(Κυριακή) Συνέντευξη Σάκη Τόλη

11:37 24/10/2020 - Πηγή: News 24|7

Ηγέτης. Πρωτοπόρος. Σκαπανέας. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Σάκης Τόλης είναι όλο το ελληνικό heavy metal χωρίς να παρεξηθεί ως υπερφίαλος. Μιλάμε, σε κάθε περίπτωση, για τον άνθρωπο που μαζί με τον αδερφό του Θέμη και μερικούς άλλους ωραίους τρελούς ίδρυσαν στη μακρινή πια δεκαετία του 80 την black metal σκηνή στην Ελλάδα.

Τριάντα και παραπάνω χρόνια αργότερα, οι Rotting Christ,

η μπάντα με το προκλητικό όνομα και τις καταπληκτικές, σκοτεινές μουσικές που ξέρει να συνδυάζει την ωμότητα με τη μελωδία, είναι διεθνώς αναγνωρισμένη. Περισσότερες από 1500 συναυλίες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης (κυριολεκτούμε, οι Rotting έχουν παίξει στη Σρι Λάνκα, στη Σιβηρία, στη Βενεζουέλα, όπου μπορεί να φτανταστεί κανείς) και 13 full lengths albums συνθέτουν την εικόνα του πιο επιτυχημένου ελληνικού metal συγκροτήματος όλων των εποχών.

Παρά την επιτυχία όμως, ο Σάκης δηλώνει...ερασιτέχνης. Είναι εραστής του παιχνιδιού για τη φανέλα, νοσταλγεί τις cult καταστάσεις των προηγούμενων δεκαετίων και δεν ξεπουλάει για κανένα λόγο τη δουλειά του. Και την ίδια ώρα έχει καταφέρει να ζει από αυτή! Αν μην τι άλλο εκπληκτικό.

Στη συνέντευξή του στο News24/7 το Non Serviam spirit του Σάκη είναι παρόν σχεδόν σε κάθε απάντηση. Ο άνθρωπος που δεν υποτάσσεται μιλά ανοιχτά για όλα τα μεγάλα θέματα των ημερών και όχι μόνο και αποδεικνύει στην πράξη ότι η επιτυχία του σαφώς και δεν ήρθε τυχαία. Ο frontman των Rotting Christ λοιπόν, χωρίς μαλλιά στη γλώσσα, για την πανδημία, το ναζισμό, τη Χρυσή Αυγή, τη θρησκεία, τον Χριστιανισμό, το θάνατο, το σκοτάδι, το σατανισμό, την Αρχαία Ελλάδα και την πατριδοκαπηλία, πάντα "κατά το δαίμονα εαυτού". Εnjoy...

Σάκης Τόλης και κορονοϊός

Η φράση "θηρίο στο κλουβί" σε αντιπροσωπεύει αυτή την περίοδο που βρίσκεσαι μακριά από τη σκηνή και τα live;

Νομίζω πως ναι. Νιώθω παγιδευμένος γιατί έχω μάθει εδώ και 30 χρόνια να είμαι στην πρώτη γραμμή, να παλεύω, να ρισκάρω γι’ αυτό που αγαπώ και τώρα βρίσκομαι σε ένα κλουβί που με περιορίζει, κάνοντας σκέψεις και φαντασιώσεις για το πώς θα μπορώ να βγω από εκεί μέσα. Νομίζω είναι ένα συναίσθημα που θα το έχουν όλοι οι μουσικοί που έχουν στηρίξει τη ζωή τους στο touring.

Δεν είναι όμως και μία εποχή δημιουργίας;

Σαφώς. Δεν θυμάμαι τον εαυτό μου να γράφει άλλοτε τόσα πολλά κομμάτια, αλλά δεν θυμάμαι και τον εαυτό μου να αμφισβητεί αυτά τα κομμάτια την επόμενη μέρα. Ένα παιχνίδι του μυαλού, μια δύσκολη ψυχολογική κατάσταση, την καταπολεμώ με τη δημιουργία. Από την άλλη, χαίρομαι που βρήκα χρόνο για τον εαυτό μου, βλέπω τους δικούς μου ανθρώπους. Έχει και τα καλά της αυτή η περίοδος, έχει μια ανθρωπιά. Εγινα και εγώ περισσότερο άνθρωπος.

