Γερμανία: Προς αναβάθμιση της αποτρεπτικής ικανότητας- Οι θέσεις των κομμάτων

10:42 15/2/2025 - Πηγή: Reporter

Ο προεκλογικός αγώνας στη Γερμανία είναι με διαφορά ο πιο ταραχώδης των τελευταίων ετών, με τις εσωτερικές και διεθνείς εξελίξεις να ανατρέπουν συνεχώς τα εκάστοτε δεδομένα.

Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούσαν ότι στην ατζέντα του προεκλογικού αγώνα θα κυριαρχούσαν το Ουκρανικό ζήτημα, οι Ευρωατλαντικές σχέσεις, καθώς και η οικονομία. Εν τέλει, αυτές οι εκτιμήσεις διαψεύστηκαν πανηγυρικά. Στο επίκεντρο των γερμανικών εκλογών βρίσκεται, μετά τα έγκλημα στο Ασάφενμπουργκ, το Μεταναστευτικό, στο οποίο μάλιστα η Χριστιανική Ένωση, υπό τον υποψήφιο καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς

προχώρησε σε σύμπραξη με το AfD, υποστηρίζοντας ένα ψήφισμα κι ένα νομοσχέδιο για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών. Το πρώτο πέρασε από την Βουλή, το δεύτερο πάλι όχι. Το τελευταίο τρομοκρατικό χτύπημα στο Μόναχο ενδέχεται επίσης να επηρεάσει την τελική κρίση του γερμανικού εκλογικού σώματος.

Η Γερμανία φαίνεται λοιπόν αυτή τη στιγμή να είναι απασχολημένη με τον εαυτό της. Οι διεθνείς εξελίξεις ωστόσο είναι καταιγιστικές: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει σαρώσει τις τελευταίες εβδομάδες τα πάντα, επιβάλλοντας δασμούς και απειλώντας με στρατιωτικές επιχειρήσεις. Αποκορύφωμα των πεπραγμένων του λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ήταν η συνεννόηση του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, με τον οποίο φαίνεται να προχωρούν η διαπραγματεύσεις για εκεχειρία στην Ουκρανία. Οι Ευρωπαίοι φαίνονται παντελώς αιφνιδιασμένοι από αυτήν την κίνηση, μαθαίνοντάς την ουσιαστικά από τα μέσα.

Εκτός απροόπτου, η Ευρώπη θα κληθεί να πληρώσει τον λογαριασμό για την ασφάλεια της Ουκρανίας. Παράλληλα, τα κράτη θα χρειαστεί να αναβαθμίσουν τη δική τους αποτρεπτική ικανότητα, εγχείρημα για το οποίο θα χρειαστούν πρόσθετες στρατιωτικές δαπάνες. Αξίζει λοιπόν, ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών που διεξάγονται στις 23 Φεβρουαρίου στη Γερμανία, να σταθεί κανείς στις επιδιώξεις των γερμανικών κομμάτων για τις αμυντικές δαπάνες και τις πολιτικές άμυνας και ασφάλειας συνολικά, όπως περιγράφονται στα προεκλογικά τους προγράμματα. Τα σχέδια των κομμάτων είναι αρκετά φιλόδοξα, ωστόσο υπάρχει μία σχετική ασάφεια ως προς το σκέλος της χρηματοδότησής τους.

