Έναν μήνα μετά την έναρξη της αντιπυρικής, πόσο προετοιμασμένοι είμαστε;

17:22 30/5/2019 - Πηγή: News 24|7

Θα περίμενε κανείς ότι η αύξηση και ένταση των φυσικών καταστροφών τα τελευταία χρόνια, οι χιλιάδες καμένες δασικές εκτάσεις (193.816 στρέμματα κατά το 2018) και, το τραγικότερο όλων, η απώλεια 102 πολιτών, που στιγμάτισε το περσινό καλοκαίρι, θα σηματοδοτούσαν τη ριζική αλλαγή του συστήματος δασοπροστασίας. Λαμβάνοντας υπόψη την απειλή της κλιματικής αλλαγής, που κάθε χρόνο εντείνεται όλο και περισσότερο, είναι σαφές ότι η άμεση λήψη μέτρων για την αποτελεσματική πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών είναι

παραπάνω από επιτακτική.

Αμέσως μετά τη φονική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική πέρυσι τον Ιούλιο, υπήρξαν επίσημες εξαγγελίες από στελέχη της κυβέρνησης και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό για διερεύνηση των αιτιών σε βάθος και λήψη μιας σειράς από μέτρα με στόχο να «θωρακιστούν» στο μέλλον η χώρα και οι πολίτες από τις δασικές πυρκαγιές.

Έκτοτε, κάποιες κινήσεις πραγματοποιήθηκαν:

Η «Επιτροπή για τις προοπτικές διαχείρισης πυρκαγιών υπαίθρου και δασών στην Ελλάδα» (Επιτροπή Goldammer) που συστάθηκε με απόφαση του Πρωθυπουργού, δημοσιοποίησε το πόρισμά της τον Ιανουάριο 2019. Ωστόσο, η συνέχεια είναι άγνωστη μιας και μετά το πόρισμα δεν ακολούθησαν συγκεκριμένες δράσεις και λύσεις. Εκδόθηκε επιτέλους η ΚΥΑ που προβλεπόταν στο άρθρο 100 του ν. 4249/2014 για τη συνεργασία Δασικής Υπηρεσίας και Πυροσβεστικού Σώματος, κάτι που αποτελούσε τα τελευταία πολλά χρόνια πάγιο αίτημα του WWF Ελλάς. Τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για το «Εθνικό Σύστημα Πολιτικής Προστασίας». Το WWF Ελλάς κατέθεσε σχόλια επί του σχεδίου νόμου στις 15 Μαΐου 2019.

Ανεξάρτητα των πολιτικών εξελίξεων που ενδεχομένως θα επηρεάσουν την ψήφιση του, το προτεινόμενο σχέδιο νόμου για το «Εθνικό Σύστημα Πολιτικής Προστασίας» είναι χαρακτηριστικό της διαχρονικής αντιμετώπισης της πολιτείας απέναντι στο ζήτημα των δασικών πυρκαγιών: Τέθηκε σε διαβούλευση πριν προλάβει να εφαρμοστεί και να αξιολογηθεί ο υφιστάμενος νόμος πολιτικής προστασίας (v.4249/2014), ενώ δεν δίνει λύσεις στο κομβικό ζήτημα της ανεπαρκούς στελέχωσης των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας. Πέραν αυτού, δημιουργεί νέες διαδικασίες και ανάγκες πολύπλοκης προσαρμογής και αυξάνει την γραφειοκρατία αντί να προωθεί απλούστερες διαδικασίες εστιασμένες στην αποτελεσματικότητα.

Ο Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής του WWF Ελλάς, σχολιάζει: «Για ακόμα μια χρονιά εντοπίζουμε τα ίδια προβλήματα, που δεν αφορούν μόνο το σήμερα αλλά ταλαιπωρούν το σύστημα δασοπυροπροστασίας πάνω από μια δεκαετία. Για να μην είμαστε στο ίδιο έργο θεατές, πρέπει να ληφθούν άμεσα γενναίες πολιτικές αποφάσεις και μέτρα, τα οποία το WWF Ελλάς για μια ακόμα φορά επαναφέρει στον δημόσιο διάλογο. Θα πρέπει επιτέλους να φέρουμε την πρόληψη στο επίκεντρο, αλλάζοντας τη φιλοσοφία του ως τώρα κατασταλτικού μηχανισμού, η χρηματοδότηση οφείλει να είναι πιο στοχευμένη και έγκαιρη, θα πρέπει να εφαρμοστεί η Εθνική Στρατηγική για τα δάση μέσα από τη δασική διαχείριση πολλαπλών σκοπών και να σχεδιαστεί μια ενιαία εθνική εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών. Με άλλα λόγια, να ληφθούν αυτονόητα μέτρα που θα μας «θωρακίσουν» από κάτι που τείνει να μετατραπεί σε σταθερή “καλοκαιρινή μάστιγα», τις δασικές πυρκαγιές»