Τι εννοείς;

Όταν περιοδεύεις συνεχώς, παύεις να λειτουργείς μερικές φορές ως φυσιολογικός άνθρωπος. Τα ένστικτά σου φτάνουν μερικές φορές σε ζωώδη κατάσταση. Και το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι η επιβίωση, ξεχνώντας οτιδήποτε πνευματικό που σε κάνει να διαχωρίζεις το δικό μας είδος από τα άλλα σε αυτόν τον πλανήτη. Με όλη αυτή την κατάσταση και την απότομη διακοπή αυτής της ζωής, δόθηκε χρόνος να ασχοληθούμε με πρόσωπα και καταστάσεις που είχαμε παραμελήσει και σίγουρα αυτό σε κάνει πιο ανθρώπινο.

Η πανδημία σε φοβίζει;

Πλέον όχι. Τολμώ να πω ότι τον πρώτο μήνα την "άκουσα" λίγο. Λέω μήπως είναι η νέα πανούκλα, η νέα κατάρα της ανθρωπότητας; Με όσα ακούγονταν από τα media και τον εκφοβισμό που υπήρχε, άρχισα λίγο να μαζεύομαι. Μετά από λίγο συνειδητοποίησα ότι σίγουρα υπάρχει υγειονομικό πρόβλημα, αλλά με σύνεση, υπομονή και σοβαρότητα θα το ξεπεράσουμε και αυτό. Αφού ζητήσουμε μία τεράστια συγγνώμη στον πλανήτη που τον έχουμε γ...σει. Ναι, στον πλανήτη που και αυτός είναι ένας ζωντανός οργανισμός και με όλα αυτά που του κάνουμε «κάνει πυρετό», βγάζει ιούς και προσπαθεί να σκοτώσει τα βακτήρια, τα οποία είμαστε εμείς. Ελπίζω, λοιπόν, να δεχτεί αυτή τη συγγνώμη, να ξεπεράσουμε και αυτόν το σκόπελο ως ανθρωπότητα και να μας γίνει όλο αυτό ένα καλό μάθημα.

Όταν περιοδεύεις συνεχώς, παύεις να λειτουργείς μερικές φορές ως φυσιολογικός άνθρωπος. Τα ένστικτά σου φτάνουν μερικές φορές σε ζωώδη κατάσταση. Και το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι η επιβίωση.

Έχεις φανταστεί τον εαυτό σου σε ρυθμούς ζωής συνταξιούχου;

Ναι το έζησα τους πρώτους μήνες του lockdown και με τρόμαξε!

Τι νιώθεις όταν ακούς ιερείς να λένε πως ο κορονοϊός δεν κολλάει με τη θεία κοινωνία, όταν ακούς για αφορισμούς πολιτικών, όταν ακούς ιερείς να καλούν τον κόσμο να παρακάμψει τα μέτρα εντός της εκκλησίας;

Είναι ανάξια σχολίων όλα αυτά. Η Ελλάδα πρέπει να είναι μία χώρα στην οποία να κυριαρχεί το πνεύμα.

Θα έγραφες τραγούδι για τον κορονοϊό;

Ε, όχι εντάξει! Θα γινόταν γραφικό μετά από κάποια χρόνια. Γενικά αυτό τον καιρό προτιμώ να είμαι παρατηρητής. Μου λένε πολλοί πάρε θέση. Τι θέση να πάρω; Όσοι έχουν πάρει θέση σε αυτή την ιστορία όλον αυτό τον καιρό έχουν εκτεθεί. Προτιμώ να παρατηρώ και να παίρνω τις ανάλογες αποφάσεις.

