FT: Το σχέδιο Πούτιν, οι αρχικές συνέπειες και το... μέλλον

13:42 28/2/2022 - Πηγή: Reporter

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι μια «ιδιοφυΐα», είπε ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ που μίλησε την παραμονή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία —έχασε τον θαυμασμό για τον «πολύ έξυπνο» άνδρα στο Κρεμλίνο. Τι έχει πετύχει λοιπόν αυτή η «ιδιοφυΐα»; Στο πιο πάνω ερώτημα απαντά ο αρθρογράφος των Financial Times, Gideon Rachman στο πιο κάτω άρθρο με τίτλο «Το μεγάλο σχέδιο του Πούτιν ξετυλίγεται»

Τέσσερις

ημέρες μετά την εισβολή και τα ρωσικά στρατεύματα απέτυχαν να κερδίσουν τη γρήγορη νίκη στην οποία υπολόγιζε ο Πούτιν. Η ουκρανική αντίσταση είναι πολύ πιο σκληρή από ό,τι περίμενε ο Ρώσος ηγέτης, καθώς ο στρατός της Ουκρανίας αντεπιτίθεται και ο πληθυσμός κινητοποιείται. Οι αιχμάλωτοι Ρώσοι στρατιώτες έχουν μαγνητοσκοπηθεί να παραπονιούνται ότι τους είπαν ότι πήγαιναν σε εκπαιδευτική αποστολή.

Η διεθνής απάντηση ήταν επίσης πιο σκληρή, πιο συντονισμένη και ενωμένη από ό,τι είχε διαπραγματευτεί ο Πούτιν. Η Ρωσία αποκόπτεται από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ο μεγαλύτερος εναέριος χώρος της Ευρώπης έχει κλείσει για τις ρωσικές αεροπορικές εταιρείες. Υπήρξε μια ιστορική ανατροπή στη γερμανική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας - με το Βερολίνο να στέλνει τελικά όπλα στην Ουκρανία και να δεσμεύεται να δαπανήσει περισσότερο από το 2 τοις εκατό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος στην άμυνα. Στη συμμαχία του ΝΑΤΟ έχει δοθεί μια νέα αίσθηση σκοπού. Η Ρωσία μετατρέπεται σε παρία, με την Κίνα να αποτυγχάνει να την υποστηρίξει στον ΟΗΕ — αντ' αυτού απείχε.

Μέσα στη Ρωσία, πανικόβλητοι πολίτες σπεύδουν να βγάλουν χρήματα από τις τράπεζες. Το ρούβλι έχει πέσει κατακόρυφα σε αξία, όπως και το ρωσικό χρηματιστήριο. Μικρές διαδηλώσεις κατά του πολέμου έχουν ξεσπάσει σε όλη τη χώρα, με τους διαδηλωτές να συλλαμβάνονται αμέσως. Τοπικές προσωπικότητες, ολιγάρχες , ακόμη και τα παιδιά ορισμένων Ρώσων αξιωματούχων έχουν καταδικάσει τη σύγκρουση. Οι ίδιοι οι αξιωματούχοι του Πούτιν εμφανίζονται εμφανώς άβολοι καθώς λαμβάνουν τις εντολές του μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες. Τα ρωσικά επίσημα μέσα ενημέρωσης έχουν αφεθεί στην απίστευτη θέση να αρνούνται την έκταση του πολέμου, καθώς συνεχίζουν να επιμένουν ότι πρόκειται απλώς για μια ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την υποστήριξη των αποσχισμένων περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ.

Εν τω μεταξύ, η ίδια η Ουκρανία λαμβάνει ένα επίπεδο διεθνούς θαυμασμού και αναγνώρισης που δεν έχει προηγούμενο από τότε που η χώρα κέρδισε την ανεξαρτησία του το 1991. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Ουκρανός πρόεδρος, που κάποτε τον κορόιδευαν ως κωμικό ηθοποιό, έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση για την για την ηγετική του στάση. Η γενναιότητα που εμφανίζεται στους δρόμους του Κιέβου έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη δειλία του Πούτιν, ο οποίος φοβάται πολύ τον ιό για να επιτρέψει στους δικούς του αξιωματούχους να τον πλησιάζουν σε απόσταση αναπνοής. Αυξάνονται οι εκκλήσεις για την Ουκρανία να μπει σε έναν γρήγορο δρόμο ένταξης στην ΕΕ.

Ο Πούτιν τα κατάφερε όλα αυτά σε μόλις τέσσερις ημέρες. Ιδιοφυΐα, σκέτη ιδιοφυΐα! Αλλά ένας ταπεινωμένος και εγκλωβισμένος Πούτιν είναι πιθανό να γίνει ακόμα πιο επικίνδυνος και αδίστακτος. Αυτό υπογραμμίστηκε την Κυριακή, όταν ο Ρώσος ηγέτης έθεσε σε επιφυλακή τις πυρηνικές δυνάμεις της χώρας του.

