Η Νόμιμη Μοίρα και η αποκλήρωση

00:28 21/6/2019 - Πηγή: TaxHeaven

Ορέστης Σεϊμένης – Αλεξάνδρα Γεράγγελου

Ισχύς της Νόμιμης Μοίρας

Η περιουσία ενός προσώπου πρέπει να μοιρασθεί μετά θάνατον στους συγγενείς του: Το 75% μοιράζεται στα παιδιά του και το 25% στον επιζώντα σύζυγο. Αυτή τη σειρά μπορεί να αλλάξει με την διαθήκη του διαθέτη αλλά με όρους.

Ο κληρονομούμενος μπορεί με διαθήκη να αποκλείσει από την εξ αδιαθέτου διαδοχή ορισμένο συγγενή ή τον/την σύζυγο, με την επιφύλαξη των διατάξεων για τη νόμιμη μοίρα.

Πρέπει ένα ελάχιστο μερίδιο να δοθεί στα παιδιά και στον / στην σύζυγο που επιζεί. Δεν μπορεί

δηλαδή σε ένα παιδί να δώσει τα πάντα και σε άλλο τίποτα. Το ελάχιστο μερίδιο που δικαιούται κάθε παιδί είναι το 50% του μεριδίου που δικαιούται και λέγεται "Νόμιμη Μοίρα".

Ο κληρονομούμενος μπορεί με διαθήκη να αποκλείσει από την εξ αδιαθέτου διαδοχή ορισμένο συγγενή ή το σύζυγο, με την επιφύλαξη των διατάξεων για τη νόμιμη μοίρα. Επιβάλλεται δηλαδή από τον Αστικό Κώδικα μια αναγκαστική κληρονομική διαδοχή υπέρ των παραπάνω προσώπων. Έτσι έχουμε την έννοια της «νόμιμης μοίρας». Η νόμιμη μοίρα είναι το 50% της εξ αδιαθέτου μερίδας. Αυτό σημαίνει ότι εάν κάποιος δικαιούται από την εξ αδιαθέτου διαδοχή μια περιουσία η οποία κοστολογείται 2.000.000€, με την νόμιμη μοίρα θα πάρει 1.000.000€ εάν ο θανών-κληρονομούμενος τον αποκληρώσει με διαθήκη. Α.Κ. 1825

ΑΠΟΚΛΗΡΩΣΗ: Ο αποκλεισμός από το δικαίωμα του 50% της νόμιμης μοίρας

Η αποκλήρωση είναι η στέρηση του δικαιώματος της Νόμιμης Μοίρας.

Οι λόγοι που μπορεί να επικαλεσθεί ο διαθέτης - κληρονομούμενος για να αποκλείσει από την νόμιμη μοίρα, κάποιο κληρονόμο του (π.χ. το παιδί του) είναι:
• Εάν ο μεριδούχος-κληρονόμος επιβουλεύτηκε τη ζωή του διαθέτη, του συζύγου ή άλλου κατιόντος του διαθέτη ή
• Εάν προκάλεσε με πρόθεση σωματικές κακώσεις στο διαθέτη ή στη σύζυγό του ή
• Εάν έγινε ένοχος κακουργήματος ή σοβαρού πλημμελήματος με πρόθεση κατά του διαθέτη ή του συζύγου του, ή
• Εάν αθέτησε κακόβουλα την υποχρέωση που είχε από το νόμο να διατρέφει το διαθέτη, ή
• Εάν ζει βίο άτιμο ή ανήθικο, παρά τη θέληση του διαθέτη
A.K. 1839, 1840

Ποιοι αποκτούν το δικαίωμα του αποκληρωθέντος

Εάν κάποιος κληρονόμος αποκληρώθηκε ή παραιτήθηκε από το δικαίωμα της Νόμιμης Μοίρας, το δικαίωμα της Νόμιμης Μοίρας αποκτούν και ασκούν οι μεριδούχοι που έρχονται στη θέση του κατά τη σειρά της εξ αδιαθέτου διαδοχής. Δηλαδή η μερίδα του εκπεσόντος δεν προσαυξάνει τις μερίδες των συμμεριδούχων. Δηλαδή στη θέση του υπεισέρχονται οι κατιόντες του. A.K. 1826

Η διεκδίκηση της Νόμιμης Μοίρας

Όταν ο μεριδούχος αντιληφθεί ότι έχουν αποκλεισθεί τα δικαιώματά του στην διαθήκη, μπορεί να αντιτάξει το δικό του εκ του νόμου κληρονομικό δικαίωμα έναντι του εκ διαθήκης κληρονόμου του οποίου η εγκατάσταση στο ακίνητο περιορίζεται, κατόπιν αυτού, στο μέρος που δεν προσβάλει τη νόμιμη μοίρα.

Η αγωγή του μεριδούχου προς απόδοση της νόμιμης μοίρας, είναι η περί κλήρου αγωγή, με την οποία απαιτούνται, τα αντικείμενα της κληρονομίας, τα οποία κατακρατεί ο νομέας της κληρονομίας, που αντιποιείται το κληρονομικό δικαίωμα. A.K. 1871