Λογικά δεν θα ήθελες να κάνεις live και να βλέπεις τον κόσμο από κάτω με μάσκα, έτσι;

Με ξενερώνει. Αλλιώς μάθαμε. Μάθαμε στο δρόμο. Είμαστε της εποχής της ρομαντικής. Παίζαμε για τη φανέλα κι ακόμη τα δίνουμε όλα για τη φανέλα. Προσπαθούμε ακόμη και τώρα να κρατάμε αυτά τα ιδανικά. Αλλά βλέπω σιγά-σιγά αυτές οι ιδέες να μπαίνουν στο χρονοντούλαπο. Δηλαδή όλα αυτά που πιστεύουμε για το οπαδικό κίνημα, την αλληλεγγύη μπορεί να τα ακούσει κάποιος νέος και να μας πει γραφικούς, να αναρωτηθεί «τι λέει τώρα ο γέρος;».

Σχέδια κάνετε αυτή την περίοδο κι αν ναι, ποια;

Ζωή χωρίς πλάνα, χωρίς σχέδια δεν υφίσταται για μένα, οπότε κάνω κι εγώ δειλά-δειλά κάποια. Κάποια βγαίνουν, άλλα όχι. Συνεχίζουμε να προσαρμόζουμε τα πλάνα μας, τα όνειρά μας στα νέα δεδομένα μετά την απότομη κατάρρευση. Δεν θα ήθελα να ανακοινώσω κάτι, άλλωστε ποιον θα ενδιέφερε σε αυτές τις άγριες εποχές να μάθει τα νέα κάποιου.

Ο Σάκης Τόλης, οι Rotting Christ και η ματαιοδοξία

Αισθάνθηκες κάποια στιγμή ότι πήγες να την "ψωνίσεις" κατά το κοινώς λεγόμενο;

Φυσικά και το αισθάνθηκα. Σε πιο μικρή ηλικία βέβαια. Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι ακόμη και τώρα βλέπω συνεργάτες μου που είναι έτσι, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. Αυτή η έντονη αίσθηση ματαιοδοξίας την οποία ονομάζω ψώνιο είναι ανά πασά στιγμή στη γωνία και καραδοκεί να σε αρπάξει όταν βρίσκει τις κατάλληλες συνθήκες. Και πώς να μην δημιουργηθούν αυτές οι συνθήκες όταν έχεις κόσμο στα events που σε κοιτάζει στα μάτια, ή γεύεσαι συνθήκες άνεσης που για κανένα λόγο δεν θα μπορούσες να γευτείς στην καθημερινότητά σου. Το στοίχημα είναι πόσο ώριμος είσαι ώστε να συνειδητοποιήσεις ότι δεν είσαι κάτι διαφορετικό. Ότι όλοι οι άνθρωποι κάνουν κάτι εξίσου σημαντικό με εσένα.

Το γεγονός ότι είστε μία μπάντα που είχε και έχει μεγάλη απήχηση στο εξωτερικό ήταν στοιχείο που μπορεί να σε ώθησε στην αίσθηση ματαιοδοξίας που περιγράφεις;

Ναι, φυσικά. Όταν σε παίρνει το λεωφορείο, σε πάει στο ξενοδοχείο, όλα είναι πληρωμένα, στη συναυλία φωνάζουν το όνομά σου, θα φλερτάρεις με το να την ψωνίσεις. Αλλά ευτυχώς, νιώθω περήφανος που εγώ κι ο αδερφός μου δεν την ψωνίσαμε. Ετσι πιστεύω τουλάχιστον. Η παιδεία μας είναι χτισμένη στον δρόμο και θα έβαζε φρένο σε κάτι τέτοιο.

Εσύ ξεκίνησες από τα 16 και ο Θέμης από τα 14. Λογικά κάνατε την προσωπική σας επανάσταση στο σπίτι, έτσι;

Ασφαλώς! Νεανικότητα και εφηβεία χωρίς επανάσταση δεν υφίστανται! Κι ακόμη συνεχίζουμε, σίγουρα όχι τόσο ακραία όπως κάποτε αλλά σίγουρα σε δυναμικά επίπεδα για κάποιους που σύντομα θα πενηνταρίσουν.

Έχει τύχει ποτέ πριν ανέβεις στη σκηνή να πεις "βαριέμαι ρε παιδί μου σήμερα, θα προτιμούσα να μην παίξω..."

