Οι “Πατρίδες” της Σοφίας Αμπερίδου

Ταξιδέψτε νοερά στις αλησμόνητες πατρίδες του Πόντου και της Μ. Ασίας

Στο Πολυλειτουργικό κέντρο «Μίκης Θεοδωράκης» του Δήμου Κορδελιού – Ευόσμου εκτίθενται έργα της Ζωγράφου Αγιογράφου και Ιστορικού Ελληνικού Πολιτισμού Σοφίας Αμπερίδου. Το θέμα της έκθεσης “Πατρίδες” μάς παραπέμπει νοερά στις αλησμόνητες πατρίδες του Πόντου και της Μικράς Ασίας, αλλά και τις εστίες που δημιούργησαν οι πρόσφυγες με την έλευση τους.

Η δημιουργός εμποτισμένη από τις διηγήσεις της οικογένειάς της και μελετώντας ιστορικά ντοκουμέντα, επισκέφθηκε τα πατρογονικά εδάφη των προγόνων της σε Κερασούντα και Τραπεζούντα.

Αυτά τα προσκυνηματικά ταξίδια ενδυνάμωσαν την έμπνευση της ώστε να ζωγραφίσει τον πολιτισμό και την κοινωνική δομή των ανθρώπων, που άφησαν τις εστίες τους και μετοίκισαν στην μάνα πατρίδα τους την Ελλάδα ως πρόσφυγες. Τα πρώτα έργα με τη συγκεκριμένη θεματολογία ξεκίνησε να φιλοτεχνεί από το 1998 και συνεχίζει έως σήμερα να διηγείται μέσα από την τέχνη της τα έργα και τις ημέρες των ξεριζωμένων αυτών ανθρώπων.

Στο σύνολο των έργων η προσωπική γραφή της έχει τον εμπλουτισμό της πινελιάς της με την τεχνική της λεπτομέρειας σε υπέρτατο βαθμό. Το αποτέλεσμα της χρωματικής γκάμας ακουμπά απαλά στην βυζαντινή αγιογραφία με ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά. Τα ιστορικά σημεία αναφοράς ξετυλίγονται με την εξιστόρησή τους και την νοηματική της σχεδιαστική απόχρωση.
Στο έργο της από τον «Πόντο στο Σινά Ρωμαίικο παλικάρι» συναντούμε την ιστορία του αρχαιότερου Μοναστηριού του Σινά, όπου εποχής Ιουστινιανού Α’ κατοίκησαν εκεί 100 οικογένειες από τον Πόντο και 100 οικογένειες από την Αλεξάνδρεια για να προστατεύσουν τη μονή από τη μανία των επιδρομών εκείνης της περιόδου. Η επιβλητική εικόνα στο έργο

«Η μούσα Ελλάδα στεφανώνει τον πρίγκιπα της Επανάστασης» ο Αλέξανδρος Υψηλάντης προσκυνά την Ελλάδα προσφέροντας την καρδιά του κι εκείνη τον τιμά με στεφάνι ελιάς. Αναφορές στην καταγωγή των Υψηλάντηδων από την Τραπεζούντα συναντούμε στο έργο της Αμπερίδου «Η Νεομάρτυρης Αγία Κασσάνδρα», που μαρτύρησε για την πίστη της και ήταν σύζυγος του Ιωάννη Υψηλάντη και προ-προγιαγιά του Αλέξανδρου.
«Η Βυζαντινή Κυρά Τραπεζούντα» ένα έργο φιλοτεχνημένο με τα σπουδαιότερα μνημεία-μοναστήρια και τους ναούς τη πόλης που σαν μια αγκαλιά δίνουν ευλαβικά τα σημεία αναφοράς του τόπου.

Ποίημα του λογοτέχνη – ποιητή Χριστιανόπουλου έγινε πίνακας και μας δίνει την ιστορία του στο έργο «Το Ομφάλιο της Τραπεζούντας», μιας στρογγυλής χαραγμένης πέτρας που υπήρχε στο κέντρο δαπέδου της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα. Αυτή η πέτρα το 1924 με την ανταλλαγή μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη από οικογένεια ανταλλαχθέντων και δωρίσθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Εικονίζεται η Θεσσαλονίκη ως γυναίκα που κρατά στην αγκαλιά της το ομφάλιο και γύρω της ο Ναός της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας κι ένας ο λυράρης Πόντιος να τραγουδά την ιστορία της.

