Γερμανία-Πράσινοι: Η συνειδητοποίηση του βάρους εξουσίας-Ο στόχος των εκλογών

21:16 26/1/2025 - Πηγή: Reporter

Το 2019 ήταν το καλύτερο έτος στην ιστορία των Γερμανών Πρασίνων: Επωφελήθηκαν από την κόπωση του μεγάλου συνασπισμού της Άνγκελα Μέρκελ και ευνοήθηκαν από τις πορείες των Fridays for Future, που απαιτούσαν άμεση αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Το πράσινο-οικολογικό κόμμα ήταν σε θέση να ορίζει τις προτεραιότητες της πολιτικής ατζέντας, ακόμη και από την θέση της ελάσσονος αντιπολίτευσης. Στις Ευρωεκλογές του ίδιου έτους πέτυχαν με 20,5% το καλύτερο εκλογικό τους

αποτέλεσμα σε ομοσπονδιακό επίπεδο, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση.

Πολλοί αναλυτές θεωρούσαν τότε δεδομένη την Πρωτοκαθεδρία των Πρασίνων στη γερμανική κεντροαριστερά παραμερίζοντας το SPD, που έχανε μία εκλογική μάχη μετά την άλλη. Το 2021 μάλιστα οι οιωνοί φαίνονταν εξαιρετικά ευνοϊκοί για τους Πράσινους: Ένα πεντάμηνο πριν τις εκλογές περίπου, η νυν υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ, τότε επικεφαλής υποψηφία για την καγκελαρία, συγκέντρωνε ποσοστά γύρω στο 25%, και σε ορισμένες δημοσκοπήσεις καταλάμβανε την πρώτη θέση. Ωστόσο, ορισμένα στρατηγικά λάθη στην εκλογική καμπάνια των Πρασίνων και η τάση του γερμανικού εκλογικού σώματος να στηρίζει υποψήφιους καγκελάριους με κυβερνητική εμπειρία, οδήγησαν στην επικράτηση του Σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς.

Οι Πράσινοι σχημάτιζαν μαζί του κυβέρνηση, η οποία περιλάμβανε και τους Ελεύθερους Δημοκράτες. Ως γνωστόν η κυβέρνηση αυτή κατέρρευσε τον περασμένο Νοέμβριο. Είχαν προηγηθεί τρία χρόνια διακυβέρνησης γεμάτη με ίντριγκες, δημόσιες ενδοκυβερνητικές αντιπαραθέσεις και κακή δημοσιότητα. Η εικόνα αυτής της αδύναμης κυβέρνησης οδήγησε σε απανωτές εκλογικές ήττες των τριών κομμάτων σε κρατιδιακές εκλογές. Οι Πράσινοι, δαιμονοποιήθηκαν από σχεδόν όλες τις αντίπαλες κοινοβουλευτικές ομάδες. Οι μέρες της δόξας τους 2019 φαίνονταν πλέον απόμακρες.

Από την αρχική επιβεβαίωση στις ενδοκυβερνητικές ίντριγκες

Κοινή συνιστώσα της κυβέρνησης μεταξύ Πρασίνων, Σοσιαλδημοκρατών και Ελεύθερων Δημοκρατών, που σχηματίστηκε το 2021, ήταν η κοινωνική ανανέωση. Η προσδοκία αυτή έφτασε γρήγορα στα όριά της, με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να αλλάζει τα δεδομένα: το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο αποτέλεσε οριστικά παρελθόν και αναγνωρίστηκε η ανάγκη της άμεσης ενίσχυσης της αποτρεπτικής ικανότητας της Γερμανίας. Η χώρα, χωρίς να έχει καταφέρει να συνέλθει έστω στοιχειωδώς από τις παρενέργειες της πανδημικής κρίσης κλήθηκε να επιταχύνει την ενεργειακή μετάβαση και να στηρίξει οικονομικά και στρατιωτικά την Ουκρανία.

Οι Πράσινοι Υπουργοί-και ιδιαίτερα ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, Υπουργός Οικονομίας και Κλιματικής Κρίσης και νυν υποψήφιος για την καγκελαρία- φάνηκαν να είναι πιο έτοιμοι για αυτήν την πρόκληση, από άλλους πολιτικούς παράγοντες. Ο Χάμπεκ είχε επισκεφτεί την Ουκρανία από την άνοιξη του 2021 και είχε δημόσια απαιτήσει πρόσθετη στρατιωτική υποστήριξη λόγω του κινδύνου εκ Ρωσίας. Λίγοι τον πήραν στα σοβαρά, ακόμη και στο κόμμα του. Μάλιστα ο τότε και νυν πρόεδρος της ΚΟ του SPD Ρολφ Μίτσενιχ τον είχε κατηγορήσει για ανευθυνότητα υποστηρίζοντας ότι απέδειξε την «ανωριμότητα των Πρασίνων ώστε να αναλάβουν κυβερνητική ευθύνη». Οι εξελίξεις του Φεβρουαρίου του 2022 κι έπειτα επιβεβαίωσαν τις ανησυχίες του Χάμπεκ, δίνοντας του την ευκαιρία να παρουσιαστεί ως διορατικός πολιτικός.

