Οι εθελοντές δύτες που βγάζουν τόνους σκουπίδια από τον βυθό

18:16 3/6/2018 - Πηγή: Dimokratianews

Οι εθελοντές δύτες που βγάζουν τόνους σκουπίδια από τον βυθό03.06.2018Πρόσωπα

Η ομάδα Aegean Rebreath έχει ανασύρει από τον πυθμένα της θάλασσας επτά τόνους απορρίμματα, με τα λάστιχα και κάθε είδους πλαστικά να έχουν τη μερίδα του λέοντος

Από την
Γιώτα Φλώρου

Φορούν τις καταδυτικές στολές τους, «φορτώνονται» στην πλάτη τις αναπνευστικές συσκευές τους και βουτούν στις ελληνικές θάλασσες. Σκοπός τους δεν είναι η εξερεύνηση για να βρουν κάποιο σπάνιο είδος ή ίσως ακόμα και κάποιον ξεχασμένο θησαυρό, αλλά κάτι πολύ πιο σημαντικό:

να ανασύρουν τα σκουπίδια που κρύβονται καλά στα βάθη, τα οποία, αν και δεν φαίνονται με γυμνό μάτι, ωστόσο αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για τις πανέμορφες θάλασσες της πατρίδας και τη χλωρίδα και πανίδα που υπάρχουν σε αυτές. Πρόκειται για τους εθελοντές δύτες που αποτελούν την ομάδα Aegean Rebreath, η οποία δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2017.

Οπως λέει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο Γιώργος Σαρελάκος, που αποτελεί ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας: «Το πρόβλημα των σκουπιδιών στον βυθό είναι πραγματικά τεράστιο. Οι παραλίες μπορεί να φαίνονται καθαρές, αλλά μόνο επιφανειακά. Ομως ο βυθός είναι σαν χωματερή, που σημαίνει ότι μπορεί να βρει κανείς σκουπίδια κάθε είδους. Φανταστείτε ότι έχουμε βρει πολλά περίεργα πράγματα, όπως κούκλες, καρότσια από σούπερ μάρκετ, ακόμα και ολόκληρα σερβίτσια. Αν και έχουμε κάνει καταδύσεις σε πολλά μέρη του κόσμου και έχουμε δει το πρόβλημα, ακόμα μένουμε έκπληκτοι με την επιβάρυνση που υπάρχει στον βυθό των ελληνικών θαλασσών».

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στις δέκα δράσεις που έχει πραγματοποιήσει μέχρι στιγμής η Aegean Rebreath σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, ανάμεσα στις οποίες τα Λεγρενά, η Καλαμάτα, η Εύβοια και πιο πρόσφατα ο Πόρος, έχουν μαζευτεί από τους υποβρύχιους καθαρισμούς περισσότεροι από επτά τόνοι σκουπίδια! «Βασιλιάδες» του βυθού αποτελούν τα λάστιχα αυτοκινήτων, τα παρατημένα θαλάσσια δίχτυα και τα χιλιάδες πλαστικά μιας χρήσης, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιούνται για μια στιγμή, αλλά αποσυντίθεται ακόμα και σε εκατοντάδες χρόνια!

Καταστροφή

Οπως σημειώνει ο κ. Σαρελάκος, «τα πλαστικά υπάρχουν ακόμα και σε πολύ μεγάλα βάθη, ενώ τα μικροπλαστικά βρίσκονται παντού στη λεκάνη της Μεσογείου». Σημειώνεται πως η μόλυνση που επιφέρουν τα πλαστικά απορρίμματα δεν αφορά σε καμία περίπτωση μόνο τη «γειτονιά» μας, αλλά αποτελεί μια παγκόσμια «μάστιγα» που έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Εκτός από την απορρύπανση του θαλάσσιου βυθού, που είναι μια σημαντική πρώτη κίνηση, η ομάδα προχωρά ένα βήμα παρακάτω. Οπως αναφέρει ο κ. Σαρελάκος, από τη στιγμή που τα απορρίμματα βγουν στην επιφάνεια, ακολουθούνται δύο κατευθύνσεις. Συγκεκριμένα, ένα μεγάλο μέρος σκουπιδιών πηγαίνει για ανακύκλωση, ενώ όσα δεν είναι κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμα υλικά παίρνουν τον δρόμο της επαναξιοποίησης, ώστε να χρησιμεύσουν ως πρώτη ύλη για την παραγωγή νέων προϊόντων.
Σε όλη την προσπάθεια ίσως τον σπουδαιότερο ρόλο παίζει ο ανθρώπινος παράγοντας.