Τα έργα της αποπνέουν σεβασμό στην γνώση των γεγονότων και η αισθητική των χρωμάτων με τον εξαιρετικό σχεδιασμό αναδεικνύουν την εφαρμοσμένη τεχνοτροπία της. Η τεχνοτροπία της, κατά βάση της βυζαντινής εικονογραφίας με κυρίαρχα λαϊκά και ναΐφ στοιχεία, γεμάτη από συμβολισμούς και ιστορικές αναφορές, εμπλούτισε με τις θεωρητικές γνώσεις που απέκτησε από την έρευνα της στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του ΑΠΘ που είχε ως κύριο θέμα το έργο του Κόντογλου και τη συμβολή του στη σύγχρονη ζωγραφική τέχνη.
Την σύγχρονη άποψη δουλειά της συναντούμε στο έργο της «Πατριδογνωσία του Πόντου». Σε αυτή την δημιουργία της έχουμε μικτή τεχνική με ζωγραφική και κολάζ. Η ελεύθερη ροή της πινελιάς με έντονα δάκρυα στις δύο προσωπογραφίες δίνει την συναισθηματική τους ένταση. Ένας δυνατός ανθρωπομορφικός πίνακας που παραπέμπει από το τώρα στο μέλλον. Κάτω δεξιά η νεαρή κόρη ανεμίζει το μαντήλι της και προχωρά ως συνέχεια του δράματος με ελπίδα για το μέλλον.

Οι ιστορίες που διαδραματίζουν τα εκθέματα με πολύ απαλό τρόπο χωρίς μεγάλες εντάσεις συμβάλουν στην ανάγνωσή τους από μικρούς και μεγάλους ως αναζήτηση της αλήθειας. Η τέχνη είναι αυτή που θα κρατήσει τις μνήμες διαχρονικά.
Ο πίνακας στο χωριό Καγιάν Αλάν της περιοχής Κερασούντος έγινε προς τιμήν του ιερέα προπάππου της καλλιτέχνιδας και άλλων ιερωμένων που σφαγιάσθηκαν στον Πόντο από Οθωμανούς και έγιναν «Οι αφανείς μάρτυρες εν Πόντω». Συγκινησιακό το περιβάλλον του έργου με την παλέτα της δημιουργού να δίνει την ανατολή από ψηλά ως σήμα ελπίδας για την αναγνώριση των αλησμόνητων πατρίδων.

Μία πολύ ιδιαίτερη δημιουργία ζωγραφικής μεγάλης σχεδιαστικής ακρίβειας αποτελεί ο πίνακας «Χαρμάνκιοϊ» όπου έχει εντάξει το πολεοδομικό συγκρότημα του Δήμου Κορδελιού – Ευόσμου. Μπορούμε να δούμε όλα τα σημαντικά τοπόσημα που το αποτελούν με εστιαζόμενα τον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου στο μέσον. Πολύ ενδιαφέρουσα η παρουσία του παλαιού προσφυγικού σπιτιού όπως είναι συντηρημένο έως σήμερα, και σηματοδοτεί την ταυτότητα του οικισμού. Με πολύ αρχιτεκτονική αρτιότητα τα οικήματα αγκαλιάζουν η περιφερειακή οδός Θεσσαλονίκης και η οδός Μοναστηρίου. Οι δρόμοι διασταυρώνονται και αποτελούν ορόσημο της περιοχής εντός και εκτός οικισμού Κορδελιού. Εδώ θα παρατηρήσουμε ποιητική αδεία και το Μουσείο των Τρένων το οποίο αναφέρει για την επισήμανση της ιστορίας των τρένων αν και η φυσική του παρουσία είναι σε διαφορετική θέση.
Ο πίνακας «Προκυμαία της Σμύρνης» που καίγεται αποδίδεται με γεωμετρική σχεδιαστική αναφορά χωρίς εντάσεις. Η άποψη της ζωγράφου για τον προβληματισμό του θεατή αποτελεί και έρεισμα ώστε να ταράξει λίγο τα λιμνάζοντα νερά στις καρδιές τους. Ο πίνακας «Χαίρε Μικρά Ασία» στον οποίο παιδιά προσφύγων με τοπικές ενδυμασίες από ελληνικές περιοχές της Μικρασίας πιάνονται χέρι με χέρι και πορεύονται για την ειρήνη και την αγάπη σε όλο τον κόσμο.

Ο χορός «Της γης τα Τράμερα» (τέσσερα σημεία του ορίζοντα) είναι ταυτόσημος με το πνεύμα του Πόντου και της ιστορίας του. Όταν χορεύουν οι Πόντιοι κτυπούν τα πόδια δυνατά στη γη και οι ψυχές τους μέσα από το τράνταγμα των σωμάτων ανυψώνονται και γίνονται ένα με την ταυτότητά τους. Είναι η ταυτότητα που κρατούν βαθιά στις καρδιές τους και τους δένει με την ιστορία τα ήθη και έθιμά τους.

