Ενδείξεις για έκρηξη ηφαιστείου στον Άρη πριν 53.000 χρόνια

12:01 24/11/2020 - Πηγή: Dimoprasion

Ο Άρης θεωρείται ότι είναι προ πολλού ηφαιστειακά ανενεργός, αλλά για πρώτη φορά Αμερικανοί επιστήμονες πιστεύουν ότι βρήκαν ενδείξεις για μία ηφαιστειακή έκρηξη που έγινε ίσως πριν 53.000 χρόνια. Παράλληλα, άλλοι επιστήμονες στις ΗΠΑ βρήκαν στοιχεία ότι πριν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια υπήρξε μία τεράστια πλημμύρα με θεόρατα κύματα στον γειτονικό πλανήτη.
Ο

«κόκκινος» πλανήτης κάποτε είχε ποτάμια, λίμνες, θάλασσες, ωκεανούς και ίσως ζωή. Όμως, εδώ και πάρα πολύ καιρό ξεράθηκε και η ατμόσφαιρά του διέφυγε στο διάστημα, ενώ και η τεκτονική δραστηριότητά του σταμάτησε. Σήμερα πια είναι ένας νεκρός πλανήτης ή τουλάχιστον έτσι δείχνει εκ πρώτης όψεως.
Οι τελευταίες ενδείξεις για ηφαιστειακές εκρήξεις χρονολογούνται πριν από δυόμισι εκατομμύρια χρόνια. Όμως, μία νέα μελέτη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Αριζόνα του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν της Ουάσιγκτον, η οποία θα δημοσιευθεί στο περιοδικό «Icarus», σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», εκτιμά -βασιζόμενη σε δορυφορικές εικόνες- ότι μία έκρηξη ηφαιστείου συνέβη στην περιοχή Cerberus Fossae πριν 53.000 (το νωρίτερο) έως 210.000 χρόνια (το αργότερο), χρονικό διάστημα μικρό για τα γεωλογικά δεδομένα. Αν αυτό όντως ισχύει, τότε πρόκειται για την πιο πρόσφατη γνωστή έκρηξη στον πλανήτη, η οποία ενισχύει την άποψη ότι κάτω από την επιφάνειά του υπάρχουν γιγάντια ηφαίστεια που μένουν σιωπηλά, αλλά κατά καιρούς εκρήγνυνται.
Η περιοχή Cerberus Fossae βρίσκεται κοντά στο μεγάλο ανενεργό ηφαίστειο Elysium Mons και σε μεγάλη απόσταση, περίπου 1.600 χιλιομέτρων, από τη σημερινή θέση του στατικού ρομποτικού γεωλόγου InSight της NASA. Η «καπνισμένη κάνη» που παραπέμπει σε ηφαίστειο, όπως φαίνεται από ψηλά, είναι μία μεγάλη ρωγμή, από όπου έχουν βγει στην επιφάνεια ηφαιστειακή τέφρα και σκόνη. Η όλη εικόνα θυμίζει τις πυροκλαστικές ροές ηφαιστειακής προέλευσης που υπάρχουν στη Γη.
Προερχόμενη από μάγμα βαθιά στα έγκατα, η έκρηξη μπορεί να έφθασε σε ύψος αρκετών χιλιομέτρων, πριν τα ηφαιστειακά υλικά πέσουν στο έδαφος. Η ποσότητα αυτών των υλικών εκτιμάται 100 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που εκτινάχθηκε κατά την έκρηξη του ηφαιστείου της Αγίας Ελένης στις ΗΠΑ το 1980.
Το Insight, που έφθασε στον Άρη το 2018 και διαθέτει σεισμογράφο, έχει καταγράψει εκατοντάδες αρειανούς σεισμούς και έχει καταφέρει να εντοπίσει μόνο για δύο την τοποθεσία προέλευσής τους, ίσως όχι τυχαία στην περιοχή Cerberus Fossae. Αυτό ενισχύει τις υποψίες ότι οι εν λόγω σεισμοί μπορεί να σχετίζονται με την εκεί υπόγεια ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Μία άλλη μελέτη, από επιστήμονες των πανεπιστημίων Κορνέλ Νέας Υόρκης, Τζάκσον και Χαβάης, καθώς και του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Scientific Reports», εκτιμά -με βάση στοιχεία από το αμερικανικό ρομποτικό ρόβερ Curiosity- ότι κάποτε μία πλημμύρα αφάνταστου μεγέθους σάρωσε τον μεγάλο κρατήρα Γκέιλ στον ισημερινό του Άρη.
Η πλημμύρα, που σήκωσε πανύψηλα κύματα, πιθανώς προκλήθηκε από την πτώση αστεροειδούς στην περιοχή, τη συνακόλουθη τήξη των πάγων και τις κατοπινές καταρρακτώδεις βροχές πριν τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια. Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτονται σαφείς γεωλογικές ενδείξεις για τεράστιες πλημμύρες στον Άρη. Η μελέτη δορυφορικών εικόνων από ψηλά δεν είχε επιτρέψει κάτι τέτοιο έως τώρα, αλλά η επιτόπια έρευνα του ρόβερ έφερε στο φως περισσότερα δεδομένα.
Στο ερώτημα κατά πόσο τα νέα στοιχεία για τα ηφαίστεια και τις πλημμύρες αυξάνουν την πιθανότητα ζωής στον Άρη, απάντηση θα επιχειρήσει να δώσει το νέο ρομποτικό ρόβερ Perseverance της NASA, το οποίο εκτοξεύθηκε φέτος τον Ιούλιο και αναμένεται να φθάσει στον «κόκκινο» πλανήτη στις 18 Φεβρουαρίου 2021.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