Έχει τύχει, ναι. Αλλά οκ, ρίχνω καμιά σφαλιάρα στο πρόσωπό μου, κάνω τα βουντού μου κι αρχίζει και μου αρέσει. Η καθημερινή συναυλία σε φέρνει πολλές φορές στα όρια της παράνοιας. Δεν με ενοχλεί η κούραση, κουρασμένος παίζω. Το ψυχολογικό είναι το δύσκολο. Να σου έχει συμβεί δηλαδή κάτι κακό και να είσαι εσύ στη Σιβηρία. Αυτό θέλει μεγάλο ψυχικό απόθεμα και είναι δύσκολο να ανταπεξέλθεις.

Όταν σε παίρνει το λεωφορείο, σε πάει στο ξενοδοχείο, όλα είναι πληρωμένα, στη συναυλία φωνάζουν το όνομά σου, θα φλερτάρεις με το να την ψωνίσεις.

Έχεις παίξει σε όλο τον κόσμο. Ποια χώρα είναι πιο κοντά στην Ελλάδα στη metal νοοτροπία;

Όλη η Νότια Αμερική. Αναμφισβήτητα. Υπάρχει το “old school” πνεύμα εκεί και είναι ζωντανό, είναι κάτι που μας εξιτάρει, γιατί μας θυμίζει την Ελλάδα των 90s. Ο συνδυασμός με την επικινδυνότητα και τη συνεχή έκκριση αδρεναλίνης, μας κάνει να νιώθουμε ότι πραγματικά κάνουμε μια περιοδεία που δεν έχει σχέση με τις κυριλέ καταστάσεις της εποχής μας.

Στην Αμερική γίνεται ένας πραγματικός χαμός όχι μόνο με τον κορονοϊό αλλά και λόγω των κοινωνικών εξεγέρσεων. Εσύ ποια εικόνα έχεις εισπράξει;

Η Βόρεια Αμερική έχει κάτι που το αντλεί από τη νοοτροπία των ανθρώπων της και το οποίο με παραπέμπει σε χολιγουντιανή ταινία. Αυτό το λατρεύω. Η Αμερική έχει τα άκρα της τα οποία επίσης λατρεύω και πάνω από όλα έχει ΕΝΤΑΣΗ, η οποία εξωτερικεύεται και στη μουσική και στις συναυλίες όποτε πάμε εκεί. Δεν ξέρω αν θα ήθελα ποτέ να ζήσω στη χώρα αλλά το να την επισκέπτεσαι και να παίζεις τη μουσική σου για τους metal heads εκεί είναι κάτι συνταρακτικό.

Βέβαια τα ταξίδια δεν ήταν όλα εύκολα. Συναντήσατε και δύσκολες καταστάσεις σε χώρες που δεν σας υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες…

Δεν είναι όλα ρόδινα, σαφώς. Ενοχλεί και το όνομα, η τάση μας. Δεν μιλάμε για την οικολογία και για την αγάπη, άσχετα από το ότι αγαπάμε και σεβόμαστε τον πλανήτη. Είμαστε μία μπάντα μάχιμη που ενοχλεί και έχουμε λάβει αντίδραση σε πολλές περιπτώσεις. Στη Νότια Αφρική, για παράδειγμα, αλλάξαμε το όνομά μας στο προξενείο, στη Ρωσία είχε κάνει η εκκλησία συμφωνία με το διοργανωτή ότι αν ακούσουν κάτι άσχημο θα μπουν μέσα να διακόψουν τη συναυλία, στη Γεωργία μας είχαν βάλει φυλακή. Εμείς, όμως, έχουμε ένα ιδανικό. Ότι η ελευθερία γνώμης είναι το πιο σημαντικό αγαθό σε έναν άνθρωπο. Να πιστεύεις ό,τι θέλεις και να μάχεσαι γι’ αυτό. Για το λόγο αυτό είμαστε στην πρώτη γραμμή και φωνάζουμε «Non Serviam», δηλαδή «δεν υποτάσσομαι». Δεν μπορώ να υποταχθώ σε κάτι που δεν συμφωνώ. Γι’ αυτό και πολλές φορές βάζουμε σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή μας.