Μη μπορώντας να πετύχει την εύκολη νίκη που περίμενε, ο Πούτιν φαίνεται απίθανο να κάνει πίσω. Η υπερηφάνεια, η παράνοια και η προσωπική του επιβίωση δείχνουν τη χρήση ολοένα και πιο ριζοσπαστικών και επικίνδυνων τακτικών. Ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος προέβλεψε ότι «ο Πούτιν θα ‘σκάψει’ μόνος του και αυτό θα γίνει πολύ άσχημο».

Δυτικοί αναλυτές ασφαλείας έχουν προειδοποιήσει για την πιθανή χρήση θερμοβαρικών πυραύλων στην Ουκρανία - βόμβες «φλόγας» τις οποίες η Ρωσία έχει αναπτύξει στην Τσετσενία και τη Συρία και μπορεί να προκαλέσει τεράστιες απώλειες ζωών. Οι πυρηνικές απειλές που εκτοξεύει ο Πούτιν, αν και ξεκάθαρα σκοπεύουν να εκφοβίσει, δεν μπορούν να απορριφθούν εντελώς δεδομένης της ψυχικής του κατάστασης.

Δεδομένου ότι ο ίδιος ο Πούτιν φαίνεται πολύ απίθανο να υποχωρήσει, φαίνεται να υπάρχουν λίγοι ειρηνικοί τρόποι εξόδου από αυτή τη σύγκρουση. Μια μικρή αχτίδα ελπίδας προσφέρει η ανακοίνωση ότι Ρώσοι και Ουκρανοί διαπραγματευτές συμφώνησαν να συναντηθούν στα σύνορα της Λευκορωσίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη καμία ένδειξη ότι ο Πούτιν είναι διατεθειμένος να υποχωρήσει από τις μαξιμαλιστικές του απαιτήσεις που θα συνεπάγονταν περαιτέρω τεμαχισμό του ουκρανικού εδάφους και το de facto τέλος της ανεξαρτησίας της χώρας. Το γεγονός ότι ο άνδρας που αρχικά ορίστηκε για να ηγηθεί της αντιπροσωπείας της Ρωσίας είναι ένας κατώτερος πρώην αξιωματούχος , που διακρίνεται για τον ακραίο εθνικισμό του, δεν είναι ένα πολλά υποσχόμενο σημάδι.

Ίσως ο μόνος πραγματικός δρόμος προς την ειρήνη θα ήταν για τη ρωσική κυβερνώσα ελίτ να αναγκάσει τον Πούτιν να φύγει από την εξουσία. Τα βίντεο που δημοσίευσε ο αρχηγός τους και τον δείχνουν να ταπεινώνει μέλη της υπηρεσίας ασφαλείας, καθώς τα αναγκάζει να υποστηρίξουν τις πολιτικές του, έχουν σκοπό να δείξουν την απόλυτη εξουσία του. Αλλά αναδεικνύουν επίσης τις αμφιβολίες μέσα στον δικό του στενό κύκλο.

Ωστόσο, το σημερινό ρωσικό σύστημα είναι λιγότερο συλλογικό ακόμη και από τη μετασταλινική Σοβιετική Ένωση. Υψηλόβαθμοι σοβιετικοί αξιωματούχοι μπόρεσαν να αναγκάσουν τον Νικίτα Χρουστσόφ να παραιτηθεί από την εξουσία το 1964. Αλλά ο Πούτιν κυβερνά περισσότερο σαν προσοβιετικός τσάρος. Είναι δύσκολο να δει κανείς πώς μπορεί να κινητοποιηθεί η εσωτερική αντιπολίτευση εναντίον του, εντός της κυβέρνησης.

Είναι, ωστόσο, πιθανό, καθώς αυξάνεται το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος του πολέμου, θα γίνει πιο δύσκολο να συγκρατηθούν οι δημόσιες διαμαρτυρίες ενάντια στη σύγκρουση. Τα ρωσικά στρατεύματα εντός της Ουκρανίας μπορεί επίσης να αποθαρρύνονται καθώς έχουν απώλειες και λαμβάνουν εντολή να χρησιμοποιήσουν βάναυσες τακτικές εναντίον αμάχων. Τελικά κάποιος συνδυασμός άγχους της ελίτ, στρατιωτικής αποτυχίας και λαϊκής δυσαρέσκειας θα μπορούσε να αναγκάσει τον Ρώσο ηγέτη να παραιτηθεί. Αλλά - προς το παρόν -ο κίνδυνος που εγκυμονεί ο Πούτιν για την Ουκρανία, τη Ρωσία και τον κόσμο μόνο αυξάνεται.

FTΠουτινΡωσίαΟυκρανία