Ζωγραφίζοντας τη φυγή

07:34 20/6/2018 - Πηγή: News 24|7

"Η τέχνη είναι ένα ψέμα που μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε την αλήθεια". Η φράση του Πάμπλο Πικάσο, είναι γραμμένη με μαύρο μαρκαδόρο στη ντουλάπα με τα ρούχα του 18χρονου Φεϊζάλ. Το ταξίδι του από το Ιράν μέχρι την Αθήνα, τους διακινητές, τα βουνά, τα λεωφορεία, την πλαστική βάρκα, τις συλλήψεις από την ακτοφυλακή και τη Μόρια, τα έχει χωρέσει όλα σε έναν καμβά

διαστάσεων 1,80 επί 1 μέτρο. Ο πίνακας αυτός, είναι μόνο ένα κομμάτι της δικής του αλήθειας.

"Ζωγραφίζω από έξι χρονών. Περισσότερο σπίτια και βάρκες όταν ήμουν στο Ιράν. Πολλές βάρκες, γιατί στα εννιά μου ξεκίνησα να δουλεύω σε αλιευτικό". Έχοντας χάσει τους γονείς του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ο Φαϊζάλ έπρεπε από μικρός να δουλεύει για να επιβιώσει, τόσο ο ίδιος όσο και ο κατά δύο χρόνια μικρότερος αδερφός του. Τα πρωινά πήγαινε στο σχολείο και μετά στο αλιευτικό. Κυρίως ψάρευε, αλλά σταδιακά έμαθε να επιδιορθώνει μηχανές. "Στα μέρη μου, δεν είναι όπως εδώ. Όταν είχα πρόβλημα δεν έπαιρνα τηλέφωνο τεχνικό. Πρώτα προσπαθούσα μόνος μου. Μέρα με τη μέρα έμαθα πώς λειτουργούν οι μηχανές και ξεκίνησα να κάνω αυτή τη δουλειά. Ήταν καλύτερο γιατί είχα περισσότερο ελεύθερο χρόνο και τα βράδια μπορούσα να κοιμηθώ σπίτι μου, όχι σε πλοίο. Όταν ψαρεύαμε, μερικές φορές μέναμε στη θάλασσα για δύο ή τρεις μέρες. Ανάλογα με τον καιρό και τα ψάρια".

Σε ένα από τα ταξίδια με το αλιευτικό, η ακτοφυλακή του Ιράν τον συνέλαβε μαζί με το υπόλοιπο πλήρωμα, γιατί τα καύσιμα στο σκάφος ξεπερνούσαν το επιτρεπόμενο όριο. Έμεινε στη φυλακή για 4 ημέρες. Είχε ήδη αρχίσει να σκέφτεται πως δεν μπορεί να ζει άλλο στη χώρα.

"Στο Ιράν, η κατάσταση δεν είναι καλή. Οι νόμοι είναι πολύ αυστηροί, όλα απαγορεύονται. Δεν μπορείς να είσαι χαρούμενος, δεν μπορείς να βγεις. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα". Τον Οκτώβριο του 2016, ο 16χρονος τότε Φεϊζάλ έπρεπε να βρει έναν τρόπο να φύγει. Θυμήθηκε έναν γνωστό του που ήταν πια στη Γερμανία και αποφάσισε να του τηλεφωνήσει. "Ξέρεις κάποιον διακινητή να μας πάει μέχρι την Τουρκία;" τον ρώτησε. "Τα χρήματα που μου ζήτησε τα είχα από τη δουλειά. Πήρα τον αδερφό μου και φτάσαμε με λεωφορείο στην πόλη Μάκου κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, όπου μας περίμενε ο διακινητής". Ακριβώς τα μεσάνυχτα, τους είπαν να ξεκινήσουν το περπάτημα και δώδεκα ώρες αργότερα είχαν πια βρεθεί στην άλλη πλευρά των συνόρων. "Τη νύχτα κοιμηθήκαμε σε ένα σπίτι κοντά στα σύνορα, μέχρι να μας δώσουν εισιτήρια λεωφορείου για Κωνσταντινούπολη. Έψαξα μια κάρτα Sim και τηλεφώνησα στο Ιράν για να πω σε έναν φίλο μου να δώσει τα χρήματα στον διακινητή. Δεν θα τα έδινα από την αρχή γιατί δεν ήξερα αν θα εξαφανιστεί. Τον πλήρωνα σταδιακά. Πρέπει να προσέχεις με τους διακινητές" λέει δείχνοντας στον πίνακα το βουνό που περπάτησε.