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ένιωθες την προκατάληψη και την απόρριψη λόγω ονόματος;

Εποχές Κατσούλα, το 1994. Ήταν η πρώτη επαφή της ελληνικής κοινωνίας με το «σατανισμό». Κι όταν λέμε σατανισμό μιλάμε για μία γραφική κατάσταση κατά την οποία όλοι έλεγαν τότε ότι φοβόντουσαν μην μπλέξουν τα παιδιά τους με το σατανά και άλλα τέτοια. Ο σατανισμός είναι ένα είδος φιλοσοφίας που κάποιος την ασπάζεται ή όχι. Δεν έχει σχέση με το κακό, το διάβολο, τις θυσίες και όσες γραφικότητες θέλουν κάποιοι να περάσουν. Τότε, λοιπόν, στις αρχές των 90s ήταν που γνωρίσαμε αυτά τα φαινόμενα και βρεθήκαμε να μας κυνηγάνε τα κανάλια και όχι μόνο. Θυμάμαι λείπαμε σε περιοδεία και μου έλεγε η μάνα μου «που έμπλεξες παιδί μου». Όχι ρε μάνα της είπα, δεν έμπλεξα, μουσική παίζω. Βέβαια, βλέπω ότι αυτός ο πνευματικός μεσαίωνας έχει επανέλθει τα τελευταία χρόνια και ο κόσμος έχει αρχίσει να φοβάται πάλι. Ίσως η έλλειψη χρημάτων και γενικά η ανασφάλεια τον οδηγεί να βρει καταφύγιο σε κάτι για μένα ανύπαρκτο. Δεν έχω πρόβλημα με κάποιον που πιστεύει. Δεν έχω πρόβλημα με κάποιον που πιστεύει κάπου γιατί θεωρεί ότι αυτό θα τον βοηθήσει. Αυτό θα έλεγα είναι μία καλή ψυχολογική υποστήριξη που μπορεί να χρειαστείς ως άνθρωπος και την καταλαβαίνω. Αλλά όταν αυτή η ανάγκη εμπορευματοποιείται, όταν προκαλεί φοβία, όταν διαχωρίζει τους ανθρώπους, είμαι αντίθετος.

Και η punk είναι ένα ρεύμα επαναστατικό. Εσείς, όμως, φέρατε μία "θρησκευτική" επανάσταση…

Δεν την φέραμε εμείς. Την έφερε όλο το Black Metal κίνημα το οποίο άρχισε στη δεκαετία του 80 σαν αποτέλεσμα αντίδρασης στο θρησκευτικό φονταμενταλισμό και μιας στροφής του κόσμου τότε στις τοπικές θρησκείες που έχουν σχέση με τον Παγανισμό. Κάπως έτσι νομίζω ότι ξεκίνησε αυτό το κίνημα το οποίο δεν έχει σχέση με όποιες αλλαγές έχουν προέλθει με το πέρασμα των χρόνων, βλέπε ναζισμό κλπ.

Είμαστε μία μπάντα μάχιμη που ενοχλεί και έχουμε λάβει αντίδραση σε πολλές περιπτώσεις. Στη Νότια Αφρική, για παράδειγμα, αλλάξαμε το όνομά μας στο προξενείο, στη Ρωσία είχε κάνει η εκκλησία συμφωνία με το διοργανωτή ότι αν ακούσουν κάτι άσχημο θα μπουν μέσα να διακόψουν τη συναυλία

Αν ξεκινούσατε σήμερα τι θα έκανες διαφορετικά; Για τι έχεις μετανιώσει;

Ναι θα πρόσεχα με ποιους συνεργαζόμουν. Έτσι απλά. Μόνο αυτό. Κατά τα άλλα, όλα θα τα άφηνα όπως κύλησαν μιας που από τα λάθη μου έμαθα και θεωρώ ότι έχω γερές βάσεις.

