Γνωμοδότηση Ντογιάκου: Αναρμόδια η ΑΔΑΕ να ενημερώνει για τις παρακολουθήσεις

16:13 10/1/2023 - Πηγή: Reporter

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου αυτή η αρχή δεν νομιμοποιείται να ενημερώνει πολίτες, ούτε χρειάζεται να απευθύνεται σε τηλεφωνικούς παρόχους

Να σημειωθεί ότι με τη γνωμοδότηση αυτή διευκρινίζεται το νομοθετικό πλαίσιο για το πότε επιτρέπεται να πληροφορείται η ΑΔΑΕ ή ενδιαφερόμενοι πολίτες (πολιτικά ή μη πρόσωπα) ενδεχόμενη παρακολούθηση τους από την ΕΥΠ για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Στις 19 σελίδες

της γνωμοδότησής του ο κ. Ντογιάκος αναφέρει ότι η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) δεν είναι αρμόδια να διαχειρίζεται αιτήματα πολιτών που ζητούν να πληροφορηθούν αν υπήρξε παρακολούθηση των τηλεφώνων τους για λόγους εθνικής ασφάλειας, ούτε μπορεί να απευθύνεται γι αυτό σε τηλεφωνικούς παρόχους. Αρμόδια επ’ αυτών είναι τριμελής επιτροπή που συγκροτείται από δύο εισαγγελικούς λειτουργούς και τον πρόεδρο της ΑΔΑΕ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον νέο νόμο (5002/2022).

Η υπ΄ αριθμ. 1/2023 γνωμοδότηση του κ. Ντογιάκου προκλήθηκε μετά από αίτημα τηλεφωνικού παρόχου (ΟΤΕ), μετά την επίσκεψη κλιμακίου της ΑΔΑΕ για να διαπιστωθεί η παρακολούθηση του ανεξάρτητου ευρωβουλευτή κ. Γιώργου Κύρτσου αλλά και του δημοσιογράφου Τάσου Τέλογλου.

Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι «η ενημέρωση του πολίτη για τη λήψη του συγκεκριμένου μέτρου άρσεως του απορρήτου σε βάρος του για λόγους εθνικής ασφάλειας έχει ανατεθεί πλέον αποκλειστικά στο τριμελές όργανο του άρθρου 4 του νόμου 5002/2022, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός λειτουργός.

Ουδείς άλλος φορέας νομιμοποιείται προς τούτο ούτε και προβλέπεται από το νόμο, άλλος τρόπος η διαδικασία ενημέρωσης. Η ΑΔΑΕ δεν έχει πλέον αρμοδιότητα για έλεγχο στους παρόχους ώστε να απαντήσει σε θιγόμενο ιδιώτη. Κυριαρχικός είναι ο ρόλος του τριμελούς οργάνου, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός Λειτουργός και ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ είναι μέλος».

Επιπρόσθετα τονίζεται ότι η ΑΔΑΕ δε χρειάζεται να απευθύνεται σε τηλεφωνικούς παρόχους καθώς «έχει στη διάθεση της όλες τις διατάξεις για άρση απορρήτου είτε πρόκειται για παρακολουθήσεις της ΕΥΠ για λόγους εθνικής ασφάλειας είτε για παρακολουθήσεις που διατάσσονται για τη διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων (Διεύθυνση Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας- ΔΑΕΕΒ)».

««Ολόκληρο το κείμενο των διατάξεων και των βουλευμάτων που επιβάλλουν την άρση του απορρήτου η απορρίπτουν σχετικό αίτημα, παραδιδόταν αμελλητί στην ΑΔΑΕ και υπό το πρίσμα των διατάξεων του προϊσχύσαντος νόμου 2225 του 1994. Το κείμενο των εν λόγω Διατάξεων και Βουλευμάτων προβλέπεται και με τη θέση σε ισχύ του νόμου 5002 του 2022 να παραδίδεται και πάλι αμελλητί στην ΑΔΑΕ, σε μη επεξεργάσιμη μορφή με ηλεκτρονικό κρυπτογραφημένο μήνυμα το οποίο καλύπτει τις προϋποθέσεις ασφάλειας του απορρήτου του περιεχομένου του.

Οι Διατάξεις και τα Βουλεύματα που αποστέλλονται στην ΑΔΑΕ αποθηκεύονται και τηρούνται σε ειδικά ηλεκτρονικά αρχεία που βρίσκονται σε σύστημα βάσης δεδομένων, όπως προβλέπει ο νόμος».

Ποιοι μπορούν να ζητήσουν στοιχεία

Ως προς τους θιγόμενους πολίτες η γνωμοδότηση αναφέρει, ότι μπορούν να ζητήσουν να ενημερωθούν αν το τηλέφωνό τους έχει παρακολουθηθεί και να ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία που προβλέπεται με σχετική απόφαση του τριμελούς οργάνου (δύο εισαγγελείς και ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ) μετά την παρέλευση τριετίας, αν η παρακολούθηση έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας και υπό την προϋπόθεση, πως από την ενημέρωση δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίον έγινε.

Με το σκέλος αυτό, δεν επιτρέπεται άλλοι πλην του θιγόμενου να ζητήσουν στοιχεία, π.χ αρχηγός πολιτικού κόμματος ή άλλος πολιτικός παράγοντας. Υπενθυμίζεται πως ήδη εκκρεμεί αίτημα του Αλέξη Τσίπρα προς την ΑΔΑΕ για ενημέρωση.

Οι ποινές προς όσους παραβιάζουν τα προβλεπόμενα

Ο ανώτατος εισαγγελέας αναφέρει ακόμα ότι η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα για διαχείριση αιτημάτων για παρακολουθήσεις πολιτών ούτε κι αν αυτές έγιναν στο παρελθόν, και πάντως πριν τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης που ανέθεσε σε τριμελές όργανο την αρμοδιότητα της διαχείρισης των αιτημάτων των πολιτών, καθώς ο πρόσφατος νόμος έχει αναδρομική ισχύ.

Ακόμη, η γνωμοδότηση αναφέρεται σε σειρά ποινικών διατάξεων ειδικών νόμων αλλά και του Ποινικού Κώδικα που επισύρουν ποινές ακόμα και δέκα χρόνια κάθειρξη για όσους παραβιάζουν τη διαδικασία που προβλέπει ο νόμος, μηδέ και της ΑΔΑΕ εξαιρουμένης.

Ειδικότερα, ως προς τις ποινές αναφέρεται:

«Λόγω του ιδιαίτερα ευαίσθητου χαρακτήρα του θέματος τη άρσεως του απορρήτου των επικοινωνιών, οι προβλεπόμενες από το ήδη ισχύον νομοθετικό καθεστώς ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των σχετικών διατάξεων τόσο εκ μέρους κάποιου μέλους της ΑΔΑΕ όσο και εκ μέρους άλλων προσώπων, τα οποία αναφέρονται σαφώς στο Νόμο, είναι ιδιαίτερα σοβαρές, με προβλεπόμενη ποινή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ακόμα και πρόσκαιρης κάθειρξης».

ΑΔΑΕΝτογιάκοςΑρειος Πάγοςπαρακολουθήσεις