Η ιστορία που αφηγείται η Σοφία Αμπερίδου είναι το βίωμα της και η ανάγκη να κρατήσει τις Θερμοπύλες που επέλεξε να διαφυλάξει με το έργο της. Η έκθεσή της κλίνει με ένα έργο κολάζ εφημερίδων στο έργο «Νίκος Καπετανίδης – ΕΠΟΧΗ» όπου και φαίνεται η θυσία γενναίου δημοσιογράφου της περιόδου αυτής που απαγχονίστηκε με την αφρόκρεμα διανόησης του Πόντου στην Αμάσεια.

Η καλλιτέχνης έχει μεγάλο απόθεμα ψυχής και υπόσχεται να συνεχίσει με το ίδιο μεράκι μελετώντας την ανθρωπογεωγραφία των Ελλήνων και με σταθερό οδηγό την έννοια της ρωμιοσύνης στο έργο της. Ευελπιστεί ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει ένας χώρος όπου θα φιλοξενεί μόνιμα τα έργα της, ώστε να είναι επισκέψιμα και προσβάσημα σε όλους και ιδιαίτερα στις νέες γενιές. Όπως εξομολογείται η ίδια δεν έχει καμία οικονομική ή άλλη στήριξη πέραν της οικογένειας της, ενώ τα έργα της ταξιδεύουν στο εξωτερικό όπως η Γερμανία, η Αγγλία, η Βουλγαρία, η Τουρκία, ο Καναδάς και αλλού.

 ΣΟΦΙΑ ΑΜΠΕΡΙΔΟΥ
Η Σοφία Αμπερίδου είναι αυτοδίδακτη ζωγράφος με ιδιωτικές σπουδές αγιογραφίας, διακόσμησης και χαρακτικής. Είναι Πτυχιούχος ΕΑΠ τους τμήματος Ελληνικός Πολιτισμός και κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στον τομέα Εφαρμοσμένη Θεολογία, της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ. Από το 2001 διδάσκει αγιογραφία σε Πολιτιστικά Κέντρα Δήμων και ναών. Είναι μέλος του Ε.Ε.Τ.Ε. και των εικαστικών συλλόγων ΣΚΕΤΒΕ, ΣΚΕΤΚΕ & ΣΕΚΠ. Πραγματοποίησε 18 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και μια ατομική έκθεση στο Ντίσελντορφ. Συμμετείχε σε περισσότερες από 80 ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2022 διοργάνωσε και επιμελήθηκε το διεθνές πρότζεκτ «mail Art Uprootingart22», σε συνδιοργάνωση με την Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης, υπό την αιγίδα της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου. Εικονογράφησε δύο παραμύθια και έργα της κοσμούν εξώφυλλα βιβλίων. Το σημαντικότερο μέρος του εικαστικού έργου της αφορά στην ιστορία και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου και της Ιωνίας.

Μάγδα Καραγιαννιώτου-Μυστικού
Δημοσιογράφος F.I.J.E.T World, Εικαστικός Συντάκτης
www.mystikou-karagianniotou.com

https://amperidousofia.blogspot.com/

https://tetradiosofias.blogspot.com/

Το άρθρο Οι “Πατρίδες” της Σοφίας Αμπερίδου εμφανίστηκε πρώτα στο Εφημερίς Δημοπρασιών & Πλειστηριασμών.

Keywords
θεμα εκθεσης 2012, μικης θεοδωρακης, ελλαδα, θεσσαλονικη, ΑΠΘ, εποχη, ΕΑΠ, mail, art, world, https, blogspot, παγκόσμια ημέρα της γυναίκας 2012, τραπεζα της ανατολης, υψηλαντης, δυνατα, το θεμα, αδεια, βουλγαρια, βυζαντινο μουσειο, γερμανια, γνωση, γυναικα, δουλεια, ζωγραφικη, ηθη και εθιμα, θεμα, οροσημο, προγραμμα, πτυχιουχος, φυσικη, χορος, blogspot, αγαπη, αγκαλια, αρθρο, αισθητικη, αρχιτεκτονικη, βιωμα, γινονται, δακρυα, δομη, εγινε, εθιμα, ηθη, ειρηνη, εκθεση, εκθεσεις, ελπιδα, εμπνευση, εννοια, εργα, ερευνα, ερεισμα, τεχνη, ζωγραφου, ιδια, ιδιο, θερμοπυλες, θυσια, εικονα, καναδας, καιγεται, λεσχη, μνημεια, νοηματικη, ντισελντορφ, οδος, οικογενεια, παραμυθια, παιδια, περιβαλλον, πετρα, πιστη, ροη, συνεχεια, σοφια, ταυτοτητα, ταξιδια, τουρκια, χερι, αφανεις, art, γνωσεις, ιδιαιτερα, κολαζ, καρδιες, καρδια, ναος, ποδια, ποντιος, σημα, θεολογια, world, ξεκινησε, ψυχες, ζωγραφος
Αναζητήσεις
oi-patrides-tis-sofias-aberidou.htm
Τυχαία Θέματα