Τουρκία: Πιο βαθιά στην κρίση η χώρα, μετά και τη νέα κατάρρευση της λίρας

07:22 24/11/2021 - Πηγή: Businessnews

Ο καθαρός κατώτερος μισθός συρρικνώθηκε από τα 380 δολάρια (σχεδόν 338 ευρώ) τον Ιανουάριο στα 224 δολάρια (199 ευρώ) χθες στην ισοτιμία της ημέρας.

Το τουρκικό νόμισμα, που συνεχίζει να υφίσταται τη μια πτώση ρεκόρ πίσω από την άλλη, κατέρρευσε για ακόμη μια φορά χθες Τρίτη 23/11, φθάνοντας σε νέο ιστορικό χαμηλό, με την ισοτιμία του έναντι του αμερικανικού δολαρίου να υποχωρεί σχεδόν στο 13:1, βυθίζοντας λίγο ακόμη πιο βαθιά τη χώρα στην οικονομική κρίση που βιώνει.

Το μεσημέρι της ίδιας

ημέρας , η νέα τουρκική λίρα βρισκόταν στα τάρταρα, έχανε 15% και η ισοτιμία της έναντι του αμερικανικού δολαρίου ξεπέρασε για λίγο το επίπεδο 13,45:1. Έκλεισε με τη μεγαλύτερη πτώση από τη 10η Αυγούστου 2018. Η πολλοστή κατακρήμνισή της καταγράφηκε την επομένη της διαβεβαίωσης του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πως η χώρα δεν θα αλλάξει νομισματική πολιτική, θα συνεχίσει να «αντιστέκεται στις πιέσεις» εκείνων που πιέζουν για αύξηση των επιτοκίων.

Το βράδυ της Δευτέρας, εξερχόμενος από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο αρχηγός του κράτους έφθασε στο σημείο να καταγγείλει «συνωμοσία» εναντίον της τουρκικής οικονομίας. «Βλέπουμε καθαρά το παιγνίδι ορισμένων με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, με τα νομίσματα, με τα επιτόκια, με τις αυξήσεις τιμών», είπε. Η τοποθέτησή του αυτή το δίχως άλλο συνέβαλε στην κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος μερικές ώρες αργότερα. Εξέλιξη που καταγράφηκε ενώ ήδη, για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, το κόστος ζωής είναι αβάσταχτο. Ορισμένοι προσπαθούν να αποταμιεύσουν ποσά σε χρυσό, καθώς ο πληθωρισμός έχει φθάσει –επισήμως– σχεδόν στο 20% από την αρχή της χρονιάς.

Σε ό,τι αφορά τον τούρκο μισθωτό, ο καθαρός κατώτερος μισθός συρρικνώθηκε από τα 380 δολάρια (σχεδόν 338 ευρώ) τον Ιανουάριο στα 224 δολάρια (199 ευρώ) χθες στην ισοτιμία της ημέρας.

Την περασμένη Πέμπτη, η τουρκική κεντρική τράπεζα μείωσε ξανά το κατευθυντήριο επιτόκιό της –για τρίτη φορά μέσα σε λιγότερους από δυο μήνες–, από το 16% στο 15%, όπως αξίωνε ο τούρκος πρόεδρος, που εκφράζει πάντα την εχθρότητά του στα υψηλά επιτόκια, κατ’ αυτόν τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη, άποψη που δεν συνάδει ακριβώς με την τρέχουσα οικονομική ορθοδοξία.

Για τον Τίμοθι Ας, αναλυτή της BlueBay Asset Management ειδικευμένο στην Τουρκία, ο πρόεδρος Ερντογάν «έχει χάσει τον έλεγχο. Μηδέν διακυβέρνηση, μηδέν αξιοπιστία. Δεν υπάρχει πια κεντρική τράπεζα στο τιμόνι».
Ο αρχηγός του τουρκικού κράτους, η δημοτικότητα του οποίου βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από οποτεδήποτε τα 19 χρόνια που ασκεί την εξουσία, μοιάζει να επιδιώκει οικονομική ανάπτυξη με κάθε κόστος, ελπίζοντας προφανώς πως χάρη σε αυτή θα επανεκλεγεί το 2023. Η μείωση των επιτοκίων –όπως το βλέπει ο κ. Ερντογάν– θα φθηνύνει τις τουρκικές εξαγωγές, θα συμβάλει να γίνουν επενδύσεις, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας.