Για μια ακόμα χρονιά, το WWF Ελλάς επισημαίνει τα πλέον κρίσιμα κενά και τις πιο επικίνδυνες ελλείψεις στο εθνικό σύστημα δασοπυροπροστασίας, που πρέπει να αντιμετωπιστούν ανεξαρτήτως των πολιτικών εξελίξεων, καθώς το θέμα των δασικών πυρκαγιών αποτελεί εθνικό ζήτημα. Ειδικότερα:

Εξακολουθεί να μη δίνεται καμιά πολιτική και επιχειρησιακή προτεραιότητα στην πρόληψη, μέσα από την έγκαιρη δασική διαχείριση. Διαπιστώνεται παντελής απουσία τοπικών σχεδίων πρόληψης των δασικών πυρκαγιών που να περιλαμβάνουν μέτρα για τη διαχείριση καύσιμης ύλης, προτάσεις για αντιπυρικά έργα και υποδομές, αναγνώριση κινδύνων κτλ. Καταγράφεται χρηματοδότηση περίπου 17 εκατ. ευρώ για γενικούς σκοπούς πυροπροστασίας για τους 332 Δήμους της χώρας χωρίς ωστόσο, να υπάρχει επαρκής έλεγχος χρήσης για τον σκοπό που προορίζονται. Αν κάτι μας δίδαξαν οι πυρκαγιές του 2018 ήταν ότι φέτος αυτά τα χρήματα θα έπρεπε να δοθούν αποκλειστικά και μόνο για τη σύνταξη σύγχρονων και λειτουργικών σχεδίων πυροπροστασίας σε όλους τους ΟΤΑ. Συνεχίζεται η μείωση των πιστώσεων στη Δασική Υπηρεσία για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών (3 εκατ. ευρώ το 2012, 2,5 εκατ. ευρώ το 2013, 1,6 εκατ. ευρώ το 2019), που σήμερα μετά βίας καλύπτουν το 10% των αιτούμενων ετήσιων αναγκών και κατά κανόνα αποδίδονται αργοπορημένα, λίγες μέρες πριν την έναρξη της αντιπυρικής (για φέτος στις 10 Απριλίου 2019). Δεν έχει προχωρήσει ακόμα στην πράξη η διαχείριση της καύσιμης ύλης σε δάση και δασικές εκτάσεις με την ολοκλήρωση του Σχεδίου Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας 2018-2038 (Εθνική Στρατηγική για τα Δάση). Δεν υπάρχει σε εθνικό επίπεδο επανεκτίμηση/ επικαιροποίηση του κινδύνου πυρκαγιάς σε δασικές εκτάσεις, ώστε να υπάρχει κατάλληλος σχεδιασμός δράσεων πρόληψης πυρκαγιών, αλλά και στρατηγική ιεράρχηση των δράσεων και ενεργειών πρόληψης. Οι επικίνδυνες περιοχές της χώρας για την εκδήλωση πυρκαγιών έχουν να επικαιροποιηθούν από το 1984, οπότε και είχαν θεσμοθετηθεί για πρώτη φορά. Δεν υπάρχει συστηματική διερεύνηση των αιτιών των πυρκαγιών και ανάλυση των σχετικών δεδομένων και τάσεων σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας ή Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει και η απαραίτητη διαμόρφωση μέτρων για την αντιμετώπιση τους σε τοπικό επίπεδο. Δεν έχουμε για ακόμα μια χρονιά την κατάρτιση μιας εθνικής, ενιαίας εκστρατείας για τη διαρκή ενημέρωση του κοινού και συγκεκριμένων ομάδων-στόχων για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, σε συνεργασία με όλους τους αρμόδιους κρατικούς φορείς. Τέλος, χαρακτηριστικό παράδειγμα ασυνέχειας και αναποτελεσματικότητας είναι η αδυναμία πλήρους αξιοποίησης του Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης 112. Παρότι είναι τεχνικά εφικτό, δεν έχει αξιοποιηθεί η δυνατότητα του 112 για την ενημέρωση των κατοίκων και των επισκεπτών μιας περιοχής μέσω της κινητής τηλεφωνίας για επικείμενο κίνδυνο εξαιτίας φυσικών καταστροφών.