Ο Πατριάρχης οπισθοχώρησε για την Αγία Σοφία γιατί δεν είχε διαφυλάξει τη συμμαχία των ορθόδοξων εκκλησιών

17:38 30/7/2020 - Πηγή: Dimoprasion

Μπορεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο να επικοινώνησε με τον Ερντογάν για την Παναγία Σουμελά, ωστόσο τηρεί σιγή ιχθύος για το θέμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Με «νωπό» το μελάνι υπογραφής της απόφασης που επέτρεψε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος και στον απόηχο της πρώτης μουσουλμανικής προσευχής εντός του ιστορικού ορθόδοξου ναού, αρνητικές εντυπώσεις εξακολουθεί δημιουργεί το ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει κάνει καμία επίσημη αναφορά στο γεγονός.
Περισσότερα ερωτηματικά έρχεται να θέσει η ανακοίνωση της τηλεφωνικής επικοινωνίας του Πατριάρχη Βαρθολομαίου

και του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Όπως αναφέρεται σε αυτήν, ευχαρίστησε τον Ερντογάν για το άνοιγμα της Παναγίας Σουμελά του Πόντου. Ωστόσο, το ζήτημα της Αγίας Σοφίας φαίνεται να απουσιάζει «ηχηρά» από τη συνομιλία.
«Πρόκειται για Τούρκο πολίτη, οπότε δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο από το να σιωπήσει» σχολίασε στο Sputnik o θεολόγος Νικόλαος Σαββόπουλος.
«Απέναντι από το παράθυρό του ο Πατριάρχης βλέπει έναν μιναρέ. Θα μπορούσαν να τον σημαδέψουν αν εκφράσει αντίθετη άποψη» επισήμανε μεταξύ άλλων στο Sputnik o θεολόγος Δημήτρης Ρίζος.
Αίσθηση προκαλεί ότι λίγες μέρες πριν την απόφαση για την αλλαγή του λειτουργικού καθεστώτος της Αγίας Σοφίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης βρέθηκε στο στόχαστρο Τούρκου αρθρογράφου φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Yeni Safak».
Ο αρθρογράφος άφησε αιχμές για διασυνδέσεις του Πατριάρχη με το δίκτυο FETO του Φετχουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος κατηγορείται από την Άγκυρα ότι οργάνωσε το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Εκκλησιαστικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι αυτό θα μπορούσε να είναι και μια συγκαλυμμένη απειλή στο πρόσωπο του Πατριάρχη ώστε να μην αμφισβητήσει την τουρκική απόφαση για την Αγία Σοφία, αν θέλει να διατηρήσει τη θέση του.
Άποψη που κυριαρχεί ωστόσο ανάμεσα σε αναλυτές και γνώστες των εκκλησιαστικών ζητημάτων είναι ότι ο Βαρθολομαίος θα μπορούσε να τα έχει αποφύγει όλα αυτά, αν είχε διαφυλάξει τη συμμαχία των ορθόδοξων εκκλησιών.
Ο «πρώτος μεταξύ ίσων» ηγέτης της Ορθοδοξίας φαίνεται ότι στέκεται μόνος και αβοήθητος στο αδιέξοδο το οποίο ο ίδιος δημιούργησε, μετά τη διάσπαση στον ορθόδοξο κόσμο, ως απόρροια της απόφασής του να χορηγήσει αυτοκέφαλο στη σχισματική εκκλησία της Ουκρανίας.
«Οι εκκλησιαστικές ηγεσίες που βρίσκονται σε πιο ελευθέρα καθεστώτα θα μπορούσαν να έχουν μια πιο ισχυρή αντίδραση. Όμως η υπόθεση της Αγίας Σοφίας βρήκε διαιρεμένους τους ορθοδόξους και σε αυτό έχει ευθύνη ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος» δήλωσε στο Sputnik ο Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης, ομότιμος καθηγητής Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).