CDU: Αύξηση αμυντικών δαπανών και επαναφορά υποχρεωτικής θητείας

Στο προεκλογικό της πρόγραμμα η Χριστιανική Ένωση (CDU) τάσσεται υπέρ της μακροπρόθεσμης αύξησης των αμυντικών δαπανών. Στη τηλεμαχία μεταξύ Μερτς και Σολτς, ο επικεφαλής των συντηρητικών άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για αύξηση των δαπανών ακόμη και στο 3%. Επιπλέον, σύμφωνα με το πρόγραμμα του CDU, το κόμμα τάσσεται υπέρ της επαναφοράς της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, η οποία είχε καταργηθεί επί Μέρκελ, ενώ σκοπεύει να διαθέσει πόρους για αύξηση του στρατιωτικού σώματος σε τουλάχιστον 200.000. Οι Συντηρητικοί κάνουν λόγο για αναγκαία αναβάθμιση της αποτρεπτικής ικανότητας της Γερμανίας λόγω ρωσικής απειλής, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι η Γερμανία οφείλει να παραμείνει υποστηρικτική προς την Ουκρανία. Ωστόσο, παρά το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμα, ο Μερτς και το κόμμα του δεν έχουν εξειδικεύσει πώς ακριβώς θα διασφαλιστούν αυτοί οι απαραίτητοι πόροι.

SPD: Όχι σε απευθείας αντιπαράθεση με τους Ρώσους

Όπως και το CDU, οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες του Όλαφ Σολτς επιμένουν κι εκείνοι στο 2% για τις αμυντικές δαπάνες, τονίζουν όμως παράλληλα ότι η εξασφάλιση των οικονομικών πόρων θα είναι εφικτή μόνο με μία μεταρρύθμιση του φρένου χρέους. Από εκεί και πέρα δεν θέτουν θέμα επαναφοράς υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας. Τονίζουν ότι πρέπει να αποφευχθεί η απευθείας στρατιωτική αντιπαράθεση ΝΑΤΟ-Ρωσίας, ενώ επιμένουν στην άρνησή τους να στείλουν πυραύλους Taurus στους Ουκρανούς. Εντύπωση προκαλεί η αναφορά για μακροπρόθεσμη άμβλυνση του ανταγωνισμού των στρατιωτικών εξοπλισμών. Παράλληλα υπάρχουν ορισμένες αναφορές για παροχή κινήτρων στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.

Επιπλέον το SPD τάσσεται υπέρ της προώθησης της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, ενώ αναφέρεται και στην ενδυνάμωση των σχέσεων με χώρες όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική, έχοντας προφανώς στο νου την αναχαίτηση της ρωσικής επιρροής.

Πράσινοι: 3,5% στην άμυνα, κατάργηση του Βέτο και αποπυρηνικοποίηση αλλά…αργότερα

Κάποτε, κυρίως κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 κυρίως, οι Πράσινοι εμφανίζονταν ως αντιπολεμικό κίνημα. Με τα χρόνια έγινε η στροφή σε πιο «ρεαλιστικές» θέσεις. Αυτό φάνηκε από την συγκυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες του Σρέντερ (1998-2005), κατά την οποία στήριξαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Κόσοβο. Εκλογικό κόστος δεν προέκυψε ποτέ, παρά το γεγονός ότι είχε υπάρξει μεγάλο ρεύμα αποχώρησης σημαντικών στελεχών και μελών.

Ο υποψήφιος καγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ έχει υποστηρίξει την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3,5% (!), ξεπερνώντας ακόμη και τις απαιτήσεις της Χριστιανικής Ένωσης. Προφανώς ο Χάμπεκ υπολογίζει ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί περισσότερη στήριξη στο μέτωπό της εναντίον του Πούτιν, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες κινήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Όπως και οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Πράσινοι υποστηρίζουν επίσης την ανάγκη μεταρρύθμισης του φρένου χρέους.

Θα πρέπει ωστόσο να τονιστεί σε αυτό το σημείο το εξής: Η Γερμανία μπορεί να εκπληρώνει πλέον κατά βάση τον στόχο του 2% στο ΝΑΤΟ, ωστόσο αυτό επιτεύχθηκε μόνο λόγω του πληθωρισμού. Ως εκ τούτου η αύξηση που έχει υπάρξει μέχρι στιγμής στις αμυντικές δαπάνες δεν έχουν ακόμη οδηγήσει σε ισχυροποίηση της αποτρεπτικής ικανότητας. Εμπειρογνώμονες αμφιβάλουν αν οι δαπάνες του 2% στην άμυνα θα είναι αρκετές για τα ευρωπαϊκά κράτη από την στιγμή που οι ΗΠΑ αποστασιοποιούνται σταδιακά από την Ευρώπη. Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε έχει ήδη προειδοποιήσει σχετικά.