Η ανάγκη υποστήριξης της Ουκρανίας ένωσε μεν προσωρινά τα κόμματα του συνασπιμού του φαναριού αλλά σύντομα προέκυψαν τριβές. Ένταση μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων δημιουργούσε το γεγονός ότι οι δεύτεροι απαιτούσαν περισσότερα μέσα υποστήριξης στους Ουκρανούς. Με το FDP υπήρχε διαφοροποίηση στο ζήτημα της ημερομηνίας λήξης λειτουργίας των πυρηνικών εργοστασίων στη Γερμανία, αλλά και σε ζητήματα γενικότερης δημοσιονομικής και οικονομικής προσέγγισης. Οι αντιφατικές τάσεις εντός γερμανικής κυβέρνησης είχαν συνέπεια και στις γερμανικές θέσεις στις ευρωπαϊκές συνόδους, καθώς συχνά-πυκνά η γερμανική αντιπροσωπεία απείχε από ψηφοφορίες λόγω διαφωνιών εντός του συνασπισμού, προκαλώντας εν μέρει των εκνευρισμό Ευρωπαίων εταίρων όπως είχαν γράψει γερμανικά μέσα. Εκτός αυτού, οι Πράσινοι είχαν να κυβερνήσουν σε ομοσπονδιακό επίπεδο από το 2005, με την απειρία των Υπουργών να φαίνεται από ορισμένα κακώς προετοιμασμένα νομοσχέδια που τους κόστισαν επικοινωνιακά.

Τι πήγε καλά για τους Πράσινους

Ωστόσο οι Πράσινοι μπόρεσαν να υλοποιήσουν μέρος της ατζέντας τους. Έστω με μία καθυστέρηση, οι Πράσινοι διασφάλισαν την έξοδο από την πυρηνική ενέργεια, που είχε συμφωνηθεί επί Μέρκελ (χωρίς κυβερνητική συμμετοχή Πρασίνων).Παράλληλα ο Χάμπεκ, ως Υπουργός Οικονομίας, κλήθηκε να προωθήσει την απεξάρτηση από ρωσικά καύσιμα, γεγονός το οποίο πέτυχε σε ικανοποιητικό βαθμό, ενώ και στον τομέα εισαγωγής ΑΠΕ υπήρχε ραγδαία άνοδος, με την Γερμανία αν επιτυγχάνει το 2024 τους κλιματικούς της στόχους, με τους ρύπους του 2024 να είναι μειωμένοι κατά 48% σε σύγκριση με το 1990.

Παράλληλα υπήρξαν αρκετές τομές πολιτικές με πράσινη σφραγίδα σε πολιτικές με κοινωνικού εκσυγχρονισμού, για παράδειγμα σε ζητήματα απόκτησης γερμανικής ιθαγένειας.

Η στρατηγική για τις εκλογές

Στις περασμένες Ευρωεκλογές, οι Πράσινοι φάνηκε να χάνουν τη δυναμική τους. Από το 20,5% του 2019 έπεσαν στο 11,9%. Στις κρατιδιακές εκλογές του περασμένου έτους, η εικόνα παρέμεινε επίσης άσχημη. Στην Ανατολική Γερμανία βρέθηκαν εκτός δύο κρατιδιακών κοινοβουλίων και μόνο στη Σαξονία κατάφεραν να μπουν, αλλά με απώλειες. Ως εκ τούτου, θεωρήθηκε ότι η δυναμική των Πρασίνων αποτελεί παρελθόν.

Στις σημερινές δημοσκοπήσεις ωστόσο, τα ποσοστά των Πρασίνων βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο, με 14-15% (από 14,8%) το 2021. Επιπλέον, το κακό εκλογικό αποτέλεσμα των περασμένων Ευρωεκλογών μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από το γεγονός ότι δεν υπήρχε όριο εισόδου στην Ευρωβουλή. Επομένως υπήρχε χαλαρή ψήφος, με μεγάλο μέρος ψηφοφόρων, κυρίως σε όσους ψήφιζαν πρώτη φορά, να επιλέγουν το Ευρωπαϊκό Κόμμα Βολτ (2,5%). Πλέον, με το όριο εισόδου στο 5% πολλοί εξ αυτών αναμένεται να επιστρέψουν στους Πράσινους, καθώς θεωρούνται ως οι πιο «Ευρωπαϊστές».

