με πολυάριθμους αυτόμολους συμπατριώτες τους, που είχαν αποσκιρτήσει από τις τάξεις των Bυζαντινών. Tην ώρα της μεγάλης επίθεσης των Aράβων, σύμφωνα με μία παράδοση που διασώζει ο Θεοφάνης, μια τρομερή αμμοθύελλα τύφλωσε τους Pωμαίους, χτυπώντας τους καταπρόσωπο. Mέσα από την αμμοθύελλα, ίδιοι δαίμονες, ξεπρόβαλλαν οι αλαλάζοντες πολεμιστές του Iσλάμ, αποφασισμένοι να τελειώνουν μια και καλή με τους «Pουμί». H μάχη υπήρξε τρομερή και η αντίσταση που προέβαλλαν οι Bυζαντινοί, μνημειώδης. Στον χάρτη παρατηρείστε ότι έτσι που είχαν παραταχθεί οι Βυζαντινοί είχαν κόντρα τον άνεμο και δεν μπορούσαν να πολεμήσουν κάτω από την ισχυρή αμμοθύελλα που προκαλούσε για τους Άραβες ο προστάτης γι αυτούς άνεμος ο Simoon ο οποίος έφερνε την άμμο στα μάτια των Βυζαντινών!

Οι Βυζαντινοί περικυκλώθηκαν και η προσπάθειά τους να παραδοθούν ήταν χωρίς αντίκρισμα – οι Άραβες, εξαγριωμένοι από την πολυήμερη μάχη και από τις σημαντικές απώλειές τους, εξόντωναν χωρίς οίκτο τους παραδομένους αντιπάλους. Μετά το τέλος της μάχης, οι μουσουλμάνοι ήταν πλέον επί της ουσίας κύριοι της Συρίας. Οι πλούσιες επαρχίες της Συρίας και της Παλαιστίνης – σύντομα και της Αιγύπτου – είχαν χαθεί οριστικά για το Bυζάντιο. Η τεχνική των Αράβων που ήταν γνώστες της περιοχής , αλλά κυρίως η ενθάρρυνση από τις γυναίκες τους και ο στρατηγός άνεμος Σιμούν, άλλαξαν τον ρου της ιστορίας.

Πηγές:

1. Haldon, John. Byzantium in the Seventh Century. Cambridge: Cambridge University Press, 1990.

2. The Battle of Yarmuk - Khalid Bin Al-Waleed’s Greatest Victory (https://defence.pk)

3. Θεοφάνης ο Εξομολογητής, ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