Γερμανία: Η άτσαλη προσγείωση του Μερτς στην πραγματικότητα

09:19 19/3/2025 - Πηγή: Reporter

Ο ανερχόμενος Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έχει κάθε λόγο να νιώθει ανακουφισμένος μετά τη χθεσινή (18/3) υπερψήφιση της γερμανικής ομοσπονδιακής Βουλής της μεταρρύθμισης «φρένου» χρέους. Ωστόσο η υπερψήφιση της αλλαγής του στενού δημοσιονομικού πλαισίου της Γερμανίας είναι άλλη μία πύρρειος νίκη για τον Χριστιανοδημοκράτη, ο οποίος μπαίνει πλέον στην τελική ευθεία διαπραγματεύσεων με τους Σοσιαλδημοκράτες για τη σύναψη του κυβερνητικού συνασπισμού.

Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο δίνει στην γερμανική

ομοσπονδιακή κυβέρνηση μία αρκετά μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τη δυνατότητά της να δανειστεί, μετά την ιστορική ψηφοφορία της Τρίτης (18/3) στην Bundestag. Με την μεταρρύθμιση αυτή ανοίγει πλέον ο δρόμος για ραγδαία αύξηση στρατιωτικών δαπανών, ενίσχυση τομέων που σχετίζονται με την άμυνα και την πολιτική προστασία, δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές, καθώς και εξασφάλιση νέων αναγκαίων οικονομικών πόρων για τα κρατίδια που υπεχρηματοδοτούνται τα τελευταία χρόνια. Η μεταρρύθμιση ουσιαστικά δεν καταργεί το «φρένο» χρέους αλλά δημιουργεί έναν μηχανισμό παράκαμψής του για τους άνωθεν σκοπούς, διασφαλίζοντας κονδύλια μέσω δανεισμού αξίας 500 δισ. ευρώ. Πλέον, αμυντικές δαπάνες άνω του 1% δεν θα υπολογίζονται στο ΑΕΠ.

Στροφή 180 μοιρών

Ο Φρίντριχ Μερτς είχε υποσχεθεί, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, μείωση των δημόσιων δαπανών και αύξηση των αμυντικών δαπανών με παράλληλη διατήρηση του «φρένου» χρέους. Καταλόγιζε στην κυβέρνηση Σολτς ότι ήταν υπερβολικά «αριστερίστικη» και κατηγορούσε ιδιαίτερα τους Πράσινους και τον Υπουργό Οικονομίας και Κλιματικής Κρίσης Ρόμπερτ Χάμπεκ για οικονομική ανικανότητα. Το σύνολο των μεγάλων οικονομικών ινστιτούτων είχαν εκφράσει πάντως ανοιχτά τις αμφιβολίες τους για τον πραγματισμό του οικονομικού προγράμματος της Χριστιανικής Ένωσης, με τον Μερτς να απορρίπτει τότε τις όποιες αμφιβολίες.

Ωστόσο μετά το πέρας των εκλογών η στάση του άλλαξε αρκετά γρήγορα. Πρόβαλλε την ανάγκη χαλάρωσης του δημοσιονομικού πλαισίου με φόντο τα γεγονότα γύρω από το Ουκρανικό. Η στροφή 180 μοιρών του Μερτς μπορεί να ήρθε υπερβολικά γρήγορα ωστόσο ήταν σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενη. Πολλά εμπορικά επιμελητήρια φιλικά προσκείμενα στο CDU απαιτούσαν αλλαγή του δημοσιονομικού πλαισίου, ενώ και οι κρατιδιακοί πρωθυπουργοί του κόμματος ζητούσαν μεταρρύθμιση του «φρένου», καθώς για εκείνα τα δημοσιονομικά πλαίσια ήταν ακόμη πιο αυστηρά.

Κερδισμένοι οι Πράσινοι

Για να περάσει η μεταρρύθμιση απαιτούνταν, πέρα από τη στήριξη του σοσιαλδημοκρατικού SPD, η σύμφωνη γνώμη των Πρασίνων, ώστε να εξασφαλιστεί η απαραίτητη πλειοψηφία των δύο τρίτων. Οι Πράσινοι, διαπραγματεύτηκαν σκληρά τους όρους της τελικής μεταρρύθμισης. Με την επιμονή τους κατάφεραν να εξασφαλίσουν μεγάλα ποσά για την προστασία του κλίματος, η οποία πλέον αποτυπώνεται ακόμη πιο ξεκάθαρα στο γερμανικό σύνταγμα, ενώ ανάγκασαν τα κόμματα της μέλλουσας κυβέρνησης να αποσύρουν διάφορα μέτρα τα οποία, κατά τους Πράσινους, ήταν πελατειακού χαρακτήρα.

Εντύπωση προκαλούν αρκετά εγκωμιαστικά σχόλια των πολιτικών αναλυτών στη Γερμανία για την προσέγγιση που κράτησαν οι Πράσινοι, τόσο από την πλευρά εκείνων που υποστήριζαν το αυστηρό δόγμα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και που στέκονταν αρκετά κριτικά απέναντι στο κόμμα τα τελευταία χρόνια, όσο και εκείνων που αναγνώριζαν ότι η εποχή της λειτουργικότητας του «φρένου» ανήκει πλέον στο παρελθόν.

