Δωμάτια στους πρόποδες του Παγγαίου με τοξωτά γεφύρια και πλούσια ιστορία

13:38 6/3/2024 - Πηγή: Dimoprasion

Οι πρώτες ηλιόλουστες μέρες του Μαρτίου, καθώς η Άνοιξη ξεμυτίζει δειλά πίσω από τις γρίλιες του Χειμώνα, είναι ιδανική ευκαιρία για μια εξόρμηση στα χωριά που βρίσκονται στους πρόποδες ενός μυθικού βουνού, του Παγγαίου.

Αναμφισβήτητα, το άλλοτε χρυσοφόρο Παγγαίο αποτελεί έναν προορισμό, “ προκλητικά” πανέμορφο κι εξίσου “ προκλητικά” προσβάσιμο μέχρι τις κορυφές του, κάνοντας κάποιον να αναρωτηθεί πώς μπορεί η φύση να είναι τόσο κοντά στον άνθρωπο αλλά δυστυχώς αυτός να φεύγει όλο και πιο μακριά της.

Τα μικρά και μεγαλύτερα χωριά του που βρίσκονται στους πρόποδες αλλά

και λίγο ψηλότερα παρουσιάζουν εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον με τις πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές που μπορεί κάποιος να ανακαλύψει και να απολαύσει πάνω στο βουνό. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα η φυσική και αρχιτεκτονική ομορφιά των χωριών αυτών είναι σχεδόν καθηλωτική.
Ένα τέτοιο χωριό, μικρό, αλλά γεμάτο εκπλήξεις είναι τα Δωμάτια. Μετά την Ελευθερούπολη, που αποτελεί την ομώνυμη διοικητική έδρα του δήμου Παγγαίου, η διαδρομή με το αυτοκίνητο γίνεται ανηφορική. Περνάτε τα Κηπιά (απαραίτητη στάση στο μοναδικό μουσείο κέρινων ομοιωμάτων του Θοδωρή Κοκκινίδη), το Χρυσόκαστρο (μικρή στάση για επίσκεψη στη ιερά μονή του Αγίου Παντελεήμων για να θαυμάσετε από ψηλά την υπέροχη θέα), την Μεσιά, την Αυλή, το Μελισσοκομείο, το Πυργοχώρι και φτάνετε στα Δωμάτια.

Δωμάτια στους πρόποδες του Παγγαίου με τοξωτά γεφύρια και πλούσια ιστορία

Ένα προσφυγικό χωριό με τοξωτά γεφύρια 

Σε υψόμετρο 160 μέτρων περίπου, αυτό το παραδοσιακό χωριό κρύβει πολλές ομορφιές. Πρόκειται για ένα καθαρά προσφυγικό χωριό, που πήρε το όνομά του από τα Ντομάτια της Μικράς Ασίας, στην ευρύτερη περιοχή των Σωκίων, απ’ όπου και κατάγεται η μεγαλύτερη πλειοψηφία των κατοίκων του. Μέχρι το 1926 το χωριό ονομάζονταν Σαμάκοβο. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκαν σε αυτό περίπου 200 προσφυγικές οικογένειες.
Εκείνο που το χαρακτηρίζει και το κάνει μοναδικό είναι τα πολλά τοξωτά πέτρινα γεφύρια που διαθέτει, τα οποία ο επισκέπτης μπορεί να ανακαλύψει και να θαυμάσει κάνοντας βόλτα στις γειτονιές του χωριού. Όλα σχεδόν τα γεφύρια κατασκευάστηκαν την περίοδο της Τουρκοκρατίας από ημιλαξευτούς λίθους και σήμερα έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία. Ορισμένα αποκαταστάθηκαν πλήρως και συνεχίζουν να είναι απόλυτα λειτουργικά καθώς ενώνουν τις γειτονιές του χωριού.

Ο ήχος από τα τρεχούμενα νερά είναι κυρίαρχος σε όλο τον οικισμό και πραγματικά σε ταξιδεύει. Ωστόσο, η έλλειψη βροχοπτώσεων μείωσε σημαντικά τον υδάτινο όγκο. Την Άνοιξη και το Καλοκαίρι το πανέμορφο φυσικό τοπίο μέσα στον οικισμό γεμάτο πλατάνια και οπωροφόρα δέντρα ανταμείβει τον επισκέπτη. Δεν είναι τυχαίο που επιλέγουν την περιοχή οι λάτρεις της πεζοπορίας, οι οποίοι την επισκέπτονται όλες τις εποχές του χρόνου. Επίσης, μια βόλτα στο ξωκλήσι πάνω στον λόφο δίνει μια μοναδική πανοραμική θέα όλου του κάμπου.
Το χωριό είναι γεμάτο από παλιά αρχοντικά σπίτια ορισμένα από τα οποία εγκαταλειμμένα και ερειπωμένα, βουβοί μάρτυρες του προσφυγικού και οθωμανικού παρελθόντος, αλλά και μάρτυρες μιας άλλης ακμάζουσας εποχής. Υπάρχουν βέβαια και κάποια καινούργια σπίτια, ορισμένα αποκαταστημένα αρχοντικά που προκαλούν τον θαυμασμό.

Ανακαλύπτοντας την πλούσια ιστορία του

Η εντυπωσιακή πετρόχτιστη εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης που κατασκεύασαν οι πρόσφυγες το 1936 δεσπόζει στον παραδοσιακό οικισμό των Δωματίων, μαζί με το επίσης πολύ γραφικό παρεκκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία την Παντάνασσα.
Ακολουθώντας ο επισκέπτης τον κεντρικό δρόμο του οικισμού και αφού θαυμάσει τα πρώτα γεφύρια, θα συναντήσει στο δεξί του χέρι το λαογραφικό μουσείο και τον μικρό ξενώνα του χωριού που ανήκει στο Φιλανθρωπικό Σωματείο Δωματίων Παντάνασσα. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το οίκημα υπήρξε κατοικία του Χότζα, με την εγκατάσταση όμως των προσφύγων δόθηκε για τη διαμονή του πρώτου ιερέα του χωριού.
Τα τελευταία χρόνια ο δραστήριος ιερέας του χωριού π. Αλέξιος Μιχαηλίδης μαζί με τα μέλη του Σωματείου δούλεψαν ακούραστα για να αναδείξουν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του νεοκλασικού οικήματος και να το μετατρέψουν σε ξενώνα και λαογραφικό μουσείο. Στο μουσείο φυλάσσονται και εκθέτονται εκκλησιαστικά κειμήλια, χρηστικά αντικείμενα του περασμένου αιώνα κι ένα χειροποίητο χαλί που έφεραν οι πρόσφυγες από τον Πόντο.

Β.Λωλίδης

Το άρθρο Δωμάτια στους πρόποδες του Παγγαίου με τοξωτά γεφύρια και πλούσια ιστορία εμφανίστηκε πρώτα στο Εφημερίς Δημοπρασιών & Πλειστηριασμών.