Επικουρικές συντάξεις: Οι αλλαγές και το κόστος μετάβασης

12:53 24/6/2021 - Πηγή: Businessnews

Με την αναλογία των ασφαλισμένων προς συνταξιούχους από το 2,6 το 2020 να υποχωρεί στο 1,7 το 2050 η μέση επικουρική σύνταξη θα μειωθεί από 16% του μέσου μισθού που είναι σήμερα σε λιγότερο από 10%, εκτίμησε το υπ. Εργασίας παρουσιάζοντας την πρότασή του για το νέο σύστημα.

Κώστης Χατζηδάκης και Πάνος Τσακλόγλου μίλησαν για πλήρης αντιστροφή της ηλικιακής πυραμίδας και υποστήριξαν ότι η Ελλάδα προχωρά με καθυστέρηση στον δρόμο που έχουν

ακολουθήσει ήδη πολλές ανεπτυγμένες χώρες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις παρενέργειες της γήρανσης του πληθυσμού τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασαν σε πάρα πολλές χώρες του ΟΟΣΑ πάνω από το 50% του εργατικού δυναμικού καλύπτεται συμπληρωματικά από κάποιο κεφαλαιοποιητικό πρόγραμμα ασφάλισης, ενώ σε χώρες όπως η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Δανία, το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά προγράμματα υπερβαίνει το 80%.

Βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος είναι ότι δημιουργούνται ατομικοί λογαριασμοί («κουμπαράδες») από τους οποίους θα καταβληθούν οι μελλοντικές συντάξεις των νέων εργαζομένων. Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων.

Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα είναι υποχρεωτικό για το σύνολο των μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1η Ιανουαρίου 2022 και είναι υπόχρεοι επικουρικής ασφάλισης (μισθωτοί δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, δικηγόροι και μηχανικοί)
Προαιρετικά, αν δηλαδή το επιθυμούν, μπορούν να ενταχθούν σε αυτό ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών οι οποίοι είτε δεν έχουν υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση (π.χ. ένας λογιστής), είτε είναι ήδη ασφαλισμένοι στο υφιστάμενο σύστημα.

Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει (6% για τους μισθωτούς και βάσει ασφαλιστικής κλάσης για τους αυτοαπασχολούμενους).

Η διαχείριση των ατομικών αυτών λογαριασμών -των ατομικών «κουμπαράδων»- θα γίνεται μέσω ενός νέου δημοσίου φορέα, ενός νέου Ταμείου που θα διοικείται από πιστοποιημένους επαγγελματίες. Θα δημιουργηθεί περιορισμένος αριθμός προσεκτικά σχεδιασμένων επενδυτικών χαρτοφυλακίων, όπου -με επιλογή του ασφαλισμένου και ανάλογα με το προφίλ του- θα επενδύονται τα κεφάλαια του «ασφαλιστικού κουμπαρά» του
Κάθε εργαζόμενος θα μπορεί να έχει τον πλήρη έλεγχο των εισφορών του και των αποδόσεών τους μέσω πρόσβασης από το κινητό ή/και τον υπολογιστή του ανά πάσα στιγμή, όπως συμβαίνει και με το e-banking.

Το Ταμείο που θα διαχειρίζεται τις εισφορές, που θα ονομάζεται ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης) θα είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Θα υπόκειται σε ισχυρή κρατική εποπτεία και θα επενδύει με αυστηρά και διαφανή κριτήρια.

Από τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση δεν επηρεάζεται ούτε η καταβολή ούτε το ύψος των επικουρικών συντάξεων του υφιστάμενου συστήματος.

Το κόστος

Καθησυχαστικό εμφανίζεται το υπουργείο Εργασίας για το κόστος μετάβασης. Υποστηρίζει ότι η ωρίμανση του νέου συστήματος θα είναι αργή. Το ποσοστό κάλυψης των ασφαλισμένων από τη νέα επικουρική θα ξεπεράσει το 50% το 2045 και το 90% το 2065

Το κόστος μετάβασης εκτιμάται σε 300 εκατ. ευρώ -κατά μέσο όρο- κάθε χρόνο για την πρώτη 10ετία εφαρμογής του νέου συστήματος. Η πραγματική μέση ετήσια επιβάρυνση του προϋπολογισμού για την περίοδο αναφοράς (2022-2070) υπολογίζεται σε 120 εκατ. ευρώ ή, σωρευτικά, 6 δισ. έως το 2070 (= ταμειακό κενό - επιπρόσθετα δημοσιονομικά έσοδα).

Το περιορισμένο κόστος, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν οφείλεται στο ότι οι απώλειες εσόδων του «παλιού» ταμείου επικουρικής ασφάλισης θα αντισταθμιστούν από τα πρόσθετα δημοσιονομικά έσοδα που θα προκύψουν χάρη στη μεταρρύθμιση:

Αύξηση εγχώριων επενδύσεων κατά 0,6% ΑΕΠ μεσοσταθμικά την περίοδο 2022-2070 Ενίσχυση της απασχόλησης (+0,4% το 2070) Αύξηση ΑΕΠ 6-7% το 2070

Υποστηρίζεται παράλληλα, ότι η επίπτωση της μεταρρύθμισης στο λόγο Χρέους/ΑΕΠ αμελητέα έως το 2030 και πολύ μικρή έως το 2040

Οι απολαβές

Σύμφωνα με την παρουσίαση του υπ. Εργασίας το νέο σύστημα οδηγεί σε υψηλότερες συντάξεις. Ως προς αυτό δόθηκε ένα παράδειγμα:

153 € Μηνιαία επικουρική σύνταξη με το «παλιό» σύστημα για εργαζόμενο αμειβόμενο με τον κατώτατο μισθό, 650€, & 40 έτη ασφάλισης.

219 € Μηνιαία επικουρική σύνταξη με το Νέο Κεφαλαιοποιητικό σύστημα (υποθέτοντας αποδόσεις ίσες με το μέσο όρο των αποδόσεων των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών μελών του ΟΟΣΑ - περίοδος αναφοράς 2008-2018).

257 € Μηνιαία επικουρική σύνταξη με το Νέο Κεφαλαιοποιητικό σύστημα (υποθέτοντας αποδόσεις ίσες με την μέση ετήσια απόδοση των αποθεματικών του ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται το Μικτό Αμοιβαίο Κεφάλαιο της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών - περίοδος αναφοράς 2003-2020).