Γι' αυτό τα μέλη της Aegean Rebreath σχεδιάζουν δράσεις εκπαίδευσης και ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών στις οποίες έχουν γίνει ήδη καθαρισμοί, αλλά και γενικότερα των πολιτών, μέσα από σεμινάρια, ώστε να συνειδητοποιήσουν τις τρομακτικές διαστάσεις που έχει πάρει το φαινόμενο της ρύπανσης των θαλασσών, αλλά και να αποτελέσουν μέρος της λύσης. Σύμφωνα με τον κ. Σαρελάκο, «οι λύσεις περνούν μέσα από καθέναν από εμάς, όχι από την κυβέρνηση, αλλά από τη συνειδητοποίηση της υπέρμετρης κατανάλωσης, που έχει τρομερές συνέπειες».

Διάκριση

Αξίζει να αναφερθεί πως πρόσφατα η ομάδα πέτυχε μια σημαντική διάκριση στον διαγωνισμό Advocate Europe -αφορούσε καινοτόμες ιδέες και πρωτοβουλίες που απαντούν στις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η Ευρώπη-, καθώς η ιδέα για την «Εγκατάσταση Σταθμών Ανακύκλωσης Θαλάσσιων Απορριμμάτων» κατέκτησε την πρώτη θέση ύστερα από εσωτερική ψηφοφορία που έκαναν οι διαγωνιζόμενοι μεταξύ 472 προτάσεων από 42 χώρες.
Οπως αναφέρει ο ιδρυτής της Aegean Rebreath, σταδιακά έχει αρχίσει η διαδικασία υλοποίησης στην πράξη της παραπάνω ιδέας, ωστόσο «οι προϋποθέσεις είναι πολλές, όπως η συνεργασία με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».

Η δράση στον Πόρο και τον υδροβιότοπο που είχε μετατραπεί σε απέραντη χωματερή

Εντυπωσιακά -όσο και ανησυχητικά- ήταν τα αποτελέσματα του καθαρισμού βυθών και ακτών που πραγματοποίησε η ομάδα πριν από δύο εβδομάδες, στις 19 και 20 Μαΐου, στον Πόρο, σε συνεργασία με τον δήμο. «Στον Πόρο επιχείρησαν τέσσερις ομάδες σε έξι διαφορετικά σημεία, τόσο υποβρύχια όσο και παράκτια, και μαζεύτηκαν τρεις τόνοι σκουπίδια» αναφέρει ο κ. Σαρελάκος. Πολλά ήταν τα λάστιχα που ανασύρθηκαν και τα δίχτυα, ενώ πολλές σακούλες γέμισαν με άλλα απορρίμματα, όπως μπαταρίες σκαφών, σωλήνες, σκοινιά και δεκάδες αντικείμενα από σίδερο, πλαστικό και γυαλί.

