Δύο χρόνια μετά τα Τέμπη: Ρωγμή εμπιστοσύνης στους θεσμούς

13:35 27/2/2025 - Πηγή: Reporter

Λίγες ημέρες πριν από τη συμπλήρωση δύο ετών από το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, το Eteron - Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή, σε συνεργασία με το NEWS 24/7, διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα το κοινωνικό τραύμα και τη ρωγμή εμπιστοσύνης στους θεσμούς.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα του Ινστιτούτου, γεγονός που αποδεικνύει το έντονο ενδιαφέρον των πολιτών για το ζήτημα.

Στη συζήτηση συμμετείχαν οι:

Θοδωρής Ελευθεριάδης, γιος της Μαρίας Εγουτ,

θύματος του δυστυχήματος

Ξενοφών Κοντιάδης, Συνταγματολόγος, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, συγγραφέας

Νάνσυ Παπαθανασίου, Κλινική Ψυχολόγος, Επιστημονικά συνυπεύθυνη του Orlando LGBT+

Δημήτρης Παπανικολόπουλος, Δρ Πολιτικής Επιστήμης – Ερευνητής

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης παρενέβη ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης.

Το συλλογικό τραύμα

Ανοίγοντας την εκδήλωση που συντόνισε η δημοσιογράφος του NEWS 24/7, Αθανασία Κουλέτα, ο διευθυντής του Eteron, Χρήστος Παπαγιάννης, απηύθυνε έναν σύντομο χαιρετισμό, αναγνωρίζοντας τη βαρύτητα του θέματος και τονίζοντας πως η ρωγμή εμπιστοσύνης στους θεσμούς θα καθορίσει πολλές από τις εξελίξεις.

Στη συνέχεια, προβλήθηκε απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ που δημιούργησε το Eteron με τίτλο "Δικαίωση εν αναμονή", δίνοντας φωνή στους συγγενείς των θυμάτων.

Τα γεγονότα που δείχνουν μεθοδεύσεις για συγκάλυψη

Έπειτα, ο Θοδωρής Ελευθεριάδης, γιος της 55χρονης Μαρίας Εγούτ, θύματος του δυστυχήματος, ο οποίος παρουσίασε το χρονικό μετά την τραγωδία, τις ελλείψεις και τη σειρά ενεργειών μετά το δυστύχημα που είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων, τονίζοντας την ευθύνη του κρατικού μηχανισμού στην απόπειρα συγκάλυψης: “Μιλάμε λοιπόν για δύο εγκλήματα: το πρώτο είναι η δολοφονία των συγγενών μας και το δεύτερο η προσπάθεια συγκάλυψής της.”

Ο κ. Ελευθεριάδης αναφέρθηκε στο κοινωνικό τραύμα και την αναπόφευκτη κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς επισημαίνοντας τις οργανωμένες προσπάθειες συγκάλυψης που συνάντησαν από την πρώτη στιγμή οι συγγενείς των θυμάτων. Παρουσίασε τα ευρήματα των ερευνών και τις ευθύνες που βαραίνουν το κράτος και την κυβέρνηση, περιγράφοντας τη μη εκτέλεση της σύμβασης 717, τις παραλείψεις στην υλοποίηση των συστημάτων ασφαλείας και τις καθυστερήσεις που οδήγησαν στο μοιραίο δυστύχημα.

Ο κ. Ελευθεριάδης έκλεισε την παρέμβαση του με μια φράση του Νίκου Καζαντζάκη: “Η δικαιοσύνη δεν θα ρθει μόνη της γιατί δεν έχει πόδια, εμείς θα τη σηκώσουμε και θα τη φέρουμε.”

Καθρέφτης των ρωγμών στη λειτουργία του κράτους

Ο καθηγητής Ξενοφών Κοντιάδης ανέλυσε τη θεσμική διάσταση του δυστυχήματος, χαρακτηρίζοντας το ως “καθρέφτη των ρωγμών στη λειτουργία του κράτους”. Επισήμανε τις ομοιότητες που υπάρχουν στην διαχείριση των Τεμπών με το σκάνδαλο των υποκλοπών, ενώ εξήγησε πως η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης, η καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων και η κυβερνητική παρέμβαση στις διαδικασίες αναδεικνύουν μια βαθιά κρίση δημοκρατίας.

Στάθηκε στην ανάγκη αλλαγών στον τρόπο διορισμού της δικαιοσύνης και της λειτουργίας των εξεταστικών επιτροπών, ώστε να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία των θεσμών. “Χωρίς εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία. Θα δούμε πολλά αν δεν γίνουν ριζικές αλλαγές”, υπογράμμισε.

Το ζήτημα είναι τώρα στην πολιτική διαχείριση του πένθους. Το πένθος σταματά και το χρόνο.