Πίσω στους Πράσινους, το κόμμα τάσσεται περισσότερο από τους ανταγωνιστές του, υπέρ μίας κοινής εξωτερικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατάργησης του Βέτο. Αναλυτές εκτιμούν επίσης ότι είναι ανοιχτοί υπέρ ενός κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής αποτρεπτικής ικανότητας, ωστόσο στο πρόγραμμά τους δεν υπάρχει κάποια αναφορά για Ευρωστρατό.

Ενδιαφέρον έχει επίσης το γεγονός ότι οι Πράσινοι τάσσονται μεν υπέρ της αποπυρηνικοποιήσης αναφέροντας όμως ταυτόχρονα στο προεκλογικό τους πρόγραμμα πώς αυτό δεν είναι εφικτό υπό τις σημερινές γεωπολιτικές συνθήκες.

AfD: Επαναπροσέγγιση με Ρωσία και στρατό με «γερμανικές αξίες»

Η ακροδεξιά AfD έχει μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση από τα υπόλοιπα κόμματα στα θέματα άμυνας. Στο προεκλογικό της πρόγραμμα τάσσεται ανοιχτά κατά της στήριξης της Ουκρανίας και της ευρωπαϊκής της προοπτικής. Παράλληλα απαιτεί την αποκατάσταση των σχέσεων με Ρωσία και Κίνα. Το ΝΑΤΟ το βλέπει ως μεταβατικό παράγοντα, χωρίς όμως να διευκρινίζει πώς σκοπεύει να το αντικαταστήσει. Επιπλέον τάσσεται κατά την τοποθέτηση αμερικανικών πυραύλων σε γερμανικό έδαφος, ενώ επιδιώκει επαναφορά της στρατιωτικής θητείας. Επιδιώκει την συμμόρφωση του στρατεύματος στις «γερμανικές αξίες», τονίζοντας παράλληλα ότι το στράτευμα θα πρέπει να αποτελείται μόνο από Γερμανούς υπηκόους. Αυτή η λεπτομέρεια φέρνει ερωτήματα μαζί της καθώς η AfD, στην οποία δεν λείπουν οι ναζιστικές τάσεις, εναντιώνεται κατά βάση στη δυνατότητα να κατέχει κανείς παραπάνω από μία υπηκοότητα.

Στο πρόγραμμά της δεν αναφέρεται ρητά το ποσοστό του ΑΕΠ που θα προβλέπεται για την άμυνα.

Τα μικρότερα κόμματα

Με βάση τα σημερινά δεδομένα το κόμμα της Αριστεράς, η die Linke, θα εξασφαλίσει την είσοδό της στην ομοσπονδιακή Βουλή, ενώ οι Ελεύθεροι Δημοκράτες και το κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) φαίνεται να μένουν εκτός, καθώς κινούνται οριακά κάτω του 5%.

Linke και BSW έχουν φαινομενικά όμοια προγράμματα για τις πολιτικές ασφάλειας και άμυνας αλλά δεν πρέπει να ταυτίζονται. Αμφότερα κόμματα τάσσονται κατά των εξοπλισμών εις βάρος των κοινωνικών δαπανών, υποστηρίζουν την απόσυρση αμερικανικών πυραύλων-όπλων και επιδιώκουν μία διπλωματική λύση για τις σχέσεις με την Ρωσία. Η διαφορά είναι όμως ότι η Σάρα Βάγκενκνεχτ έχει στο παρελθόν δικαιολογήσει αρκετές φορές την επιθετικότητα του Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ η Linke καταδικάζει σταθερά τη ρωσική παρουσία στην Ουκρανία παρά το γεγονός ότι τάσσεται κατά της παροχής όπλων στους Ουκρανούς. Υπενθυμίζεται ότι το BSW ως (ουσιαστικά μονοπρόσωπο) κόμμα προέκυψε μετά από αποχώρηση της Βάγκενκνεχτ από την Αριστερά.

Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες από την άλλη, εκφράζουν αρκετά ξεκάθαρα την επιφυλακτικότητά τους για επαναπροσέγγιση με την Ρωσία. Απαιτούν την ενίσχυση του εφεδρικού συστήματος στη Γερμανία, ωστόσο εναντιώνονται στην υποχρεωτική θητεία. Υποστηρίζουν την παροχή όπλων στους Ουκρανούς, ακόμη και πυραύλων Taurus, ενώ είναι και το μόνο κόμμα που αναφέρει στο προεκλογικό του πρόγραμμα την συγκρότηση Ευρωστρατού ως μακροπρόθεσμο στόχο.

Κύρια απειλή η Ρωσία- Ερωτηματικά για την εξασφάλιση των απαραίτητων πόρων

Με εξαίρεση το AfD και το BSW, οι θέσεις των κομμάτων στα ζητήματα άμυνας και ασφάλειας ευθυγραμμίζονται με την πεποίθηση ότι η Ρωσία αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για Γερμανία και Ευρώπη. Αν και δεν υπάρχουν ευθείες επικρίσεις για τον Λευκό Οίκο, τα κόμματα φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι οι «παλιές καλές εποχές» κατά τις οποίες οι ΗΠΑ εξασφάλιζαν την ασφάλεια της Ευρώπης έχουν παρέλθει.

Ως προς την επόμενη γερμανική κυβέρνηση, το πιθανότερο σενάριο είναι μέχρι στιγμής μία κυβέρνηση με επικεφαλής το CDU είτε με το SPD είτε με τους Πράσινους ή και με τους δύο. Γερμανοί πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι στην προσέγγιση με τη Ρωσία υπάρχουν παραπάνω κοινά ανάμεσα στους Πράσινους και τους Χριστιανοδημοκράτες. Ωστόσο οι Συντηρητικοί θα χρειαστεί μακροπρόθεσμα να αποσαφηνίσουν πώς θα διασφαλίσουν τους απαραίτητους πόρους για τις μεγάλες τομές που απαιτούνται στην αποτρεπτική ικανότητα της Γερμανίας.

Ενδιαφέρον έχει η πρόταση εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από το Σύμφωνο Σταθερότητας, όπως διατυπώθηκε από την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν στη Σύνοδο για την Ασφάλεια του Μονάχου την Παρασκευή (14/2). Υπενθυμίζεται ότι η Φον ντερ Λάιεν είναι μέλος του CDU, έχοντας διατελέσει υπουργός επί Μέρκελ. Μία νέα γερμανική κυβέρνηση θα μπορούσε να προχωρήσει στη λήψη μίας αντίστοιχης πρόβλεψης σε μία ενδεχόμενη μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, επικαλούμενη τη νέα ευρωπαϊκή και παγκόσμια πραγματικότητα. Με τις γεωπολιτικές εξελίξεις να πιέζουν Γερμανία και Ευρώπη, αναλυτές εκτιμούν ότι η μεταρρύθμιση αυτού είναι μάλλον αναπόφευκτη, παρά την αοριστολογία του Μερτς, ο οποίος προηγείται δημοσκοπικά έναντι των υπολοίπων, στο συγκεκριμένο ζήτημα. Διαφορετικά η Γερμανία κινδυνεύει να εγκλωβιστεί ανάμεσα στις ορέξεις Τραμπ-Πούτιν, παρασέρνοντας μαζί της την υπόλοιπη Ευρώπη.

Γιώργος Ραυτόπουλος

#γερμανικές_εκλογές #αμυντικές_δαπάνες #ΝΑΤΟ #ΕΚΛΟΓΙΚΑ_ΠΡΟΓΡ΄ΑΜΜΑΤΑ #ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ_ΚΟΜΜΑΤΑ #Ρωσία #ΗΠΑ #ΑΣΦΑΛΕΙΑ