Ακόμη μία σημαντική δράση πραγματοποίησε η Aegean Rebreath τον περασμένο Φεβρουάριο στον υδροβιότοπο Λιβάδι (Κολοβρέχτης), το οποίο αποτελεί σημαντικό πέρασμα υδρόβιων πτηνών, μερικά από τα οποία είναι πολύ σπάνια. Σε συνεργασία με τέσσερις οργανώσεις πολιτών και προσωπικό των Δήμων Χαλκιδαίων και Διρφύων - Μεσσαπίων, μάζεψαν χιλιάδες αντικείμενα, ανάμεσά τους 3.476 πλαστικά μπουκάλια και 549 πλαστικές σακούλες. Τα μέλη της ομάδας έγραψαν τότε στη σελίδα τους στο facebook: «Οπως καταλάβαμε, η μετατροπή του υγρότοπου σε σκουπιδότοπο είναι ένα σύμπτωμα της γενικότερης -όχι τόσο αθώας- αδιαφορίας, που εκφράζεται με φαινόμενα όπως η ρίψη στο ποτάμι βιομηχανικών αποβλήτων και των αστικών λυμάτων, φωτιές στους καλαμιώνες για τη δημιουργία χωραφιών και μικρές χωματερές γύρω από τον υγρότοπο».

Σημειώνεται πως η ομάδα Aegean Rebreath, εκτός από τους υποβρύχιους καθαρισμούς, τις περισσότερες φορές πραγματοποιεί ταυτόχρονα και καθαρισμούς ακτών. Στα μέλη της, τα οποία συνεχώς αυξάνονται, εκτός από τους εθελοντές δύτες υπάρχουν άτομα για την οργάνωση των παράκτιων καθαρισμών, την εκπαίδευση, την επικοινωνία των δράσεων και την έρευνα.

Η Σίκινος λέει «όχι» στα καλαμάκια

Στον χάρτη των περιοχών που δείχνουν έμπρακτα την ευαισθητοποίησή τους σε περιβαλλοντικά ζητήματα μπήκε το νησί της Σικίνου, καθώς έγινε ο πρώτος δήμος στην Ελλάδα που είπε «αντίο» στα πλαστικά καλαμάκια. Οπως εξήγησε στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο δήμαρχος του νησιού Βασίλης Μαράκης, η κίνηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος «Sea Change», το οποίο υλοποιεί το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. «Θέλουμε να ωθήσουμε τους κατοίκους του νησιού και τους επιχειρηματίες να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα πλαστικά καλαμάκια ή να τα αντικαταστήσουν με επαναχρησιμοποιούμενα και βιοδιασπώμενα. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που το πρόγραμμα ξεκινά από εδώ και ελπίζουμε να βρει ακόμα περισσότερους μιμητές» προσθέτει ο ίδιος.

Το μικρό νησί των Κυκλάδων έχει δώσει μεγάλη σημασία στη μείωση της ρύπανσης από τα πλαστικά μιας χρήσης. Συγκεκριμένα, πριν από δύο χρόνια, δηλαδή πριν ακόμα ισχύσει στη χώρα μας η νομοθεσία για το περιβαλλοντικό τέλος στις πλαστικές σακούλες, που παρακίνησε πολλούς καταναλωτές να αγοράσουν επαναχρησιμοποιούμενες, η δημοτική Αρχή είχε μοιράσει στους κατοίκους υφασμάτινες τσάντες για να κάνουν τα ψώνια τους. Η έναρξη του προγράμματος «Sea Change» πραγματοποιήθηκε συμβολικά την Κυριακή 20 Μαΐου, η οποία συνέπεσε με την Ευρωπαϊκή Ημέρα για τη Θάλασσα και κορυφώθηκε το προηγούμενο Σάββατο με εκδήλωση στο σχολείο του νησιού, στο τέλος της οποίας μοιράστηκαν βιοδιασπώμενα καλαμάκια, καθώς και γυάλινα ποτήρια πολλαπλών χρήσεων, με αντάλλαγμα τα πλαστικά καλαμάκια. Παράλληλα, η ομάδα του προγράμματος σε συνεργασία με εθελοντές πραγματοποίησε καθαρισμούς σε δύο παραλίες του νησιού, στην παραλία Αγιος Παντελεήμονας και την παραλία Αγιος Γεώργιος.