Έχει υπάρξει έστω και μία στιγμή που να έχεις σκεφτεί ότι θα ήταν καλύτερα να είχατε αποφύγει αυτό το όνομα;

Εάν σου πω όχι, θα ψεύδομαι. Ναι, το έχω σκεφτεί. Είναι ένα όνομα το οποίο, πάρα το ότι γεννήθηκε στην εφηβική ταραγμένη εποχή της μπάντας, δεν το αλλάζω, όσο κι αν θεωρείται ακραίο. Θεωρώ ότι ακόμη είναι επίκαιρο, παρά το ότι είναι ακραίο.

Από τη μία έχουμε τη μουσική των Rotting Christ που ενοχλεί. Από την άλλη έχουμε τις δωρεές των Rotting Christ στον ΠΟΥ και στο Καρά Τεπέ. Τι σας δίνει αυτό και γιατί δεν προβάλλεται;

Δεν με νοιάζει αν προβάλλεται. Το κάνουμε γιατί το γουστάρουμε. Προσπαθούμε να είμαστε άνθρωποι, ειδικά αυτές τις εποχές. Η αλληλεγγύη θα μας χρειαστεί πολύ στο μέλλον. Έχουμε να φάμε μεγάλη σφαλιάρα με αυτά που έρχονται. Πρέπει να θωρακιστούμε με αλληλεγγύη και αλληλοσεβασμό. Μας γεμίζουν αυτές οι κινήσεις, αλλά δεν μας ενδιαφέρει το επικοινωνιακό.

Πρόσφατα αναφέρθηκες σ' αυτές τις ενέργειες λέγοντας «το έκανα κατά τον δαίμονα εαυτού». Ατάκα που χρησιμοποιείς συχνά και είναι και τίτλος δίσκου σας. Τι σημαίνει δαίμονας για σένα;

Ότι είμαι ο εαυτός μου. Πράττω σύμφωνα με τον εαυτό μου. Και αυτό είναι ό,τι πιο πολύτιμο για να παλέψεις.

Είστε μία μπάντα διαφορετική. Πώς αντιμετωπίζεις εσύ τη διαφορετικότητα;

Τη δέχομαι και δεν με τρομάζει. Η φοβία είναι που σε κάνει να μην μπορείς να τη δεχτείς.

Έχετε ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Έχετε οπαδούς σε όλες τις χώρες που έχετε βρεθεί. Γιατί στην Ελλάδα δεν προβάλλεστε ως πολιτιστικό προϊόν και μάλιστα εξαγώγιμο και γιατί δεν έχετε και καμία οικονομική στήριξη;

Δεν με ενδιαφέρει η οικονομική στήριξη. Ας τα δώσουν σε αυτούς που τα έχουν ανάγκη. Εγώ έχω μάθει στη ζωή μου ό,τι κάνω, να το κάνω μόνος μου. Δεν θέλω κανέναν νταβατζή. Κάνουμε αυτό που θέλουμε και δεν παίξαμε ποτέ το παιχνίδι του συστήματος. Έτσι κι αλλιώς, ο,τι κάνουμε το κάνουμε γιατί γουστάρουμε.

Εσύ θες να σε λένε “Black Metal”, να χαρακτηρίζουν τους Rotting Christ αποκλειστικά ως “Black Metal” ή το βλέπεις ευρύτερα;

Ναι, Black Metal και ας μην ακουγόμαστε το ίδιο ακραίοι όπως όταν ξεκινήσαμε πριν 30 χρόνια. Η ψυχή μας ανήκει εκεί.

Μέχρι πόσο μακριά από το Black Metal μπορεί να φτάσουν τα ακούσματά σου;

Μέχρι εκεί που μιλάει η ψυχή σε μια δημιουργία.

Ο Σάκης Τόλης και ο... Σάκης Τόλης

Ο Σάκης Τόλης είναι άθεος, άθρησκος, αγνωστικιστής; Τι ακριβώς είναι;

Ο Σάκης Τόλης είναι ένας άνθρωπος που ψάχνει, δεν υποτάσσεται και ονόμασέ το αυτό όπως θέλεις. Σίγουρα δεν είναι θρησκευόμενος πάρα το σεβασμό του σε πραγματικά θρησκευόμενους ανθρώπους, ή καλύτερα σε πνευματικούς ανθρώπους. Σε ανθρώπους που κάνουν πράξη το τι πιστεύουν και ας μην συμφωνώ μαζί τους. Σε ανθρώπους που δεν εξυπηρετούν και δεν είναι πιόνια κάποιου δόγματος.

