Ιανός: Ο διπρόσωπος θεός των Ρωμαίων που έδωσε το όνομά του στον κυκλώνα

07:26 17/9/2020 - Πηγή: News 24|7

Ως ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο που φέρει πολύ μεγάλα ύψη βροχής αλλά και ανέμους με ταχύτητες που ξεπερνούν τα 120 χλμ./ώρα και χρήζει την προσοχή όλων των πολιτών κατά την εμφάνισή του περιγράφεται από τους μετεωρολόγους ο μεσογειακός κυκλώνας «Ιανός», ο οποίος αναμένεται να πλήξει μέσα στα επόμενα 24ωρα σημαντικό μέρος του ελλαδικού χώρου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΘΑ ΠΛΗΞΕΙ Ο ΚΥΚΛΩΝΑΣ "ΙΑΝΟΣ"

Με αφορμή την επέλαση του ισχυρού φαινομένου από τη χώρα μας αξίζει να θυμηθούμε τον μύθο του Ιανού, του ρωμαϊκού θεού

των μεταβάσεων που έδωσε το όνομά του στον κυκλώνα.

Ο Ιανός (Ianus στα λατινικά) είναι ένας από τους παλαιότερους θεούς των Ρωμαίων. Στην ετρουσκική μυθολογία, αντιστοιχεί με το θεό Άνι. Υπάρχουν διάφοροι μύθοι για την προέλευσή του και μερικοί που τον αναφέρουν ως θνητό βασιλιά του Λατίου, που κυβερνούσε μια πόλη σε έναν λόφο και είχε ως γιο τον Τίβερη.

Κατά τον μύθο, ο Ιανός ήταν ο θεός όλων των ενάρξεων και των μεταβάσεων: Απεικονίζονταν συνήθως σε σημεία διαβάσεων, όπως είναι οι θύρες, οι πύλες και οι γέφυρες. Κατά τη διάρκεια των θυσιών το πρώτο μέρος της προσφοράς αφιερωνόταν πάντα στον Ιανό και κατονομαζόταν πρώτος σε κάθε κατάλογο θεοτήτων. Επίσης, η πρώτη ημέρα του έτους, η έναρξη της νέας χρονιάς και ο Ιανουάριος ήταν αφιερωμένος σε αυτόν, υποδεικνύοντας τη σημασία του για τον ημερολογιακό λατρευτικό κύκλο των Ρωμαίων.

Ο Ιανός απεικονιζόταν συχνά με δύο πρόσωπα και αποκαλείτο "Janus bifrons", δηλαδή διπρόσωπος Ιανός και του ήταν αφιερωμένοι αρκετοί ναοί στη Ρώμη. Ο διασημότερος όλων ήταν εκείνος που βρισκόταν Forum Romanum και οι πύλες του ήταν ανοικτές σε περίοδο πολέμου και κλειστές σε περίοδο ειρήνης. Στις πιο πρώιμες περιόδους ο Ιανός απεικονιζόταν με το ένα πρόσωπο γενειοφόρο και το άλλο ξυρισμένο, γεγονός που ώθησε ορισμένους ερευνητές να το αποδώσουν σε ζεύγη αντιθέτων, όπως είναι ο ήλιος και η σελήνη ή το γήρας και η νιότη.

Στον ρόλο του ως Φύλακας των Εισόδων και των Εξόδων, κρύβεται ίσως το θεμέλιο της πεποίθησης ότι ο συγκεκριμένος θεός αντιπροσώπευε τις ενάρξεις. Διαβαίνει κανείς μια πύλη, μια πόρτα ή μια γέφυρα, προκειμένου να βρεθεί σε ένα νέο τόπο, οριοθετημένο τεχνητά ή φυσικά. Η προφανής σύνδεση του ονόματός του με την ετρουσκική λέξη "janua", που σημαίνει θύρα, δείχνει ότι αντίθετα με άλλες θεότητες, ο Ιανός έχει σημαντικές επιρροές από τις ετρουσκικές θρησκευτικές αντιλήψεις. Επίσης, για να ξεφύγουμε από τον Ιανουάριο και την πρώτη μέρα του έτους, χρειάζεται να αναφερθεί ότι στις πρώιμες φάσεις της λατρείας του, ο Ιανός ήταν παρών στην πρώτη μέρα κάθε διαφορετικού μήνα, όπως επίσης ήταν παρών κατά την πρώτη μέρα της σποράς και την πρώτη μέρα της συγκομιδής. Ήταν παρών στη γέννηση, τον γάμο και στο θάνατο, σε όλες δηλαδή τις μεταβάσεις της ανθρώπινης ζωής.

