Κυρώσεις και διατυπώσεις-Η «φράση κλειδί» στη συμφωνία για Τουρκία

10:37 2/10/2020 - Πηγή: Reporter

Μία διαπραγμάτευση διατυπώσεων ήταν αυτή στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για τις σχέσεις με την Τουρκία. Η λέξη "κυρώσεις" ήταν απαγορευμένη για το κείμενο της συμφωνίας και ουσιαστικά οι 27 αναζητούσαν την καλύτερη δυνατή περιγραφή της λέξης και τη φράση-κλειδί που θα αφήσει όλους ικανοποιημένους.

Είχαμε πάρει το ρίσκο πριν από την έναρξη της Συνόδου να κάνουμε την πρόβλεψη πως δεν υπήρχε περίπτωση, όχι για επιβολή, αλλά ούτε καν για αναφορά σε κυρώσεις στην Τουρκία στο κείμενο συμπερασμάτων, καθώς η Άνγκελα Μέρκελ

είχε θέσει το πλαίσιο και ήταν ξεκάθαρο πως δεν επιθυμούσε να διαταράξει αυτή τη στιγμή τις σχέσεις της με τον Ερντογάν.

Η Ελλάδα είχε σχεδόν εξ αρχής αποδεχθεί πως δεν θα χρησιμοποιηθεί η λέξη "κυρώσεις" στο κείμενο της συμφωνίας για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, ωστόσο, ήθελε μία διατύπωση που να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αυτές "κάποια στιγμή" να επιβληθούν. Να υπάρχει μια έμμεση αναφορά που να μπορεί να ερμηνευθεί ως δέσμευση της ΕΕ πως αν η Τουρκία τραβήξει το σχοινί, θα έχει συνέπειες. Έστω και αόριστα.

Κάτι ανάλογο κατέληξε να επιζητά και η Κύπρος, αν και αρχικά είχε ουσιαστικά θέσει βέτο πως αν δεν υπάρξουν κυρώσεις στην Τουρκία δεν θα συναινέσει ούτε για τις κυρώσεις στη Λευκορωσία.

Τελικά, πείστηκε, αφού στο αρχικό κείμενο είχαν μπει "χοντράδες" που ουσιαστικά μιλούσαν για συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου με την Τουρκία. Αυτό το κομμάτι σβήστηκε και μετά ήταν φυσικό η Κύπρος να αποδέχεται με ανακούφιση το κείμενο της συμφωνίας, έστω κι αν δεν υπήρχε πουθενά ρητή αναφορά σε κυρώσεις.

Υπήρχε όμως μια δημιουργική ασάφεια και η απαραίτητη δοσολογία αοριστίας, τόσο για τις κυρώσεις, όσο και για το πότε αυτές θα μπορούσαν να επιβληθούν.

Ουσιαστικά, τη φράση που ξεκλείδωσε τη συμφωνία την είπε μετά το τέλος της Συνόδου η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν που αναφέρθηκε «σε εργαλειοθήκη την οποία μπορούμε να εφαρμόσουμε άμεσα». Δεν αναφέρονται ρητά οι κυρώσεις, αλλά η εργαλειοθήκη περιλαμβάνει κυρώσεις και μάλιστα εφαρμόσιμες "άμεσα". Τώρα αν αυτό το "άμεσα" θα είναι σε μία εβδομάδα ή αν θα το ξανασυζητήσουμε τον Δεκέμβριο, όπως αναφέρεται στο τέλος του κειμένου, μικρό ρόλο παίζει. Και ο Δεκέμβριος κοντά είναι.

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε πως στο επίσημο κείμενο της συμφωνίας γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα άρθρα της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που περιλαμβάνουν τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων και περιοριστικών μέτρων και ουσιαστικά αποτελούν την "εργαλειοθήκη" στην οποία αναφέρθηκε η φον ντερ Λάιεν.

Για σχεδόν δέκα ώρες λοιπόν οι ηγέτες της ΕΕ προσπαθούσαν να συμφωνήσουν στο πόσο αόριστα θα "εννούνται" στο κείμενο συμπερασμάτων οι κυρώσεις προς την Τουρκία, αλλά και ο χρόνος που ενδεχομένως αυτές θα επιβληθούν. Γιατί κάποιοι δεν εμπιστεύονται την Τουρκία ενώ κάποιοι άλλοι δεν συμμεριζονται τόσο τις ελληνοκυπριακές ενστάσεις.

Καλώς ή κακώς, έτσι είναι οι διαπραγματεύσεις και οι Ευρωπαίοι έχουν αποδείξει πολλάκις πως κατέχουν καλά την τέχνη των διατυπώσεων και με τη βοήθειά της βρίσκουν διεξόδους.

Το είπε και ο Μακρόν μετά το τέλος της Συνόδου: «Ορισμένες χώρες δίνουν έμφαση στον διάλογο με την Άγκυρα, ενώ άλλες, γεωγραφικά πιο κοντά στην Τουρκία, ήθελαν περισσότερο «κατασταλτική» δράση. «Βρήκαμε έναν τρόπο να κάνουμε και τα δύο ταυτόχρονα και αυτό μας επιτρέπει να προχωρήσουμε».

Πρόκειται για τη... χρυσή τομή που σώζει -προς στιγμήν τουλάχιστον- την αξιοπρέπεια της ΕΕ, που δεν θέλει να τα σπάσει με την Τουρκία, αλλά οφείλει να υπερασπιστεί τα κράτη-μέλη της που απειλούνται από αυτήν.

ΤΟΥΡΚΙΑΕΕΚΥΡΩΣΕΙΣδιατυπώσειςΕΛΛΑΔΑΚΥΠΡΟΣΜακρόνΜέρκελΜητσοτακηςΑναστασιάδης