Εχεις δύο κόρες. Είσαι υπέρ της διδασκαλίας των θρησκευτικών στο σχολείο;

Είμαι υπέρ της διδαχής της φιλοσοφίας, αλλά όχι υπέρ της πίεσης του να μαθαίνει κάποιος αναγκαστικά. Είναι κρίμα να μην είναι η Ελλάδα ο τόπος που παράγει ελεύθερο πνεύμα στη σημερινή εποχή. Δεν ξέρω, έχω την αίσθηση ότι είμαστε Ιράν μερικές φορές με όλον αυτό τον φονταμενταλισμό, με όλο το σεβασμό που έχω για τον περσικό λαό.

Αρα, θα έκανες δηλαδή φιλοσοφική συζήτηση με έναν παπά...

Ασφαλώς και θα έκανα. Αρκεί να ήταν πνευματικός και να μην ήταν παπάς του δεκαχίλιαρου.

Το θέμα του διαχωρισμού Κράτους-Εκκλησίας μας κρατά πίσω;

Ε, λιγάκι. Άλλη μια απεικόνιση της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας. Θα προτιμούσα τα χρήματα που ξοδεύονται για τον κλήρο να πηγαίναν κάπου με περισσότερο ουσία. Αλλά… περί ορέξεως, κολοκυθόπιτα.

Ο Σάκης Τόλης είναι ένας άνθρωπος που ψάχνει, δεν υποτάσσεται και ονόμασέ το αυτό όπως θέλεις. Σίγουρα δεν είναι θρησκευόμενος πάρα το σεβασμό του σε πραγματικά θρησκευόμενους ανθρώπους.

Πιστεύεις στη μετά θάνατον ζωή;

Πιστεύω στη ζωή εδώ που ήρθαμε. Πιστεύω στο εξαιρετικά τυχαίο γεγονός της γέννησής μας και προσπαθώ να νικήσω το φόβο της ανυπαρξίας. Δυστυχώς δεν πιστεύω σε χλοερούς μεταθανάτιους τόπους και αυτό με κάνει να θέλω να πιω την ζωή μέχρι τέλους προτού χαιρετήσω.

Εσύ φοβάσαι;

Υπάρχει άνθρωπος που δεν φοβάται; Όσο λιγότερο φοβάσαι, τόσο πιο ελεύθερος είσαι. Μάχομαι επίσης γι’ αυτό.

Σε πολλές συνεντεύξεις σου έχεις πει ότι είσαι ρομαντικός. Γίνεται να παίζεις metal και να μην είσαι ρομαντικός;

Γενικά μουσική δεν μπορείς να παίξεις. Οι συνθέτες και οι μουσικοί, οι πραγματικοί συνθέτες και μουσικοί, γιατί υπάρχουν και κάποιοι που απλά το δηλώνουν, είναι άνθρωποι που η ψυχή τους κλαίει. Πονάει. Η αντίθεσή τους με την αδικία, με τα κοινωνικά πρέπει, τους οδηγεί να ανακύψουν τον όπλο τους που είναι η δημιουργία. Κάπως έτσι θεωρώ ότι είναι το metal και όλα τα είδη που έχουν ψυχή μέσα τους. Πονάς και βγάζεις τη μουσική σου σαν φάρμακο.

Όταν γράφεις πονάς;

Όχι πάντα. Αλλά αν δεν πονέσεις, θα ξυπνήσεις την επόμενη μέρα και θα πεις “τι μ...κια ήταν αυτή που έγραψα;”. Σου φαίνεται φτηνό. Λες γιατί το έγραψα; Τι ήθελα να αποδείξω;

Η Black Metal έχει παρεξηγηθεί και στο εγχώριο metal, εμφανίστηκαν μπάντες με ναζιστική ιδεολογία. Πώς διαχωρίζετε τη θέση σας;

Αν έβλεπε ο Χίτλερ ότι έπαιζες Black Metal, στην καλύτερη θα σε κρέμαγε.

