ΚΕΠΕ: Χρειάζεται ισορροπία στην απόσβεση των DTCs και στη διανομή μερισμάτων για τις τράπεζες

12:10 19/2/2025 - Πηγή: Businessnews

Συμπεράσματα της πρώτης ανάλυσης επικαιρότητας για το 2025 του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ)

«Χρειάζεται ισορροπία μεταξύ απόσβεσης και πληρωμής γαλαντόμων μερισμάτων έτσι ώστε να θωρακιστούν όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται οι ελληνικές τράπεζες εν μέσω αναταραχών και τεκτονικών πλακών στο παγκόσμιο γεωπολιτικό στένωμα».

Αυτό σημειώνεται στα συμπεράσματα της πρώτης ανάλυσης επικαιρότητας για το 2025 του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) που έχει τίτλο «Υποθετικά σενάρια

απόσβεσης αναβαλλόμενου φόρου (DTCs) και πληρωμής μερισμάτων από τις ελληνικές τράπεζες».

Στην περίληψη της ανάλυσης που αναπτύσσεται γύρω από το θέμα του αναβαλλόμενου φόρου των ελληνικών τραπεζών, σε συνδυασμό με την επιτάχυνση της απόσβεσής του και με την πληρωμή μερισμάτων, αναφέρονται τα εξής:

Η πηγή των δεδομένων είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Τράπεζα της Ελλάδος με το κοινό δείγμα να αφορά το 2ο τρίμηνο 2024 (2024:Q2).

Αρχικά, εστιάζουμε στα ποσοτικά μεγέθη του αναβαλλόμενου φόρου και τη συνεισφορά του στα τραπεζικά κεφάλαια, δηλαδή τα DTCs (deferred tax credits), καθώς και τα DTAs (deferred tax assets) που προσμετρούνται στα εποπτικά ίδια κεφάλαια των τραπεζών.

Εξετάζουμε υποθετικά σενάρια απόσβεσης των DTCs και πληρωμής μερισμάτων, υπολογίζοντας τους τραπεζικούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας το 2024:Q2, πρώτον, χωρίς την παρουσία των DTCs, δεύτερον, με αναπλήρωση των DTCs από κεφάλαια υψηλής ποιότητας, τρίτον, κατόπιν μίας έκτακτης εισφοράς επί των τραπεζικών κερδών της χρονικής περιόδου 2022:Q1-2024:Q2, και τέταρτον, ύστερα από επιπλέον απόσβεση των DTCs. Στη συνέχεια, επιχειρείται εκτίμηση των κεφαλαιακών δεικτών των ελληνικών τραπεζών στα τέλη του 2026, δηλαδή το 2026:Q4, με βάση υποθετικά σενάρια πληρωμής μερισμάτων από τα κέρδη των χρήσεων 2024 και 2025, καθώς και με επιπλέον απόσβεση των DTCs, συναρτώμενη με τα καταβληθέντα μερίσματα 2025 και 2026.

Τέλος, η ανάλυση επικαιρότητας καταλήγει παρέχοντας συμπεράσματα και πιθανές προτάσεις ως προς τον αναβαλλόμενο φόρο. Αυτές αποσκοπούν στη θωράκιση του τραπεζικού συστήματος και την ενίσχυση της ποιότητας των κεφαλαίων των τραπεζών, ένα θέμα στο οποίο έχουν αναφερθεί τόσο ο SSM όσο και το IMF, και είναι βαρύνουσας σημασίας, ιδίως με δεδομένες τις κατακλυσμιαίες εξελίξεις στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι.

Συμπεράσματα και προτάσεις πολιτικής

Η υφιστάμενη Ανάλυση Επικαιρότητας αναδεικνύει τη συνεισφορά και την επιρροή των DTCs στα κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών, και εξετάζει υποθετικά σενάρια απόσβεσης του αποθέματος των DTCs σε συνδυασμό με πληρωμή μερισμάτων στους μετόχους των τραπεζών.

Με βάση τα υποθετικά σενάρια #1 και #2, συνάγεται:

[1] το πόσο καταλυτικός ήταν και είναι ο θεσμός των DTCs για τις ελληνικές τράπεζες, καθιστώντας το ελληνικό τραπεζικό σύστημα οιονεί δημόσιο (quasi-public), και

[2] η ιδιαίτερη προσοχή που πρέπει να δοθεί στα DTCs και στην αξιοποίηση της υψηλής κερδοφορίας των πρόσφατων ετών προς απόσβεση των DTCs (βλ. σχετική σύσταση IMF, 2025).

Θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως «ευχή και κατάρα» ο θεσμός των DTCs (βλ. για παράδειγμα την ανάλυση από Bruegel Institute το 2015)11, καθώς οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας είναι σε καλά επίπεδα, αλλά η ποιότητα των τραπεζικών κεφαλαίων παραμένει χαμηλή.

Με άλλα λόγια, χρειάζεται ισορροπία μεταξύ απόσβεσης DTCs και πληρωμής γαλαντόμων μερισμάτων, έτσι ώστε να θωρακιστούν όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται οι ελληνικές τράπεζες εν μέσω αναταραχών των τεκτονικών πλακών στο παγκόσμιο γεωπολιτικό στερέωμα.

Σύμφωνα με τα υποθετικά σενάρια #3 και #4, τυχόν έκτακτη εισφορά το 2024:Q2 -ιδίως αν συνδυαστεί τεχνικά με επιπλέον απόσβεση των DTCs- θα μπορούσε να έχει ένα βραχυχρόνιο όφελος για την ελληνική κοινωνία, χωρίς όμως να έχει δοθεί ουσιαστική λύση στη μεγάλη διαφορά επιτοκίου μεταξύ δανείων και καταθέσεων που ταλανίζει καταναλωτές και επιχειρήσεις στην Ελλάδα (βλ. bankflation, πληθωρισμό της «τραπεζικής απληστίας») και έχοντας παράλληλα, ενδεχομένως, περάσει ανησυχητικό σήμα στη χρηματιστηριακή αγορά και στις αγορές τραπεζικών ομολόγων περί στρέβλωσης του -ήδη δαιδαλώδους- φορολογικού συστήματος της χώρας. Αντί για μία έκτακτη εισφορά, προτιμότερη θα ήταν η διενέργεια επιπλέον απόσβεσης των DTCs το 2024:Q2 με βάση τα κέρδη της περιόδου 2022:Q1-2024:Q2, έτσι ώστε να ενισχυθούν ποιοτικά οι τραπεζικοί δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας μέσω της μείωσης του αποθέματος των DTCs.

Τέλος, στηριζόμενοι στα υποθετικά σενάρια για το 2026:Q4, δηλαδή 2,5 χρόνια μετά τα τελευταία διαθέσιμα κοινά στοιχεία (2024:Q2) για τον αναβαλλόμενο φόρο, και τα συγκεντρωτικά χρηματοοικονομικά στοιχεία του ελληνικού τραπεζικού ιδρύματος από την ΤτΕ και τις συγκεντρωτικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις των σημαντικών-συστημικών τραπεζών από την ΕΚΤ, αναδύεται ότι το προτεινόμενο από τις ελληνικές συστημικές τράπεζες («BIG4») σχέδιο είναι, από τη μία πλευρά, προς τη σωστή κατεύθυνση και αμβλύνει το χρονίζον πρόβλημα του αναβαλλόμενου φόρου. Από την άλλη όμως, μέσα από μία πιο θαρραλέα αντιμετώπιση των DTCs, το πρόβλημα του αναβαλλόμενου φόρου θα αντιμετωπιζόταν πιο δραστικά και θα βελτιώνονταν ποιοτικώς ταχύτερα οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών συστημικών τραπεζών.

Πιο συγκεκριμένα, έχοντας κατά νου τη βιώσιμη συνύπαρξη των Ελλήνων καταναλωτών και εγχώριων επιχειρήσεων, του τραπεζικού συστήματος και της οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας, οι BIG4 θα μπορούσαν να βελτιώσουν το πλάνο για μια επιταχυνόμενη απόσβεση των DTCs, ιδίως εάν οι οικονομικές εξελίξεις και διεθνείς συγκυρίες -με δεδομένο τον χαμηλό ανταγωνισμό και την υψηλή συγκέντρωση εγχώρια (βλ. bankflation, πληθωρισμό της «τραπεζικής απληστίας»)- συμβάλλουν σε συνέχιση της υψηλής κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών τα επόμενα έτη, περιορίζοντας παράλληλα τον «ομφάλιο λώρο» κράτους-τραπεζών.