Την ίδια ημέρα πραγματοποιήθηκε ενημέρωση των επιχειρηματιών του νησιού, με στόχο να αλλάξουν τις πρακτικές τους όσον αφορά τα καλαμάκια, τα ποτήρια και τα είδη μιας χρήσης, καλώντας τους να συμβάλουν έμπρακτα στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος των Κυκλάδων.

Τέλος στα πλαστικά από την Κομισιόν

Νέους κανόνες για τον περιορισμό των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης πρότεινε τη Δευτέρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βάζοντας στο στόχαστρο κυρίως μαχαιροπίρουνα, καλαμάκια, πιάτα, μπατονέτες και μερικώς τα ποτήρια και τα μπουκάλια μιας χρήσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, αυτά τα προϊόντα αποτελούν το 70% του συνόλου των θαλάσσιων απορριμμάτων, τα οποία όχι μόνο ρυπαίνουν το περιβάλλον, αλλά πολύ συχνά καταλήγουν στο πιάτο μας, μολύνοντας και τον ανθρώπινο οργανισμό. Πιο αναλυτικά, με τους νέους κανόνες θα ισχύσουν τα παρακάτω:

■ Απαγόρευση ορισμένων πλαστικών προϊόντων: Οταν υπάρχουν εναλλακτικά προϊόντα άμεσα διαθέσιμα και πιο οικονομικά, τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης θα απαγορεύονται από την αγορά. Η απαγόρευση θα ισχύσει για μπατονέτες, μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια και αναδευτήρες, και καλαμάκια στήριξης μπαλονιών από πλαστικό, τα οποία θα πρέπει να κατασκευάζονται από βιώσιμα υλικά. Πλαστικά δοχεία αναψυκτικών μιας χρήσης θα επιτρέπονται στην αγορά μόνο εφόσον το πώμα ή το καπάκι τους δεν είναι αποσπώμενο.

■ Στόχοι μείωσης της κατανάλωσης: Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να περιορίσουν τη χρήση πλαστικών δοχείων τροφίμων, καθώς και ποτηριών, καθορίζοντας εθνικούς στόχους μείωσης, προσφέροντας εναλλακτικά προϊόντα στα σημεία πώλησης ή διασφαλίζοντας ότι τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης θα επιβαρύνονται από κάποιο τέλος.

■ Υποχρεώσεις των κατασκευαστών: Οι κατασκευαστές θα συμμετέχουν στο κόστος της διαχείρισης αποβλήτων και του καθαρισμού, καθώς και των μέτρων ευαισθητοποίησης για δοχεία, συσκευασίες και περιτυλίγματα τροφίμων (π.χ. τσιπς και ζαχαρωτά), δοχεία και κύπελλα για ποτά, προϊόντα καπνού με φίλτρο (π.χ. αποτσίγαρα), υγρά μαντιλάκια, μπαλόνια και λεπτές πλαστικές σακούλες. Θα δοθούν επίσης κίνητρα για την ανάπτυξη λιγότερο ρυπογόνων εναλλακτικών λύσεων για τα προϊόντα αυτά.

■ Στόχοι συλλογής: Τα κράτη-μέλη θα υποχρεούνται να συλλέγουν το 90% των πλαστικών δοχείων για ποτά από το 2025.

■ Απαιτήσεις επισήμανσης: Για ορισμένα προϊόντα θα απαιτείται σαφής και τυποποιημένη επισήμανση, η οποία θα αναφέρει τον τρόπο διάθεσης των σχετικών αποβλήτων, τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προϊόντος και την παρουσία πλαστικών υλών στο συγκεκριμένο προϊόν.

■ Μέτρα ευαισθητοποίησης: Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες των απορριμμάτων από πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης και αλιευτικά εργαλεία, καθώς και σχετικά με τα διαθέσιμα συστήματα επαναχρησιμοποίησης και τις επιλογές διαχείρισης αποβλήτων για όλα αυτά τα προϊόντα.