Έλλειψη ανεξαρτησίας

Όμως η νομισματική πολιτική της χώρας δέχεται σωρεία επικρίσεων, κυρίως για την έλλειψη ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, με το νόμισμα να υποχωρεί ολοένα πιο συχνά πλέον σε νέα ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ – και με την πιο οδυνηρά απτή συνέπεια να είναι πως ακριβαίνουν οι εισαγωγές.

Για πολλούς Τούρκους, η ακατάπαυστη πτώση της αξίας του νομίσματος και η κατακόρυφη άνοδος των τιμών, ενίοτε από ώρα σε ώρα, σημαίνει πως πρέπει να λογαριάζουν τα πάντα, από το αν θα πάνε διακοπές ως το τι αγοράζουν για να βγάλουν την εβδομάδα.

Η τουρκική αντιπολίτευση είναι έξαλλη.

«Δεν έχει ενσκήψει ποτέ τέτοια καταστροφή στην ιστορία της δημοκρατίας», πέταξε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP, αξιωματική αντιπολίτευση), προσάπτοντας την ευθύνη για την ελεύθερη πτώση της λίρας προσωπικά στον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος κυβερνά την Τουρκία από το 2003. Κατά τον κ. Κιλιτσντάρογλου, ο αρχηγός του κράτους έχει μετατραπεί σε «πρόβλημα εθνικής ασφαλείας» για την Τουρκία.

Για τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ιδρυτικό μέλος του ισλαμοδημοκρατικού κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου, που πλέον αποχώρησε και ίδρυσε δικό του κόμμα, τα μέτρα που παίρνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελούν «προδοσία» και «όχι άγνοια».
Οι αρχηγοί των παρατάξεων της αντιπολίτευσης συγκάλεσαν έκτακτες συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων τους για να εξετάσουν τη νέα κατάρρευση της λίρας, τη δεύτερη χειρότερη στην ιστορία.

Για τον Κρεγκ Έρλαμ, αναλυτή της πλατφόρμας επενδύσεων OANDA, «κάποιος λόγος υπάρχει που οι κεντρικές τράπεζες είναι ανεξάρτητες και ιδού τι συμβαίνει όταν κάποιος ξεπερνά τα εσκαμμένα. Μια τέλεια νομισματική καταιγίδα». Κατά τον ίδιο, «πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα για να αλλάξουν τα πράγματα τώρα», διότι σε διαφορετική περίπτωση «θα χειροτερέψουν και η πίεση θα γίνει αφόρητη».
«Όσο βρίσκομαι σε αυτή τη θέση, θα συνεχίσω να μάχομαι εναντίον των υψηλών επιτοκίων», διατράνωσε μολαταύτα ο αρχηγός του κράτους απευθυνόμενος στο τουρκικό κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα, επικαλούμενος ως και την απαγόρευση της τοκογλυφίας στο Κοράνι.

Από το 2019, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέπεμψε τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας που είχαν διαφορετική άποψη για τα πράγματα από τον ίδιο, υπονομεύοντας περαιτέρω την εμπιστοσύνη των αγορών.

«Βυθιζόμαστε»

Αρκετοί Τούρκοι ομολογούν πως δεν μπορούν να σταματήσουν να παρακολουθούν την πορεία της συναλλαγματικής ισοτιμίας και να κάνουν συνεχώς υπολογισμούς για τα έξοδά τους – υπολογισμούς που «αλλάζουν εκατό φορές την ημέρα».
Στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, οι ετικέτες που κυριαρχούν μεταξύ των χρηστών στην Τουρκία είναι αρκετά ενδεικτικοί του κλίματος: «Βυθιζόμαστε», «Κυβέρνηση παραιτήσου», «Δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα».

Στην πόλη Ντιγιάρμπακιρ, έμποροι έκαψαν ψεύτικα δολάρια στον δρόμο. «Δεν μπορούμε να κλείσουμε μάτι, δεν ξέρουμε ποιο είναι το μέλλον μας», είπε ένας.
Αρκετοί εργαζόμενοι ή συνταξιούχοι λένε πως με το που θα πάρουν τον μισθό ή τη σύνταξή τους, μετατρέπουν αμέσως το ποσό σε συνάλλαγμα. Ο Εμιρχάν Μετίν, 28 ετών, δικηγόρος, εξηγεί πως το κάνει «για έχει κάποιο νόημα» κάθε υπολογισμός του. «Είναι σχεδόν αδύνατο να συγκεντρωθώ ή να μιλήσω για οτιδήποτε άλλο» πέρα από την οικονομική κρίση, προσθέτει.