Και πρόσθεσε: «Αν ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε φροντίσει να κρατάει ενωμένες τις αυτοκέφαλες ορθόδοξες εκκλησίες, τότε η συμπαράσταση θα ήταν πιο δυνατή, ακόμα και αν εκείνος δεν μπορούσε, θα εξέφραζαν οι άλλοι τη δύναμη της Ορθοδοξίας. Αλλά με τις διαιρέσεις για τις οποίες φέρει ευθύνη, αποδυναμώθηκε η αντίδραση των ορθοδόξων εκκλησιών. Ο Οικουμενικός επίσης φαίνεται ότι οπισθοχώρησε καθώς φοβήθηκε τις αντιδράσεις του μουσουλμανικού όχλου, υπό τον φόβο νέων Σεπτεμβριανών όμοιων με αυτά του 1955».
Την άποψη ότι η διαρρηγμένη ενότητα της Ορθοδοξίας, ως αποτέλεσμα των αποφάσεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, άφησε ανεμπόδιστες τις τουρκικές ενέργειες εξέφρασε στο Sputnik o θεολόγος Ιωάννης Τάτσης.
«Όλες οι ορθόδοξες εκκλησίες συμφωνούν στο ίδιο πράγμα: να μη γίνει τζαμί η Αγία Σοφία. Ωστόσο δεν μπορούν να βγάλουν μια κοινή ανακοίνωση. Δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν Πανορθόδοξη Σύνοδο. Αυτά είναι τα απόνερα του Ουκρανικού. Το σχίσμα των ορθοδόξων δυσκολεύει περαιτέρω αποφάσεις και αντιδράσεις. Είναι τραγικό να μην μπορούν να βρεθούν οι προκαθήμενοι των εκκλησιών ώστε να λάβουν αποφάσεις. Όλα αυτά δείχνουν την έλλειψη της ενότητας όχι μόνο απέναντι στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας, αλλά και σε μελλοντικούς κινδύνους. Το σχίσμα είναι αντιληπτό τόσο από τον Ερντογάν όσο και από τη διεθνή κοινότητα και κανείς δεν πρόκειται να πάρει στα σοβαρά μια τέτοια ηγεσία και μια τέτοια εκκλησία» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Ι. Τάτσης.
Την ίδια στιγμή, χαρακτήρισε ως κίνηση αντιπερισπασμού τη διενέργεια λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά.
«Μπορεί η πατριαρχική θεία λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου, μια μόνο λειτουργία μέσα σε έναν χρόνο, να αντισταθμίσει το γεγονός ότι οι Τούρκοι λειτουργούν σαν τζαμί την Αγία Σοφία; Φυσικά και όχι» υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Υπενθυμίζεται ότι ενώ το Οικουμενικό Πατριαρχείο τόνιζε ότι η Θεία Λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου στην Παναγία Σουμελά δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί λόγω της πανδημίας, τελικά άλλαξε στάση μετά την άδεια που δόθηκε διά στόματος του Ερντογάν.
Σύμφωνα με νεότερή ανακοίνωσή του, το Πατριαρχείο αναφέρει ότι η λειτουργία θα πραγματοποιηθεί.
«Ο Ερντογάν είναι αλεπού. Παίρνει την Αγία Σοφία, την μετατρέπει σε τζαμί, ενώ ανοίγει τη Σουμελά και του λέμε και ευχαριστώ» είπε από την πλευρά του o θεολόγος Δημήτρης Ρίζος.
Για προσωπικό πλήγμα κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη έκανε λόγο στο Sputnik ο Μάριος Μπέγζος, πρώην κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής και καθηγητής Συγκριτικής Φιλοσοφίας της Θρησκείας.
«Δεκαετίες αργότερα και επί 30 χρόνια Πατριαρχίας του Βαρθολομαίου, όχι μόνο δεν άνοιξε η θεολογική σχολή της Χάλκης, αλλά είδαμε και την Αγία Σοφία να γίνεται τζαμί, χωρίς αντιδράσεις. Αυτό είναι ένα προσωπικό πλήγμα κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη, ότι δεν κατάφερε να αποτρέψει ένα τέτοιο γεγονός» τόνισε μεταξύ άλλων.
Οι ίδιοι αναλυτές συμφωνούν στο ότι η Εκκλησία της Ελλάδος θα μπορούσε από την πλευρά της να έχει κάποια πιο ηχηρή αντίδραση στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας.
«Οι εκκλησιαστικές αρχές μας είναι λίγες για όσα περνάμε και αφήνουν ελεύθερο το πεδίο για κάποιους άλλους που ονειρεύονται να διοικήσουν» σημείωσε ο Δ. Ρίζος.
Λάμπρος Ζαχαρής