Ανθρωπιστική δράση: νέα προοπτική για τη χορήγηση παγκόσμιας βοήθειας από την ΕΕ

12:56 10/3/2021 - Πηγή: Businessnews

Σήμερα, η Επιτροπή πρότεινε να ενισχυθεί ο παγκόσμιος ανθρωπιστικός αντίκτυπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να ανταποκριθεί στη σημαντική αύξηση των ανθρωπιστικών αναγκών που επιδεινώνονται λόγω της πανδημίας COVID-19.

Στην ανακοίνωση προτείνεται μια σειρά βασικών δράσεων για να επιταχυνθεί η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας με τη διεύρυνση της βάσης πόρων, τη στήριξη ενός ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για τους ανθρωπιστικούς εταίρους και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών των κρίσεων μέσω της προσέγγισης «Ομάδας Ευρώπη». Επισημαίνεται η ανανεωμένη έμφαση στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο

(ΔΑΔ), ενώ επίσης περιλαμβάνονται μέτρα αντιμετώπισης των δραματικών ανθρωπιστικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος/Αντιπρόεδρος κ. Τζουζέπ Μπορέλ δήλωσε τα εξής: «Σήμερα, μια ανθρωπιστική κρίση διαρκεί, κατά μέσο όρο, περισσότερο από 9 χρόνια, και μερικές κρίσεις, μάλιστα, διαρκούν ακόμη περισσότερο. Πολλές ανθρωπιστικές κρίσεις κινδυνεύουν να ξεχαστούν, όπως η κρίση στην Υεμένη ή στη Συρία. Ωστόσο, η ΕΕ δεν ξεχνά. Η ανθρωπιστική βοήθεια αποτελεί ένα από τα πιο απτά παραδείγματα της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, καθώς και απόδειξη της αλληλεγγύης μας. Ο σεβασμός του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου πρέπει να βρίσκεται, περισσότερο από ποτέ, στο επίκεντρο της εξωτερικής μας πολιτικής για τη στήριξη της ανθρωπιστικής δράσης βάσει αρχών και για την προστασία των αμάχων και των εργαζομένων στον ανθρωπιστικό τομέα οι οποίοι θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να προστατεύσουν τους αμάχους σε ολόκληρο τον κόσμο.»

Ο Επίτροπος Διαχείρισης Κρίσεων, κ. Γιάνες Λέναρτσιτς, δήλωσε σχετικά: «Σε έναν κόσμο όπου το αποτύπωμα των κρίσεων αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς και οι αρχές της ανθρωπιστικής βοήθειας βάλλονται σε βαθμό που σπάνια έχουμε ξαναδεί στο παρελθόν, η παγκόσμια ευθύνη της ΕΕ ως ανθρωπιστικού παράγοντα δεν έχει υπάρξει ποτέ πιο σημαντική. Αυτό συμβαίνει δυστυχώς ταυτόχρονα με την πρωτοφανή και ραγδαία αύξηση των αναγκών, ενώ η παγκόσμια βάση των χορηγών παραμένει ανησυχητικά περιορισμένη. Πρέπει να επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα και τον αντίκτυπο της ανθρωπιστικής μας δράσης. Πρέπει να είμαστε σε θέση να αντιδρούμε με κάθε δυνατό μέσο τη στιγμή που εμφανίζεται μια κρίση. Αυτή η ανανεωμένη στρατηγική προοπτική προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να εντείνει τις προσπάθειές της για να συνδράμει όσους και όσες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και να επιδείξει ηγετικό ρόλο σε μια εποχή κατά την οποία απαιτείται σε μεγάλο βαθμό η χορήγηση βοήθειας βάσει αρχών.»

Δημιουργία μιας νέας ικανότητας ευρωπαϊκής ανθρωπιστικής δράσης

Η ΕΕ θα δημιουργήσει μια νέα ικανότητα ευρωπαϊκής ανθρωπιστικής δράσης για να παρεμβαίνει άμεσα σε ανθρωπιστικές κρίσεις, όταν αποδεικνύεται ενδεχομένως η αναποτελεσματικότητα ή ανεπάρκεια των ικανοτήτων των εταίρων της ΕΕ ή των παραδοσιακών μηχανισμών χορήγησης ανθρωπιστικής βοήθειας. Η ικανότητα αυτή θα έχει ως στόχο να διευκολύνει την εφοδιαστική, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, επιτρέποντας τη συγκέντρωση πόρων και διευκολύνοντας την επιτόπια αξιοποίησή τους. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να προσφέρει υλικοτεχνικές αξιολογήσεις, στήριξη για την αρχική ανάπτυξη και την προμήθεια, αποθήκευση, μεταφορά και/ή διανομή των ειδών αρωγής, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων κατά της COVID-19 και της παράδοσής τους σε ευάλωτες χώρες. Η νέα ικανότητα λειτουργεί σε συντονισμό και συμπληρωματικά με τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ, με βάση την επιχειρησιακή στήριξη του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΕΕ.