Επιπλέον, η Καταρίνα Ντρέγκε, συνεπικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων στην ομοσπονδιακή Βουλή, κατηγόρησε κατά τη διάρκεια της ομιλίας την περασμένη Παρασκευή (14/3) τον Μερτς για ψέματα, μικροκομματική τακτική και άρνηση της πραγματικότητας. Παράλληλα υποστήριξε ότι με τη στάση του κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, συνέβαλε στην αποδυνάμωση της γερμανικής οικονομίας. Η αμηχανία του μέλλοντα καγκελάριου ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής σε αυτά τα λεγόμενα. Υπενθυμίζεται ότι ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε απορρίψει κάθε πρωτοβουλία της κυβέρνησης Σολτς για μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου.

Ο Μερτς αναγκάστηκε εν τέλει να υποχωρήσει και να αποδεχτεί την οικονομική προσέγγιση των Πρασίνων, την οποία απέρριπτε κατηγορηματικά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Ουσιαστικά ο ανερχόμενος καγκελάριος δέχτηκε να υλοποιήσει το οικονομικό πρόγραμμα του Ρόμπερ Χάμπεκ, του χειρότερου υπουργού Οικονομίας της ιστορίας, όπως τον είχε κάποτε χαρακτηρίσει εκείνος, αλλά και πολλοί κομματικοί του σύντροφοι.

Οι Πράσινοι μπορεί να είχαν ένα μέτριο αποτέλεσμα στις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, διασφάλισαν όμως την υλοποίηση των προτεραιοτήτων του προγράμματος τους: Αναβάθμιση αποτρεπτικής ικανότητας, στήριξη της Ουκρανίας, τόνωση δημόσιων επενδύσεων και συνέχιση της πράσινης μετάβασης.

Βαρύ το τίμημα για Μερτς που καλείται να βρει νέες ισορροπίες

Πλέον ο Μερτς καλείται να βρει νέες ισορροπίες και να κερδίσει εκ νέου την εμπιστοσύνη που έχει χάσει το τελευταίο διάστημα, λόγω της ολικής του αναδίπλωσης σε σχέση με τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Ο συντηρητικός πολιτικός υποστηρίζει πώς η αλλαγή της στάσης του προέκυψε λόγω της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας, με τους πολιτικούς του αντιπάλους να μην αποδέχονται αυτήν την εξήγηση.

Στον Μερτς ασκείται κριτική για τον τρόπο που έχει μέχρι στιγμής χειριστεί τις όποιες υπερκομματικές συνεννοήσεις. Ο ίδιος, παρά την εμπειρία του στην πολιτική σκηνή, είναι «πρωτάρης» στο σκέλος της εκτελεστικής εξουσίας, καθώς δεν έχει κυβερνητική εμπειρία σε ομοσπονδιακό, κρατιδιακό ή έστω αυτοδιοικητικό επίπεδο, ενώ και ο στενός του κύκλος εντός κόμματος θεωρείται επίσης αρκετά «άγουρος». Ο Μερτς είχε προεκλογικά πολώσει το κλίμα αναφερόμενος σε «αριστερούς και πράσινους παλαβούς» και υποτιμώντας την οικονομική νοημοσύνη των Σοσιαλδημοκρατών, ενώ παράλληλα δεχόταν κατηγορίες ότι «αντέγραφε» την ατζέντα της ακροδεξιάς AfD. Σημειώνεται ότι γκρίνια για τους χειρισμούς του Μερτς υπάρχει έντονη και εντός του κόμματός του, όπως μεταδίδουν αρκετά γερμανικά μέσα.

Οι κόντρες των τελευταίων εβδομάδων και ειδικά με τους Πράσινους του έδωσαν ουσιαστικά μία πρώτη γεύση κυβερνησιμότητας. Αν θέλει να κυβερνήσει με επιτυχία, θα κληθεί να αλλάξει την επικοινωνία του και να λειτουργήσει περισσότερο ενωτικά και λιγότερο πολωτικά, σε μία εποχή που Γερμανία και Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με τιτάνιες γεωπολιτικές προκλήσεις. Σε περίπτωση που δεν καταφέρει να αποκαταστήσει στην εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό του στο εσωτερικό του, θα δυσκολευτεί επίσης να αναλάβει ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, οι οποίες κρίνονται πιο αναγκαίες από ποτέ, ιδιαίτερα στον τομέα της ασφάλειας.

Τι απομένει για την οριστική μεταρρύθμιση του «φρένου»

Πλέον τον τελικό λόγο για την μεταρρύθμιση του «φρένου» τον έχουν οι κρατιδιακές κυβερνήσεις οι οποίες θα πρέπει μέχρι το τέλος της εβδομάδας να επικυρώσουν με πλειοψηφία δύο τρίτων στο δεύτερο νομοθετικό σώμα, το Bundesrat υπέρ της μεταρρύθμισης.

Από τη στιγμή που Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας δήλωσαν ότι θα στηρίξουν την νέα πρωτοβουλία, η πλειοψηφία των δύο τρίτων θεωρείται σε μεγάλο βαθμό εξασφαλισμένη.

Ενδιαφέρον θα έχει η στάση κρατιδίων, στις κυβερνήσεις των οποίων συμμετέχουν, οι Ελεύθεροι Δημοκράτες που είναι υπέρ της διατήρησης του «φρένου» και του αριστερού κόμματος die Linke, που είναι υπέρ της κατάργησης ή έστω της περαιτέρω χαλάρωσης. Για τα κρατίδια προβλέπονται περίπου 100 δισ. σε περίπτωση που επικυρώσουν τη μεταρρύθμιση.

Γιώργος Ραυτόπουλος

#Μερτς #Γερμανία #ΦΡΕΝΟ_ΧΡΕΟΥΣ #ΠΡΑΣΙΝΟΙ