Είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει ο αγωνιστής Νικόλαος Σπηλιάδης

10:38 18/1/2021 - Πηγή: Dimokratianews

Πώς έφτασε στα υψηλότερα αξιώματα, αλλά έφυγε από τη ζωή σχεδόν άπορος

Από τον Ελευθέριο Σκιαδά

Από τις σημαντικές φυσιογνωμίες του Αγώνα της Ανεξαρτησίας υπήρξε ο καταγόμενος από την Τρίπολη της Πελοποννήσου Νικόλαος Σπηλιάδης (1785-1867). Μπορεί να ευτύχησε να ζήσει 82 χρόνια, αλλά η αξία και η προσφορά του άργησαν να αναγνωριστούν. Κατά την περίοδο του Ιωάννη Καποδίστρια, με τον οποίο συνδέθηκε στενά, διορίσθηκε γραμματέας Επικρατείας, αξίωμα ανάλογο του πρωθυπουργού. Διακρίθηκε

για τη φιλοπατρία και την τιμιότητά του. Μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη γνώρισε αρκετές περιπέτειες. Φυλακίστηκε ως αντιοθωνιστής και ασχολήθηκε με τη συγγραφή βιβλίων.

Τα «Απομνημονεύματά» του αποτελούν βασική πηγή για τους ερευνητές και τους μελετητές. Λιγότερο γνωστό είναι ωστόσο κείμενό του, το οποίο βρέθηκε αμέσως μετά τον θάνατό του (26 Νοεμβρίου 1867), που δημοσίευσε ένας από τους γιους του, σύμφωνα με την επιθυμία του.

Στο κείμενο αυτό, ο Ν. Σπηλιάδης αφηγείται τα της Φιλικής Εταιρείας, της πρώτης επαφής και της γνωριμίας του με τον Νικόλαο Σκουφά κ.λπ. Ξεδίπλωσε, με θαυμαστές λεπτομέρειες, τον μηχανισμό που χρησιμοποιούσε η Εταιρεία για να αναπτυχθεί, τους πρωταγωνιστές και τις κινήσεις τους, την τακτική που ακολουθούσαν στις μυήσεις, τα μέτρα που έπαιρναν κ.ά.

Η γνωριμία του με τον Ν. Σκουφά υπήρξε αινιγματική, περισσότερο διότι ο Ν. Σπηλιάδης υποτιμούσε τον ρόλο που μπορούσε να διαδραματίζει στις εξελίξεις. Δεν πείστηκε αρχικώς από τα επιχειρήματα του Σκουφά, η μύησή του παρέμεινε ατελής, αλλά μετείχε στον κύκλο των Φιλικών της Οδησσού και της Κωνσταντινούπολης. Το κείμενο λοιπόν αυτό του Ν. Σπηλιάδη, το οποίο δημοσιεύτηκε από κοινού με όσα έγραψε με αφορμή τον θάνατό του ο Ιωάννης Φιλήμων, δεν έχει αξιοποιηθεί δεόντως από τους ερευνητές. Ανιχνεύει εμμέσως και τις σχέσεις Φιλικής Εταιρείας και τεκτονισμού, αποκαλύπτοντας πως ήταν μασόνος ο Αθανάσιος Σέκερης, «φρανκμασώνος ων» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.

Όμως, δεν διστάζει ο Ν. Σπηλιάδης να κάνει λόγο και για την αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας του, η οποία τον κράτησε τρεις μήνες στο κρεβάτι. Μια απόπειρα που σχετιζόταν με τα εσωτερικά της Φιλικής Εταιρείας και τη δολοφονία του Νικόλαου Γαλάτη και του Κυριάκου Καμαρη(ι)νού.

Ως γνωστόν, αμφότεροι με τη στάση τους θεωρήθηκε ότι έθεταν σε κίνδυνο τη μυστικότητα και τους σκοπούς της Εταιρείας, και γι’ αυτό αποφασίστηκε και οργανώθηκε η εκτέλεσή τους. Ο Ν. Σπηλιάδης πίστευε ότι θα έχει την ίδια τύχη, αφενός διότι ήταν δύσπιστος στην αρχή για τους πραγματικούς σκοπούς της Εταιρείας, αφετέρου διότι θεωρούσε ότι είχε συκοφαντηθεί και θα ζούσε ατιμασμένος.

Αναφέρει πως άκουσε ότι θα τον σκότωναν δύο άνδρες της Φιλικής Εταιρείας (Δημήτριος Ορλώφ και Λεϊμονής), οι οποίοι επέβαιναν στο ίδιο πλοίο, που ήταν ελλιμενισμένο στο λιμάνι του Αυλώνα. Οπότε αποφάσισε να αυτοκτονήσει στις 19 Ιανουαρίου 1821. Δεν μπορούσε να ανεχτεί το γεγονός ότι θα θεωρούνταν λιποτάκτης της πατρίδας και θα γνώριζε την περιφρόνηση των συμπατριωτών του.

Ανέβηκε λοιπόν στο κατάστρωμα, ύψωσε τα μάτια στον ουρανό, παρακάλεσε τον Θεό να τον ελεήσει και άναψε το πιστόλι στο στόμα του. Και, όπως αναφέρει, «ή διά την παλαιότητα της πυρίτιδος ή διά του πιστολίου την σμικρότητα ή διά του σιδήρου την ποιότητα δεν έμεινα νεκρός, όμως επληγώθην επικινδύνως, τρυπήσας τον ουρανίσκον μου…». Τρεις μήνες έκανε να αναρρώσει ο Ν. Σπηλιάδης από τον αυτοτραυματισμό του και σε όλη του τη ζωή πλέον αναγκαζόταν να κλείνει την τρύπα με πανί για να αρθρώνει καλό λόγο. Η συνέχεια είναι, λίγο έως πολύ, γνωστή. Ο Ν. Σπηλιάδης κατήλθε στην Ελλάδα (Σεπτέμβριος 1821), υπηρέτησε σε κύριες θέσεις έως το 1832 και από τότε, παραμένοντας φιλελεύθερος, ασχολήθηκε με τη συγγραφή. Έφυγε από τη ζωή σχεδόν σε κατάσταση απορίας. «Εγκατέλιπεν οικογένειαν αδύνατον και άπορον» έγραψε ο βιογράφος του Ιωάννης Φιλήμων.