Προάσπιση του σεβασμού του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου

Κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, αυξάνονται οι άμεσες και συχνά εσκεμμένες επιθέσεις από εμπόλεμες ομάδες κατά αμάχων, νοσοκομείων και σχολείων. Το 2019, αναφέρθηκαν 277 επιθέσεις κατά εργαζομένων στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας, 125 εκ των οποίων σκοτώθηκαν. Γι'αυτόν τον λόγο, η ΕΕ θα θέσει αποφασιστικά στο επίκεντρο της εξωτερικής της δράσης τη συμμόρφωση προς το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο με σκοπό την προστασία των άμαχων πληθυσμών. Συγκεκριμένα, η ΕΕ:

- θα παρακολουθεί με συνέπεια τις παραβιάσεις του ΔΑΔ,

- θα ενισχύσει τη δέουσα επιμέλεια σε όλα τα μέσα εξωτερικής δράσης της ΕΕ,

- θα συνεχίσει να διασφαλίζει ότι το ΔΑΔ αντικατοπτρίζεται πλήρως στην πολιτική κυρώσεων της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της συνεπούς προσθήκης ανθρωπιστικών εξαιρέσεων στα καθεστώτα κυρώσεων της ΕΕ.

Αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών με την αξιοποίηση συνεργειών μεταξύ της ανθρωπιστικής βοήθειας, της ανάπτυξης και της οικοδόμησης της ειρήνης.

Η ανθρωπιστική βοήθεια δεν μπορεί να αντιμετωπίσει από μόνη της τις σύνθετες υποκείμενες αιτίες των συγκρούσεων και άλλων κρίσεων. Γι'αυτόν τον λόγο, η ΕΕ θα εντείνει τις προσπάθειές της για την παροχή επείγουσας βοήθειας, σε στενή συνεργασία με τους αναπτυξιακούς φορείς και τους φορείς οικοδόμησης της ειρήνης, με σκοπό την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών των κρίσεων και την προώθηση μακροπρόθεσμων λύσεων για καταστάσεις έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης.

Ευρωβαρόμετρο — ισχυρή στήριξη των πολιτών για την ανθρωπιστική δράση της ΕΕ

Πριν από την έγκριση της σημερινής ανακοίνωσης, η Επιτροπή συγκέντρωσε τις απόψεις των πολιτών σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ στα 27 κράτη μέλη. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν σαφή στήριξη για την ανθρωπιστική δράση της ΕΕ, καθώς το 91% των συμμετεχόντων εκφράζει θετικές απόψεις σχετικά με τις δραστηριότητες ανθρωπιστικής βοήθειας που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Σχεδόν οι μισοί από τους συμμετέχοντες πιστεύουν ότι η ΕΕ θα πρέπει να διατηρήσει τα υφιστάμενα επίπεδα στήριξης όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ τέσσερα στα δέκα άτομα θεωρούν ότι η χρηματοδότηση θα πρέπει να αυξηθεί.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από κοινού με τα κράτη μέλη της, αποτελεί τον σημαντικότερο χορηγό ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως, και αντιπροσωπεύει περίπου το 36% της παγκόσμιας ανθρωπιστικής βοήθειας.

Σήμερα, η ανθρωπιστική βοήθεια αντιμετωπίζει μια σειρά πρωτοφανών προκλήσεων. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, πάνω από 235 εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν φέτος ανθρωπιστική βοήθεια, αριθμός που αντιστοιχεί σε ένα προς 33 άτομα ανά τον κόσμο. Πρόκειται για αύξηση κατά 40% σε σύγκριση με τις εκτιμώμενες ανάγκες του 2020 και για ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο από αυτό του 2014. Παράλληλα, έχει επίσης αυξηθεί ο αριθμός των αναγκαστικά εκτοπισθέντων, οι οποίοι ανέρχονταν σε 79,5 εκατομμύρια στα τέλη του 2019.

Ταυτόχρονα, εξακολουθεί να διευρύνεται το χάσμα μεταξύ πόρων και αναγκών. Το 2020, οι ανθρωπιστικές εκκλήσεις του ΟΗΕ ανήλθαν σε σχεδόν 32,5 δισ. ευρώ —το υψηλότερο ποσό που έχει σημειωθεί ποτέ και το οποίο οφείλεται επίσης στον αντίκτυπο της COVID-19— ενώ διατέθηκε χρηματοδότηση ύψους μόνο 15 δισ. ευρώ. Αυτό το παγκόσμιο κενό στη χρηματοδότηση για ανθρωπιστική βοήθεια είναι πιθανό να αυξηθεί περαιτέρω κατά το τρέχον έτος, γι'αυτό απαιτείται σαφώς ευρύτερη βάση χορηγών. Το 2020, οι τρεις μεγαλύτεροι χορηγοί —οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή— παρείχαν το 59% της αναφερόμενης ανθρωπιστικής χρηματοδότησης σε παγκόσμιο επίπεδο. Εντός της ΕΕ, μόνο τέσσερα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% της ανθρωπιστικής της χρηματοδότησης.

Η ανθρωπιστική δράση της ΕΕ θα εξακολουθήσει να βασίζεται στην αυστηρή τήρηση των καθολικών ανθρωπιστικών αρχών του ανθρωπισμού, της ουδετερότητας, της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας. Ως επόμενο βήμα, η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν την ανακοίνωση και να συνεργαστούν για τις προτεινόμενες βασικές δράσεις.