Δημογραφικό: Άνω των 65 ετών το 36% των Ελλήνων σε 30 χρόνια

06:20 10/12/2019 - Πηγή: News 24|7

Σε έντονο καθοδικό ρυθμό μείωσης του πληθυσμού της από το 2011, οπότε και καταγράφηκε αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων για πρώτη φορά μετά την περίοδο της Κατοχής του 1944, βρίσκεται η χώρα. Με βάση μάλιστα το ρυθμό μείωσης που καταγράφεται ο πληθυσμός στη χώρα μας αναμένεται να φτάσει τα 8 εκατομμύρια το 2050, ενώ το 36% αυτού θα έχει ηλικία άνω των 65 ετών.

Το φλέγον δημογραφικό πρόβλημα, όπως καταγράφεται στην Ελλάδα, προσέγγισαν πολύπλευρα οι δύο ομιλητές της τελευταίας διάλεξης του

Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, ο κ. Στέφανος Χανδακάς, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Ιδρυτής & Πρόεδρος της HOPEgenesis και ο κ. Γιώργος Ραχιώτης, Ειδικός Ιατρός Εργασίας, Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Επαγγελματικής Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Συγκεκριμένα, ο κ. Χανδακάς ανέφερε ότι το έτος 2017 στην Ελλάδα είχαμε 88.553 γεννήσεις και 124.501 θανάτους. Παρουσιάζοντας στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθυσμός στη χώρα μας αναμένεται να φτάσει τα 8 εκατ. το 2050, με βάση ένα συντηρητικό σενάριο. Ο ολικός δείκτης αναπαραγωγής, ο οποίος υποδηλώνει τον αριθμό των παιδιών που αποκτάει κάθε γυναίκα στη διάρκεια της αναπαραγωγικής της ηλικίας, μεταβλήθηκε από 1,31 που ήταν το 2004, σε 1,5 το 2008 και 2009, ενώ μειώθηκε ξανά σε 1,35 το 2017. Ιδιαίτερη σημασία έχει, επίσης, η ηλικία απόκτησης του πρώτου παιδιού από τις Ελληνίδες, η οποία από τα 28,8 έτη που ήταν το 2008, μετατέθηκε στα 30,3 έτη το 2016.

Το πιο δυσοίωνο μήνυμα, όμως, συνοψίζεται στη βαθιά γήρανση του πληθυσμού τις επόμενες δεκαετίες, καθώς προβλέπεται ότι το 36% των κατοίκων της Ελλάδας το 2050 θα είναι άνω των 65 ετών. Το ποσοστό αυτό αποτελεί ρεκόρ για τη χώρα μας, αν ληφθεί υπόψη ότι τη δεκαετία του ΄70 ήταν 6% και στις μέρες μας υπολογίζεται στο 18-20%. Όπως ανέφερε ο κ. Χανδακάς, τη δεκαετία του ’60 εργαζόντουσαν 3 άνθρωποι και συνταξιοδοτούνταν 1, ενώ το 2050 θα εργάζεται 1 και θα συνταξιοδοτούνται 3.

Αναφερόμενος στην προβλεπόμενη επικείμενη συρρίκνωση του πληθυσμού της εργάσιμης ηλικίας, ο κ. Ραχιώτης παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο πληθυσμός σε εργάσιμη ηλικία (15-64 ετών), από 7 εκατομμύρια το 2015, αναμένεται να μειωθεί σε 5,9 έως 6,1 εκατομμύρια το 2035.

Αιτίες

Οικονομική κρίση. Οι δύο ομιλητές της διάλεξης συμφώνησαν ότι η οικονομική κρίση και εφαρμογή των μνημονίων στη χώρα μας, έχουν μεν επιδράσει καταλυτικά στο πρόβλημα χωρίς όμως να αποτελούν τον σημαντικότερο παράγοντα εμφάνισης και εξέλιξής του. Σε περίπτωση απουσίας των δυσμενών οικονομικών συνθηκών θα υπήρχε μικρότερη αλλά ελεγχόμενη μείωση του ελληνικού πληθυσμού. Όπως ανέφερε ο κ. Ραχιώτης, η οικονομική κρίση πυροδότησε μια διαδικασία σημαντικής μείωσης του πληθυσμού της χώρας λόγω μείωσης των γεννήσεων, αλλά και μέσω της ανατροπής του μεταναστευτικού ισοζυγίου, δηλαδή της υπεροχής του αριθμού των εξερχόμενων μεταναστών έναντι του αριθμού των εισερχομένων. Στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης και ειδικότερα στην Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης, οι θάνατοι (1296) ήταν διπλάσιοι από τις γεννήσεις (726) το 2018. Σημαντική είναι και η ανατροπή του ισοζυγίου στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου (1914 θάνατοι, 1061 γεννήσεις), αλλά και στα νησιά του Βορείου Αιγαίου (γεννήσεις 1891, θάνατοι 2372). Επιπλέον, πρόσθεσε ότι η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με τη δημογραφική διαταραχή, την κρίσιμη γεωγραφικά θέση της χώρας και το μεταναστευτικό-προσφυγικό θέτουν την Ελλάδα ενώπιον μεγάλων προκλήσεων.

Μετανάστευση (BrainDrain). Ο κ. Χανδακάς αναφέρθηκε στο θέμα της μετανάστευσης που επιδεινώνει το πρόβλημα, αφαιρώντας σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού της χώρας σε αναπαραγωγική ηλικία που υπολογίζεται περίπου σε 400.000 νέους από το 2011. Με τη συμμετοχή και του μεταναστατευτικού ισοζυγίου, δηλαδή την εξερχόμενη μετανάστευση να υπερβαίνει την εισερχόμενη, σύμφωνα με στοιχεία του Ιανουαρίου 2018, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά 381.835 κατοίκους την περίοδο 2011-2018. Σχετικά με το ζήτημα της επίδρασης της εισερχόμενης μετανάστευσης στα επίπεδα γεννητικότητας της Ελλάδας, ο κ. Ραχιώτης σημείωσε, ότι καταγράφεται μείωση του ποσοστού γεννήσεων αλλοδαπών γυναικών στο σύνολο των γεννήσεων στη χώρα.

Άνισα κατανεμημένο νοσοκομειακό και μαιευτικό δίκτυο. Λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής δομής της Ελλάδας και σε συνδυασμό με τη μειωμένη νοσοκομειακή κρατική δαπάνη, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, είναι πολύ δύσκολη η παροχή ικανοποιητικών εξειδικευμένων μαιευτικών και γυναικολογικών υπηρεσιών σε όλες τις περιοχές της χώρας. Καθώς υπάρχει σημαντική συγκέντρωση εξειδικευμένων υποδομών και υπηρεσιών υγείας στις μεγάλες πόλεις και μεγάλη έλλειψη στην περιφέρεια και τις ακριτικές περιοχές, υπάρχει δυσκολία πρόσβασης στις υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν κρυμμένα κόστη σε ένα ικανοποιητικό δημόσιο σύστημα υγείας, όταν απαιτούνται μεταφορές και διαμονές. Τα οικονομικά κριτήρια αλλά και η ανασφάλεια που προκαλείται λόγω γεωγραφικής απόστασης μιας δομής υγείας από την μόνιμη κατοικία, παίζει σημαντικό ρόλο στην απόφαση των ζευγαριών που κατοικούν σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές να δημιουργήσουν ή να μεγαλώσουν την οικογένειά τους.