Οι Πράσινοι υπόσχονται να περιορίσουν την ακρίβεια και να επεκτείνουν περαιτέρω το δίκτυο ΑΠΕ (για αμφότερα έχει δεσμευτεί ο ίδιος ο Χάμπεκ), παροχή επιδομάτων για την πράσινη μετάβαση επέκταση των ΜΜΜ, αύξηση κατώτατου ωρομισθίου στα 15 ευρώ, καθώς και μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, ώστε να απελευθερωθούν οι δημόσιες επενδύσεις. Επιπλέον, τάσσονται κατά της περαιτέρω συνεργασίας με τρίτες χώρες σε ζητήματα πολιτικής ασύλου-μετανάστευσης και προτείνουν την ίδρυση Ευρωπαϊκή σωστικής υπηρεσίας.

Την ίδια στιγμή, δεδομένη θεωρείται η θετική στάση των Πρασίνων στην παροχή στήριξης στην Ουκρανία, με τον Χάμπεκ να προτείνει μάλιστα αύξηση αμυντικών δαπανών στο 3,5%, λόγω της επιστροφής Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Η Γερμανία πέτυχε μεν το 2024 τους νατοϊκούς στόχους, ωστόσο αυτό οφείλεται στις πληθωριστικές πιέσεις.

Ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα

Η στάση του Χάμπεκ και των Πρασίνων εν γένει σε ζητήματα άμυνας επιβεβαιώνουν πάντως το γεγονός ότι οι Πράσινοι έχουν πάψει να είναι το κίνημα πασιφισμού της δεκαετίας του 80. Για την ακρίβεια, έπαψε να είναι από τα γεγονότα του Κοσόβου, όταν ο τότε ΥΠΕΞ Γιόσκα Φίσερ ενέκρινε την αποστολή γερμανικών στρατευμάτων στα Βαλκάνια υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. Οι Πράσινοι έχουν εξελιχθεί σε ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα, που προσδιορίζεται μεν στον προοδευτικό χώρο, ωστόσο αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευέλικτο και προσαρμοστικό στις θέσεις του, με αποτέλεσμα να συγκυβερνά με την ίδια ευκολία σε κρατιδιακό επίπεδο τόσο με το SPD όσο και με το CDU. Ίσως για αυτόν τον λόγο να μην κάνει το ίδιο «γκελ» σε ακτιβιστές των οικολογικών κινημάτων, όπως προ εξαετίας, όταν οι μαθητικές-φοιτητικές πορείες για την προστασία του κλίματος βρίσκονται στο απόγειό τους.

Ο Χάμπεκ είναι μεν υποψήφιος καγκελάριος με τους Πράσινους, αλλά γνωρίζει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να κερδίσει στις εκλογές. Προτεραιότητά των Πρασίνων όμως είναι η κυβερνητική τους συμμετοχή, ανεξαρτήτως με ποιον θα κληθούν να συμπράξουν. Μένει να φανεί αν θα καταφέρουν να απογειώσουν την εκλογική τους απήχηση ή αν ορισμένες εσωκομματικές αντιπαραθέσεις και ίντριγκες στο κόμμα των Πρασίνων περιορίσουν τη δυναμική που έχει μέχρι στιγμής αναπτυχθεί.

Παρόλα αυτά, δεδομένου ότι ζητήματα πράσινης μετάβασης και οικολογίας φαίνεται να βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα τη δεδομένη περίοδο, λόγω της αρνητικής στάσης του Τραμπ και της εύθραυστης κατάστασης στην Ουκρανία, οι Πράσινοι αναμένεται να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην υλοποίηση του προγράμματός τους σε περίπτωση κυβερνητικής τους συμμετοχής. Κι αυτό, γιατί σε αντίθεση με το 2019, η ανάγκη πράσινης μετάβασης φαίνεται να μην αποτελεί πλέον προτεραιότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής ατζέντας, με την ακρίβεια και τα ζητήματα άμυνας να κυριαρχούν.

Γιώργος Ραυτόπουλος

#Γερμανία #ΠΡΑΣΙΝΟΙ #Ρόμπερτ_Χάμπεκ #ΑΝΑΛΕΝΑ_ΜΠΕΡΜΠΟΚ #γερμανικές_εκλογές