Οι άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην Τουρκία ανάγκασαν τα δύο αδέρφια να μείνουν για δέκα μέρες στην Κωνσταντινούπολη. Νοίκιασαν ένα δωμάτιο για 20 λίρες τη βραδιά και περίμεναν να μεταφερθούν στο Ιζμίρ. "Ανεβήκαμε σε μια πλαστική βάρκα περίπου 40 άτομα. Μαζί μας ήταν πολλά μωρά. Σχεδόν δεν τα έβλεπες και φοβόσουν μην τα πατήσεις. Ξεκινήσαμε για τη Λέσβο αλλά μας συνέλαβε η ακτοφυλακή και μας γύρισε στην Τουρκία".

Την επόμενη ημέρα, την πέρασε μαζί με τους συνεπιβάτες τους σε ένα άδειο γυμναστήριο του Ιζμίρ. Όταν πια νύχτωσε, οι αστυνομικοί τους επιβίβασαν σε ένα λεωφορείο το οποίο σταμάτησε στη μέση του πουθενά. Τους είπαν "τώρα είστε ελεύθεροι". "Δεν ξέραμε που είμαστε. Πού ήταν η Κωσταντινούπολη, που ήταν το Ιζμίρ. Βρήκαμε ένα ταξί και μας πήγε σε μια στάση λεωφορείων. Από εκεί στην Κωνσταντινούπολη και ξανά στο Ιζμίρ. Κάναμε δεύτερη προσπάθεια με βάρκα και τελικά φτάσαμε στο λιμάνι της Μυτιλήνης".

Τον Νοέμβριο του 2016, ο Φεϊζάλ έμεινε μαζί με τον αδερφό του στη Μόρια κι εκεί άρχισε ξανά να ζωγραφίζει γιατί δεν είχε τι άλλο να κάνει. Λίγο καιρό αργότερα τα δύο αδέρφια μεταφέρθηκαν στο καμπ στο Μανταμάδο και τελικά κατέληξαν στον ξενώνα ασυνόδευτων ανηλίκων της PRAKSIS στη Μυτιλήνη Η ζωγραφική πλέον ήταν η καθημερινή του απασχόληση, μαζί με το εσπερινό γυμνάσιο. Μια από τις δασκάλες του, εντόπισε το ταλέντο του και του πρότεινε να συμμετέχει στον ετήσιο διαγωνισμό ζωγραφικής Ιακωβίδη. Ο 16χρονος τότε Ιρανός, δεν προλάβαινε να φτιάξει κάποιον καινούριο πίνακα για να διαγωνιστεί, καθώς παράλληλα ετοίμαζε το ντοκιμαντέρ με τίτλο "Mytopia" το οποίο τελικά πήρε βραβείο κινηματογραφικής καινοτομίας στο δεύτερο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ "Euforia Student Digital Shot". Έδωσε όμως έναν πίνακα στον οποίο είχε ζωγραφίσει το πορτραίτο του ίδιου και του αδερφού του σε ηλικία 7 και 5 χρονών αντίστοιχα. "Συμμετείχα με αυτόν τον πίνακα και μετά από κάποιο καιρό με πήραν τηλέφωνο. Εγώ ήμουν ήδη στην Αθήνα. Γύρισα από το σχολείο μια μέρα, χτύπησε το τηλέφωνο και μου είπαν πως κέρδισα το πρώτο βραβείο".

Στον ξενώνα ασυνόδευτων ανηλίκων στην Αθήνα, ο Φεϊζάλ αποφάσισε να φτιάξει τη δική του Γκουέρνικα, στην οποία ζωγράφισε την ζωή του. Ο εαυτός του εμφανίζεται στον πίνακα άλλοτε ως κότα -σε μικρότερη ηλικία- κι άλλοτε ως κροκόδειλος. Μια σπασμένη λάμπα και ένας άδειος δρόμος βρίσκονται στο έργο του για να του θυμίζουν ένα τροχαίο στο οποίο χτύπησε το πόδι του. Η ζωγραφική του βρίσκεται παντού στον ξενώνα. Όπως εξηγεί ο Γιάννης Βακιρτζιδέλλης, υπεύθυνος του ξενώνα της PRAKSIS στην Αθήνα, ο Φεϊζάλ περνούσε όλα τα πρωινά του ζωγραφίζοντας. "Στόχος άλλωστε είναι τα παιδιά εδώ να ζουν σαν παιδιά. Εκτός από στέγαση, σίτιση και νομική βοήθεια, πρέπει να έχουν χρόνο να κάνουν τις δραστηριότητές τους. Ίδια λογική υπάρχει σε όλους τους ξενώνες ανηλίκων σε Αθήνα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη. Φυσικά συμμετέχουν στην προετοιμασία του φαγητού και στην καθαριότητα, όμως είναι πολύ βασικό να εντοπίζουμε τι τους αρέσει και να δημιουργούμε τις συνθήκες για να το αναπτύξουν".