Πώς ένιωσες όταν άκουσες τη δικαστική απόφαση για τη Χρυσή Αυγή;

Σε αυτό τον τόπο ο ναζισμός δεν έχει καμία θέση. Μαχόμαστε για την ελευθερία του λόγου και ο ναζισμός δεν τον εκπροσωπεί αυτό.

Η ακραία μουσική μπορεί να οδηγήσει και σε ακραία ιδεολογία;

Όχι, δεν νομίζω. Πιο πολύ θα προβληματιζόμουν αν η κόρη μου ακούει trap η όπως λέγονται αυτά παρά Deicide.

Έχεις δείξει ότι έχεις μεγάλη αγάπη για την αρχαία Ελλάδα. Κι αυτό, όμως είναι παρεξηγημένο...

Αγαπώ τον τόπο μου και ναι, θέλω να τον παραδώσω σε καλύτερη κατάσταση στις επόμενες γενιές. Δεν θεωρώ ότι ο Έλληνας είναι ο καλύτερος λαός και τέτοιες μ…κιες αλλά πιστεύω ότι ο Έλληνας είναι τυχερός που πατάει σε ένα από τα καλύτερα και πιο όμορφα μέρη σε αυτόν τον πλανήτη και έχει χρέος να το ομορφύνει, όχι μόνο υλικά αλλά και πνευματικά, με σεβασμό στη διαφορετικότητα.

Σε ξενερώνει η πατριδοκαπηλία;

Ε, ναι. Ειδικά τα άκρα. Θα μου πεις, Σάκη εσύ δεν ήσουν άκρο; Μουσικά ναι. Έχω μπλέξει και με άκρα. Αλλά δεν πρόκειται ποτέ να πω ότι ο Έλληνας είναι ανώτερος από τον άλλον. Έχω ταξιδέψει, έχω δει χειρότερα και καλύτερα, έχω γνωρίσει πολιτισμούς και πιστεύω πως όλοι οι πολιτισμοί έχουν να προσφέρουν κάτι. Κι αυτοί που λένε ότι εμείς είμαστε και κανείς άλλος, είναι άνθρωποι που δεν έχουν ανοίξει το κεφάλι τους.

Σε αυτό τον τόπο ο ναζισμός δεν έχει καμία θέση. Μαχόμαστε για την ελευθερία του λόγου και ο ναζισμός δεν τον εκπροσωπεί αυτό.

Παίζετε σκοτεινή μουσική; Εσύ πώς αντιλαμβάνεσαι το σκοτάδι;

Είναι μέρος του εαυτού μου. Το σκοτάδι τι είναι; Η έλλειψη του φωτός, το απόλυτο μηδέν, αυτό που μας τρομάζει. Κοιτάζω να το τιθασεύσω.

Η κατάθλιψη δεν είναι σκοτάδι;

Η κατάθλιψη είναι ψυχική νόσος, την οποία αν κάποιος βιώσει θα τον συμβούλευα να επικοινωνήσει άμεσα με ειδικό γιατρό και να μην ασχοληθεί με τσαρλατανισμούς που ακούει από εδώ κι από εκεί.

Άλλο βιβλίο θα γράψεις;

Εάν ο χρόνος και η διάθεση το επιτρέψουν, θα ήθελα να μπω σε αυτό το δημιουργικό ταξίδι και να γράψω κάτι το οποίο θα πηγάζει από αυτό που ονομάζουμε εμπειρία στο δρόμο.

Το «Non Serviam» αλλάζει σαν αντίληψη στο μυαλό σου με το πέρασμα των χρόνων;

Το «Non Serviam» είναι ένα και μοναδικό και δεν αλλάζει. Εάν αλλάξει θα έχω αλλάξει κι εγώ και δεν θα είμαι πια «νέος» στο πνεύμα. Non Serviam, λοιπόν, μέχρι τέλους.

Το εμβληματικό τραγούδι της μπάντας από τις αρχές της δεκαετίας του 90