Η κλινική ψυχολόγος Νάνσυ Παπαθανασίου ανέλυσε την ψυχολογική διάσταση του τραύματος, σημειώνοντας ότι το δυστύχημα στα Τέμπη δημιούργησε ένα συλλογικό τραύμα που αφορά ολόκληρη την κοινωνία.

Στις υποκλοπές, όπως είπε, μας έδειξε η κυβέρνηση τι μπορεί να κάνει και τι δεν μπορεί να κάνει, όπως επίσης στην πανδημία, την Πύλο και πιο πρόσφατα τη Ρόδο. “Με τα προηγούμενα μπορεί να μην ταυτιζόμασταν. Με τα Τέμπη, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν να δουν τον εαυτό τους σ’ αυτή τη θέση” είπε χαρακτηριστικά.

Αναφέρθηκε στην έλλειψη κρατικής ευθύνης και τη διαχείριση της τραγωδίας με όρους συγκάλυψης, κάτι που συνιστά δεύτερο τραύμα για τις οικογένειες των θυμάτων.

“Το ζήτημα είναι τώρα στην πολιτική διαχείριση του πένθους. Το πένθος σταματά το χρόνο. Μας αφαιρεί τη δυνατότητα να δούμε το ‘μετά’. Το θέμα είναι να μπορέσουμε να φανταστούμε το ‘μετά’ δικαιότερο και δημοκρατικότερο.”

Τον εκδημοκρατισμό τον φέρνουν οι λαϊκοί αγώνες

Ο πολιτικός επιστήμονας Δημήτρης Παπανικολόπουλος τοποθετήθηκε σχετικά με τον ρόλο της κοινωνίας στη διεκδίκηση δικαιοσύνης, αναδεικνύοντας τη σημασία των κοινωνικών κινημάτων στην αποτροπή της συγκάλυψης: “Η καρδιά της δημοκρατίας είναι τα κοινωνικά κινήματα. Δεν ψηφίζουμε κάθε τέσσερα χρόνια. Μια εύρωστη κοινωνία πολιτών είναι ο μοναδικός εγγυητής της δημοκρατίας.”

Αναφέρθηκε στο “soft repression” της κυβέρνησης, η οποία προσπάθησε να συγκαλύψει, να δολοφονήσει χαρακτήρες προκειμένου να μην αποκαλυφθεί. “Αυτό εξόργισε” διαπίστωσε, ενώ σημείωσε επίσης πως ο τρόπος οργάνωσης οδήγησε στη μεγιστοποίηση της αντίδρασης. Έκανε λόγο για "connective action", με την ύπαρξη δικτύων στη διαδικτυακή σφαίρα, που ναι μεν έχουν μεγαλύτερη χαλαρότητα, αλλά και μεγαλύτερη διείσδυση.

Επισήμανε ότι η αντίδραση της κοινωνίας ήταν καθοριστική στη διατήρηση της μνήμης του δυστυχήματος στην πολιτική ατζέντα και ανέλυσε τους μηχανισμούς καταστολής και συγκάλυψης που επιχειρήθηκαν από την κυβέρνηση.

Ακόμη, σε παρέμβαση του ο Νίκος Ανδρουλάκης σημείωσε ότι: "Η ατιμωρησία γιγαντώνει την αλαζονεία. Όταν κάποιος νιώθει ατιμώρητος, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και να αναπτύσσει την τακτική του ανάλογα, ακόμα κι αν υπάρχουν 57 νεκροί", ενώ πρόσθεσε ότι “ζούμε σε μια εποχή όπου τα fake news έχουν τεράστια δύναμη. Το έχω νιώσει στο πετσί μου πως το θύμα, γίνεται θύτης. Επί 10 χρόνια με δύο συναπτές κυβερνήσεις ζούμε στο διαδίκτυο δολοφονίες χαρακτήρων στοχοποιώντας όποιον έχει άλλη άποψη".

Η εκδήλωση ανέδειξε το βάθος της κρίσης εμπιστοσύνης στους θεσμούς και την ανάγκη για δικαιοσύνη, λογοδοσία και διαρθρωτικές αλλαγές. Οι τοποθετήσεις των ομιλητών κατέδειξαν πως η διαχείριση του δυστυχήματος των Τεμπών δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός, αλλά μέρος μιας ευρύτερης κρίσης δημοκρατίας και θεσμικής αξιοπιστίας.

Το μήνυμα των συγγενών των θυμάτων και των συμμετεχόντων στην εκδήλωση είναι σαφές: Η διεκδίκηση δικαιοσύνης δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη. Είναι υπόθεση της κοινωνίας.

#Τέμπη #θεσμοί #ΤΡΑΥΜΑ