«Χειρόφρενο» στις μειώσεις φόρων, λόγω εσόδων και Βρυξελλών

16:04 6/5/2020 - Πηγή: Reporter

Σε εθνικούς πόρους μέχρι στιγμής βασίζεται η στήριξη της αγοράς σύμφωνα με όσα ανέφερε μιλώντας την Τρίτη στο OPEN TV ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και γι' αυτό δίνει έμφαση στην συνέχιση της ροής εσόδων στο δημόσιο ταμείο αποφεύγοντας προς στιγμή να δει τι φοροαπαλλαγές θα κάνει.

Άλλωστε σε σχέση με τους κοινοτικούς πόρους μόνο για το πρόγραμμα SURE που για την Ελλάδα προβλέπει έναν «κουμπαρά» 1,5 δισεκ ευρώ, υπάρχει ένας ορίζοντας για εκταμίευση ποσών στα μέσα Ιουνίου,

όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών.

Με δεδομένα και τα προσκόμματα που βάζει η Γερμανία και δη το δικαστήριο της Καρλσρούης στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να θωρακίσει τα υπερχρεωμένα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης απέναντι στις οικονομικές συνέπειες του κορωνοϊού είναι προφανές ότι η διασφάλιση εθνικών πόρων είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία. Υπενθυμίζεται ότι το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο σε σχέση με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (PSPP) που ενεργοποιήθηκε το 2015 και στο οποίο δεν συμμετείχε η Ελλάδα αποφάνθηκε ότι δεν παραβιάζει την απαγόρευση της «νομισματικής χρηματοδότησης» (άρθρο 123 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε.) ωστόσο, εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με την αναλογικότητα του προγράμματος για την επίτευξη των στόχων της νομισματικής πολιτικής και έδωσε προθεσμία τριών μηνών στην ΕΚΤ να προβεί σε σχετικές εξηγήσεις.

Η εξίσωση των εσόδων

Γι' αυτό είναι προφανές ότι τα εργαλεία των Βρυξελλών και δη το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να αργήσουν αλλά εν τω μεταξύ η οικονομία δεν μπορεί να περιμένει. Στο φόντο αυτό το υπ. Οικονομικών προσπαθεί να δώσει έναν τόνο ότι η ροή εσόδων γίνεται κανονικά και δεν υπάρχει στάση πληρωμών αλλά και ότι το δημόσιο ταμείο αντέχει.

Όπως είπε χτες στο OPEN TV σε ικανοποιητικά- για τα δεδομένα του lockdown και της ύφεσης- επίπεδα κινήθηκαν τα έσοδα του Απριλίου. «Τον Απρίλιο είχαμε συρρίκνωση, αλλά όχι κατάρρευση των εσόδων. Ήταν ικανοποιητικά τα επίπεδα για τις συνθήκες» τόνισε κ. Σταϊκούρας μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό και όντας συγκρατημένος παρέπεμψε στο κοντινό μέλλον τις όποιες αποφάσεις για στήριξη κλάδων όπως ο τουρισμός, η εστίαση και οι μεταφορές.

Βέβαια τα μηνύματα του Απριλίου από κλάδους δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά. Π.χ. στα καύσιμα κίνησης όπου βασίζεται ένα μεγάλο ποσοστό των έμμεσων φόρων (ΕΦΚ, ΦΠΑ καυσίμων) η πτώση, σύμφωνα με πληροφορίες, σε σχέση με πέρυσι τον ίδιο μήνα είναι στο 50% και άρα θα υπάρξει ανάλογο αποτύπωμα και στα δημόσια έσοδα.

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι 0σχεδόν 8 στις 10 επιχειρήσεις ον Απρίλη ήταν είτε κλειστές είτε χαρακτηρίστηκαν πληττόμενες κι άρα δεν έχουν να δώσουν για τα δημίσια έσοδα του Απριλίου. Μάλιστα τα πρώτα στοιχεία δείχνουν πτώση 35% κι αν δεν υπήρχε το κίνητρο της έκπτωσης του 25% για τις εμπρόθεσμες πληρωμές, οι απώλειες θα ξεπερνούσαν κατά πολύ το 1 δισ ευρώ.