Έτσι, τον περασμένο χρόνο οι άνθρωποι της οργάνωσης αποφάσισαν να προτείνουν τον Φεϊζάλ στην Σχολή Βακαλό, η οποία έκρινε τα έργα του και του έδωσε υποτροφία. Τρεις φορές την εβδομάδα παρακολουθούσε μαθήματα ζωγραφικής, γλυπτικής και άλλα, πριν από τα μαθήματά του στο Εσπερινό Γυμνάσιο της Αθήνας. Πλέον περιμένει την έγκριση μιας νέας τριετούς υποτροφίας στη Βακαλό ώστε να πάρει το πτυχίο του. "Τώρα πια ξεκίνησα να μαθαίνω τι είναι τέχνη, τι είναι ζωγραφική, τι αντιπροσωπεύει. Μαθαίνω να βάζω τα συναισθήματά μου στον καμβά. Πρέπει να μάθεις κάποιες τεχνικές γι αυτό. Σαν τον Ντα Βίντσι. Φυσικά εκείνος το έκανε καλύτερα γιατί ήξερε πολλά περισσότερα, όμως τώρα μαθαίνω κι εγώ πώς να εκφράζομαι, όχι απλώς πως να ζωγραφίζω" λέει εξηγώντας τι απεικονίζεται στους πίνακές του, οι οποίοι το απόγευμα της Τετάρτης θα εκτίθενται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηνάιων στην εκδήλωση που διοργανώνει το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων και προσφυγικές κοινότητες με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πρόσφυγα.

Βασικό στοιχείο για ένα καλό έργο θεωρεί πως είναι το πλάνο. "Όλα όσα κάνεις πρέπει να έχουν ως βάση ένα πλάνο. Αν θέλω να πάω στη Βικτώρια πρέπει να φτιάξω ένα πλάνο. Πόσο θα περπατήσω, από πού θα πάρω λεωφορείο. Η ζωγραφική είναι το ίδιο πράγμα". Για τη ζωή του, τα πλάνα είναι πολλά. "Έχω φτιάξει διαφορετικά πλάνα για κάθε ενδεχόμενο. Αν το Ιράν ελευθερωθεί θα επιστρέψω εκεί για να γίνω Πρόεδρος. Αφού μπορώ να ζωγραφίσω, μπορώ να το πετύχω και αυτό".

Μέχρι τότε, οι άνθρωποι της PRAKSIS, προσπαθούν να λύσουν ένα πρόβλημα που έχει προκύψει με τον ταλαντούχο Ιρανό και τον αδερφό του. "Τα παιδιά είναι κάτοχοι βεβαίωσης κατάθεσης αίτησης για άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους. Χορηγείται μέχρι να τελεσιδικήσει η απόφαση για την άδεια διαμονής. Είναι πρόσφυγες για ανθρωπιστικούς λόγους και έχοντας φύγει ανήλικοι από το Ιράν, δεν έχουν διαβατήριο " εξηγεί ο Γιάννης Βακιρτζιδέλλης. Το κόλλημα που υπάρχει ωστόσο είναι ότι οι κάτοχοι της βεβαίωσης αυτής δεν μπορούν να βγάλουν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου, καθώς μη έχοντας διαβατήριο, δεν μπορούν να πιστοποιήσουν όνομα πατρός, μητρός και ημερομηνία γέννησης, στοιχεία απαραίτητα για την έκδοση. "Ο μόνος τρόπος να λυθεί, είναι να συνέλθουν οι επιτροπές, οι οποίες βασιζόμενες στην απόφαση που έχει βγει ώστε να δοθεί η βεβαίωση, να χορηγήσουν στα παιδιά μόνιμη παραμονή", λέει ο κ. Βακιρτζιδέλλης.

Από την άλλη, ο Φεϊζάλ έχει ως άμεσο στόχο να τελειώσει το σχολείο και να συνεχίσει να ζωγραφίζει. "Μου αρέσει πολύ αλλά δεν ξέρω αν θα το κάνω επάγγελμα. Θα μου άρεσε και η ιδέα να γίνω tattoo artist Δεν είναι απλώς ότι θέλω να ζωγραφίζω. Πρέπει να ζωγραφίζω. Δεν έχει σημασία αν θα είναι η δουλειά μου, εκφράζω τα συναισθήματά μου για το πώς ζω".

Άλλωστε, όπως αναφέρει το δεύτερο απόφθεγμα του Πικάσο το οποίο επέλεξε να γράψει στη ντουλάπα του: "Η ζωγραφική δε γίνεται για να διακοσμεί διαμερίσματα. Είναι εργαλείο πολέμου και άμυνα ενάντια στον εχθρό".