Υπερβολικά αυστηρά τα (έκτακτα) μέτρα!

14:53 19/5/2020 - Πηγή: Dimokratianews

Οι κυβερνήσεις των διάφορων χωρών δεν ακολούθησαν κοινή στρατηγική ως προς την επιβολή των έκτακτων μέτρων για την αποφυγή της εξάπλωσης του Covid-19.

Από τη Βασιλική Θάνου – Χριστοφίλου*

Κάποιες εξ αυτών απηύθυναν αυστηρές συστάσεις προς τους πολίτες, υποδεικνύοντάς τους να εφαρμόζουν συγκεκριμένα προληπτικά μέτρα, ενώ άλλες επέβαλαν αυστηρά περιοριστικά μέτρα, αναστέλλοντας την ισχύ θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία προστατεύονται από το Σύνταγμα

κάθε χώρας και από την ΕΣΔΑ, όπως το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης, της συνάθροισης και της θρησκευτικής λατρείας, ή καταστρατηγώντας τα εργασιακά δικαιώματα.
Ωστόσο, μετά από άσκηση σχετικών προσφυγών, ενώπιον των δικαστηρίων, ορισμένα από τα έκτακτα περιοριστικά μέτρα κρίθηκε ότι παραβιάζουν τόσο τις συνταγματικές διατάξεις όσο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Συγκεκριμένα:

• Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Βοσνίας ύστερα από προσφυγή ομάδας πολιτών έκρινε ότι το μέτρο του εγκλεισμού των πολιτών ηλικίας άνω των 65 ετών και κάτω των 18 ετών συνιστά καταπάτηση του δικαιώματος για ελεύθερη μετακίνηση, διατηρώντας το μέτρο του περιορισμού των κοινωνικών επαφών και τα μέτρα υγιεινής. Διέταξε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βοσνίας – Κροατίας να συμμορφωθεί εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών με την απόφαση αυτή, με την οποία πράγματι η κυβέρνηση συμμορφώθηκε.

• Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας ύστερα από αίτημα μιας ομάδας ακτιβιστών τόνισε στην απόφασή του ότι η ελευθερία του συνέρχεσθαι είναι θεμελιώδες δικαίωμα και έκρινε ότι οι πολίτες δικαιούνται να πραγματοποιούν πολιτικές διαμαρτυρίες, παρά τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν, εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19, με την απαίτηση, όμως, να τηρούνται από τους διαδηλωτές οι πρακτικές της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

• Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας ύστερα από αίτημα μουσουλμανικής ένωσης, λόγω της έναρξης του Ραμαζανιού, διέταξε την άρση του μέτρου της απαγόρευσης της συνάθροισης για τέλεση της θρησκευτικής λατρείας, το οποίο είχε επιβληθεί για την πρόληψη της εξάπλωσης του κορονοϊού, υπό τον όρο τήρησης των περιορισμών της κοινωνικής απόστασης και των μέτρων υγιεινής. Το αίτημα αφορούσε την ακύρωση του διατάγματος με το οποίο είχαν απαγορευτεί οι συγκεντρώσεις σε χριστιανικές εκκλησίες, τζαμιά, συναγωγές και άλλες θρησκευτικές κοινότητες.

Το δικαστήριο έκανε δεκτό το αίτημα, διότι δέχτηκε ότι η γενική απαγόρευση της συνάθροισης για κοινή προσευχή, χωρίς καμιά εξαίρεση, παραβιάζει το δικαίωμα της ελευθερίας της πίστεως, στο οποίο εμπεριέχεται και το δικαίωμα της θρησκευτικής λατρείας. Λίγες ημέρες μετά η γερμανική κυβέρνηση και οι πρωθυπουργοί των ομοσπονδιακών κρατιδίων συμμορφώθηκαν με τη δικαστική απόφαση.

Αξίζει να επισημανθεί το γεγονός ότι αρκετές άλλες χώρες της Ευρώπης, κυρίως των Βαλκανίων και της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, στις οποίες εφαρμόστηκαν ηπιότερα μέτρα σε σχέση με τα αυστηρά μέτρα της Ελλάδας, εμφανίζουν μικρό αριθμό θανάτων και σε σχέση με τον πληθυσμό τους (π.χ. Βουλγαρία, Σερβία, Κροατία, Εσθονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Λετονία, Γεωργία, Μαυροβούνιο, Βοσνία, Μολδαβία και επίσης από τη Β. Ευρώπη η Νορβηγία.) Αναμένεται με ενδιαφέρον και η απόφαση του Ελληνικού Συμβουλίου της Επικρατείας, ενώπιον του οποίου έχει προσβληθεί το έκτακτο μέτρο της απαγόρευσης της θρησκευτικής λατρείας.

Μετά την έκδοση των ανωτέρω αποφάσεων, με τις οποίες ανώτατα δικαστήρια ακυρώνουν μερικώς τα έκτακτα μέτρα για την εξάπλωση του κορονοϊού, μπορεί να υποστηριχθεί ότι επιβεβαιώνεται και από τα δικαστήρια η βασιμότητα των επιχειρημάτων, τα οποία έχουμε ήδη εκφράσει αρκετοί νομικοί επιστήμονες, ότι δηλαδή ορισμένα από τα περιοριστικά έκτακτα μέτρα που επιβλήθηκαν (και στην Ελλάδα) ήταν υπερβολικά αυστηρά και συνιστούσαν υπέρβαση του αναγκαίου μέτρου και παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας (βλ. και το από 6/5/2020 άρθρο μου, με τίτλο «Το Κράτος Δικαίου, τα μέτρα για τον κορονοϊό και η απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα»).

Οι δημοκρατικές κυβερνήσεις, που σέβονται το Κράτος Δικαίου, είναι υποχρεωμένες να λάβουν υπόψη τους τις ανωτέρω δικαστικές αποφάσεις και στην περίπτωση της επέλευσης του δεύτερου κύματος του κορονοϊού, το ερχόμενο φθινόπωρο, και επιπλέον οφείλουν να είναι μέχρι τότε πλήρως προετοιμασμένες, φροντίζοντας αφενός μεν να έχουν μέχρι τότε εξασφαλίσει όλα τα απαιτούμενα για την αντιμετώπισή του (πρόσληψη του αναγκαίου αριθμού ιατρών και νοσηλευτών, κλίνες και εξοπλισμός στις ΜΕΘ, μαζικά τεστ κ.λπ.) και αφετέρου ενημερώνοντας συνεχώς τον πληθυσμό για τον τρόπο προστασίας του (ατομική υγιεινή, αποφυγή συνωστισμού κ.λπ.).

Κι εμείς οι πολίτες, από την πλευρά μας, οφείλουμε να εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή τα μέτρα πρόληψης και υγιεινής, ώστε να προστατεύουμε την οικογένειά μας, τους εαυτούς μας και το κοινωνικό σύνολο. Και επειδή εξίσου σημαντικό με την αποτροπή της εξάπλωσης του κορονοϊού είναι και η αποτροπή της κατάρρευσης της οικονομίας, θα πρέπει όλοι να αγοράζουμε ελληνικά προϊόντα και όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν διακοπές, θα πρέπει να προτιμήσουν μόνο την όμορφη χώρα μας, ώστε να ενισχυθεί ο ελληνικός τουρισμός.

* Πρόεδρος του Αρείου Πάγου επίτ., πρώην πρωθυπουργός