Επίσης η πτώση σε προβολή έτους για την ιδιωτική κατανάλωση δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Υπ. Οικονομικών που εστάλησαν στις Βρυξέλλες αναμένεται κατά 4,1% συρρίκνωση σε σχέση με το 2019 και αποπληθωρισμός 0,3% κάτι που θα επηρεάσει και τα φορολογικά έσοδα.

Γιαυτό άλλωστε η κυβέρνηση προσπαθεί να διορθώσει το κλίμα αφήνοντας να εννοηθεί ότι κλάδοι μπορεί να ανοίξουν νωρίτερα, ώστε να δημιουργηθούν και προϋποθέσεις εσόδων. Π.χ. στην εστίαση υπάρχουν 90.000 επιχειρήσεις, που απασχολούν 300.000 εργαζόμενους σε τακτική βάση και τουλάχιστον 50.000 εποχικούς.

Πώς όμως θα ξαναμπούν στην αγορά που είναι άκρως διστακτική οι επιχειρήσεις αυτές που λόγω της φύσης τους είναι πολύ δύσκολο να πάρουν ρευστότητα μέσω δανεισμού από τα προγράμματα π.χ. ΤΕΠΙΧ ΙΙ ή άλλα καθώς θα πρέπει να δώσουν γενναίες εγγυήσεις. Κι αυτό την ώρα που λόγω του κλεισίματος το Μάρτιο έχουν με πρόχειρες εκτιμήσεις ζημιές από 1.000 ως 10.000 ευρώ- αναλόγως της επιχείρησης- λόγω της καταστροφής ευαλλοίωτων προϊόντων.

Αιτήματα για στήριξη της ζήτησης

Στο φόντο αυτό σύσσωμος ο τουρισμός και η εστίαση έχουν επισημάνει ότι για να ενεργοποιηθεί η ζήτηση είναι απαραίτητη η μείωση του ΦΠΑ από 01.06.20 και για όσο χρόνο χρειαστεί να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος: της διαμονής στο 6%, όλης της εστίασης στο 13%, της υπηρεσίας του τουριστικού πακέτου στο 13%, των εγχώριων μεταφορών στο 13% και του θαλάσσιου τουρισμού στο 13%.

Σημειώνεται ότι εμπλεκόμενοι φορείς στην εστίαση αναφέρουν ότι η μείωση του ΦΠΑ πρέπει να γίνει οριζόντια στα είδη π.χ.και στα αναψυκτικά, που αποτελούν ένα προϊόν «λαϊκής» κατανάλωσης, ώστε σταδιακά να αποκατασταθούν οι ισορροπίες στην επιτόπια αγορά και οι προκύπτουσες απώλειες και να τονωθεί, όσο γίνεται περισσότερο, η καταναλωτική ζήτηση και στο τουριστικό πάκέτο.

Σημειώνεται, επίσης, ότι μια πιθανή μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση όπως και σε όλες ανεξαιρέτως τις υπηρεσίες με δεδομένη τη συγκυρία μπορεί να γίνει αποδεκτή από τους θεσμούς ως de facto επιλογή καθώς πέρα από τη συγκυρία με τη άρση μέχρι τέλους του έτους του Συμφώνου Σταθερότητας, στις υπηρεσίες η Ελλάδα καταγράφει τα μεγαλύτερα ποσοστά φοροδιαφυγής ΦΠΑ. Όπως έχει ειπωθεί και στο παρελθόν σε σχέση με τη φορολογική πολιτική ο "φόρος σκοτώνει το φόρο", καθώς οι μεγάλοι συντελεστές αυξάνουν το κίνητρο παρανομίας, δηλαδή εάν μειωθεί ο ΦΠΑ, όλοι οι παροχείς υπηρεσιών θα κάνουν μεγαλύτερο τζίρο και θα περιοριστεί η φοροδιαφυγή διότι κάποιοι θα προτιμήσουν να πληρώσουν ένα πολύ χαμηλό ποσοστό ΦΠΑ από το να διατρέξουν τον κίνδυνο να τους πιάσουν και να πληρώσουν μεγάλα πρόστιμα.

Εν αναμονή η κυβέρνηση – Πυρά της Αντιπολίτευσης

Πάντως προς ώρας δε φαίνεται να κινείται η κυβέρνηση γρήγορα στο μέτωπο της μείωσης φόρων και αναμένει να δει πώς και με ποια αποτελέσματα θα ανοίξουν κλάδοι της οικονομίας αλλά και ποιος θα είναι τελικά ο λογαριασμός των αναστολών πληρωμών που επηρεάζουν τη ρευστότητα του κρατικού ταμείου.

Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις οι «παγωμένες» υποχρεώσεις, είναι σχεδόν 800 εκατ. Ευρώ και αναμένεται να φανεί το πώς θα ρυθμιστούν δηλαδή με ποιο αριθμό δόσεων. Αν δηλαδή θα πάνε με την πάγια των 24 δόσεων για φορλογικές οφειλές και 4 για τα ταμεία ή θα γίνει με πιο «γαλαντόμο» τρόπο.

Στο φόντο αυτό συναντά την έντονη κριτική της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης που αναφέρει ότι τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση, αυτά που δεν προκαλούν χρέη στους πολίτες και δεν μεταθέτουν υποχρεώσεις, είναι μόλις 6 δις.

«Το συνολικό δημοσιονομικό́ κόστος των μέτρων για το 2020 ανέρχεται σε 9,5 δισ. ευρώ από τα οποία 1,56 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε αναβαλλόμενα έσοδα». Πού είναι τα 12 και 14 δισ. που έλεγαν; Στην καλύτερη περίπτωση τα μέτρα είναι κάτω από 8 δισ. (9,5-1,5=8) (δηλαδή 4% του ΑΕΠ). Όμως με μια προσεκτική ματιά βλέπει κανείς ότι στα 8 δισ. έχουν συνυπολογίσει και την επιστρεπτέα προκαταβολή των 2 δισ. Πού είναι ακριβώς αυτό που λέει η λέξη. Επιστρεπτέα. Με απλά λόγια, τα ουσιαστικά μέτρα που έχουν ληφθεί και που δεν προκαλούν χρέη στους πολίτες, σύμφωνα με την παραδοχή της κυβέρνησης είναι κάτω από 6 δισ. (3% του ΑΕΠ). Άρα ΝΔ εσωτερικού 14 δισ., ΝΔ εξωτερικού 9,5 δισ., ΝΔ πραγματικού 6 δισ.» ανέφερε σε μια μακρά δήλωσή του ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ευκλείδης Τσακαλώτος για το θέμα της στήριξης της οικονομίας.

Η αναζήτηση πόρων

Σημειώνεται ότι με δεδομένες και τις καθυστερήσεις των Βρυξελλών η κυβέρνηση θα κληθεί να βρει γρήγορα για να καλύψει 13 -14 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό και να μην ξεφύγουν τα ελλείμματα αλλά και να υπάρξει ρευστό για την αγορά.

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αναφορές του οικονομικού επιτελείου οι δεξαμενές ενίσχυσης της ρευστότητας πέρα από το δανεισμό στις αγορές, την αξιοποίηση του QE και τον ESM όπου υπάρχει δυσθυμία «καταφυγής» λόγω των ασαφειών για τους όρους, μπορεί να είναι:

- Στα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα.

- Σε αύξηση του δανεισμού με έντοκα γραμμάτια στα 15 δισ. ευρώ από τα επίπεδα των 12,6 δισ. ευρώ που ήταν το 2019. Για το 2020 ο αρχικός στόχος προέβλεπε περαιτέρω συρρίκνωση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού από έντοκα στα 8,2 δισ. Ευρώ.

- Σε αξιοποίηση μέρους των χρημάτων από το «μαξιλάρι» των διαθεσίμων των 28 δισ. ευρώ που προέρχεται από εκδόσεις χρέους και από τα αποθεματικά φορέων της Γενικής Κυβέρνησης. Τα υπόλοιπα 16 δισ. ευρώ είναι κλειδωμένα για το χρέος και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να πειραχτούν.

- Σε μετάθεση πληρωμής των τόκων των 5 δισ. ευρώ από τα μνημονιακά δάνεια για τον επόμενο χρόνο.

Γιώργος Αλεξάκης

μειώσεις φόρωνΥΠΟΙΚΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣΟΙΚΟΝΟΜΙΑΕΛΛΑΔΑΚΟΜΙΣΙΟΝ