Ο μύθος

Η προέλευση του Ιανού διαφέρει, ανάλογα με την πηγή στην οποία απευθύνεται κανείς. Ένας μύθος αναφέρει ότι ο Ιανός ήταν θνητός που έφθασε στο Λάτιο από τη μαγική γη της Θεσσαλίας και ότι τον υποδέχθηκε η Καμέση. Το ζευγάρι παντρεύτηκε, μοίρασε το βασίλειο και απέκτησε αρκετούς απογόνους, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνεται ο Τίβερης, ο ποτάμιος θεός. Μετά το θάνατο της Καμέσης, Ο Ιανός έγινε ο μοναδικός κυβερνήτης του τόπου και έφτιαξε ένα ιερό που υπενθύμιζε την απομάκρυνση του Κρόνου από τον Δία. Ως πρώτος βασιλέας του Λατίου, ο Ιανός εγκαθίδρυσε μια περίοδο ειρήνης, τιμιότητας και ευημερίας για το λαό του, μια περίοδο γνωστή και ως Χρυσή Εποχή. Εισήγαγε την οικονομία, την καλλιέργεια και τους νόμους. Λέγεται επίσης ότι παντρεύτηκε αργότερα μια νύμφη την Γιουτούρνα, η πηγή της οποίας, όπως και το ιερό της, βρίσκονταν κοντά στο ναό της Ρωμαϊκής Αγοράς. Ένα από τα παιδιά τους ήταν ο Φονς, θεός των πηγών. Μετά το θάνατό του ο Ιανός θεοποιήθηκε και έγινε Προστάτης της πόλης.

Οι ναοί του Ιανού στη Ρώμη ήταν πολυάριθμοι και ο σημαντικότερος ανάμεσά τους ήταν ο Ianus Geminus, ένα διαμπερές οικοδόμημα με δύο αντικριστές πύλες, εκ των οποίων η μία έβλεπε προς την Ανατολή και η άλλη στη Δύση. Βρισκόταν στη Ρωμαϊκή Αγορά. μέσω της οποίας βάδιζε ο ρωμαϊκός στρατός για τη μάχη. Αυτός ο ιδιαίτερος ναός είχε μια συμβολική λειτουργία. Όταν τις πύλες του έκλειναν, αυτό σήμαινε ότι υπήρχε ειρήνη στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Όταν οι πύλες του άνοιγαν, όλοι γνώριζαν πως οι Ρωμαίοι ήταν σε πόλεμο. Ο Ιανός είχε επίσης ένα ναό στο Forum Olitorium και ένα άλλο ναό που χτίστηκε προς τιμήν του στο Forum του Nerva. Αυτός ο ιδιαίτερος ναός διέθετε τέσσερις πύλες και ήταν γνωστός ως Ianus Quadrifons, δηλαδή τετραπρόσωπος Ιανός.

Ο Ιανός αντιμετωπιζόταν με τον δέοντα σεβασμό από τους Ρωμαίους, σφράγιζε με την παρουσία της τις περισσότερες πύλες της πόλης και εικονογραφικά διακόσμησε αρκετά νομίσματα της δημοκρατικής και της αυτοκρατορικής περιόδου. Δεδομένου του ρόλου του ως φύλακα των Πυλών και της θέσης του ως θεού των Ενάρξεων, είναι φανερό ότι έπαιζε ένα σημαντικό ρόλο τόσο στον ρωμαϊκό μύθο, όσο και στη ρωμαϊκή θρησκεία, αν και δεν ανήκει στο κύριο πάνθεο. Επηρέαζε όλα όσα είχαν διπλή όψη και διπλό νόημα στη ζωή και πολλές φορές συμβόλιζε τη μετάβαση από τον πρωτογονισμό στον πολιτισμό.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr