ΝΑΤΟ: Προς αύξηση αμυντικών δαπανών αλλά όχι στους όρους Τραμπ

18:12 10/1/2025 - Πηγή: Reporter

Το ΝΑΤΟ δεν θα λάβει υπόψη του την πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ για μαζική αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5%, αλλά πιθανότατα θα συμφωνήσει να υπερβεί τον τρέχοντα στόχο του, σύμφωνα με αξιωματούχους και αναλυτές.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε την Τρίτη ότι τα μέλη της στρατιωτικής συμμαχίας θα πρέπει να δαπανούν το 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) για την άμυνα - μια τεράστια αύξηση από τον τρέχοντα στόχο του 2% και

ένα επίπεδο που καμία χώρα του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν φτάνει σήμερα.

Τα σχόλια του Τραμπ - σε μια συνέντευξη Τύπου που δημιούργησε επίσης μια χιονοθύελλα από πρωτοσέλιδα για τη Γροιλανδία, τον Καναδά και τον Παναμά - ήταν μια υπενθύμιση της εστίασής του στις δαπάνες του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του και των απειλών του να μην προστατεύσει τους συμμάχους που αποτυγχάνουν να εκπληρώσουν τον στόχο, σχολιάζει το Reuters σε ανάλυσή του.

Αξιωματούχοι από χώρες του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι συμφωνούν ότι οι αμυντικές δαπάνες πρέπει να αυξηθούν περαιτέρω, αλλά δεν εγκρίνουν το ποσοστό του 5%, το οποίο, σύμφωνα με αναλυτές, θα ήταν πολιτικά και οικονομικά αδύνατο για όλα σχεδόν τα μέλη. Θα απαιτούσε επίσης εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόσθετη χρηματοδότηση.

Πιθανή μία νέα συμφωνία αμυντικών δαπανών στο ΝΑΤΟ

Ωστόσο, ένας νέος στόχος είναι πιθανό να συμφωνηθεί στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη τον Ιούνιο, με αφορμή τους φόβους ότι η Ρωσία μπορεί να επιτεθεί σε μια χώρα του ΝΑΤΟ μετά την Ουκρανία και τις προτροπές του Τραμπ, δήλωσαν αξιωματούχοι.

Το βασικό ανοιχτό ερώτημα είναι ποιος θα είναι αυτός ο νέος στόχος και αν θα είναι αρκετός για να ικανοποιήσει τον Τραμπ.

Ορισμένοι αναμένουν ότι τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ θα συμφωνήσουν, μετά από πολλές διαφωνίες, σε έναν στόχο περίπου 3% του ΑΕΠ. Αλλά ακόμη και αυτό θα ήταν υπερβολικό για πολλούς, οι οποίοι μόλις και μετά βίας επιτυγχάνουν ή υπολείπονται του στόχου του 2% τώρα - μια δεκαετία μετά τον καθορισμό του.

Η Πολωνία, η οποία συνορεύει με την Ουκρανία, είναι το μέλος του ΝΑΤΟ που δαπανά το υψηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ για την άμυνα - 4,12% πέρυσι, σύμφωνα με εκτιμήσεις της συμμαχίας. Ακολουθεί η Εσθονία με 3,43% και οι Ηνωμένες Πολιτείες με 3,38%.

Το ΝΑΤΟ υπολόγισε τις συνδυασμένες αμυντικές δαπάνες των μελών του σε 1,474 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024 - περίπου 968 δισεκατομμύρια δολάρια από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 507 δισεκατομμύρια δολάρια από τις ευρωπαϊκές χώρες και τον Καναδά. Ο συνολικός μέσος όρος είναι περίπου 2,71% του ΑΕΠ του ΝΑΤΟ.

Ορισμένοι αξιωματούχοι και αναλυτές θεωρούν την πρόταση του Τραμπ για 5% ως μια σκόπιμα υψηλή προσφορά για το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων που διαρκούν μήνες και αναμένουν ότι μπορεί να συμβιβαστεί με κάτι πιο κοντά στο 3%.

Κατά τη διάρκεια της περσινής προεκλογικής εκστρατείας των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, ο Τραμπ πρότεινε έναν στόχο 3%, προσθέτοντας ότι αυτό θα σήμαινε αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού κατά περίπου 30% για τις περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία άλλαξε τα δεδομένα αλλά τα δημοσιονομικά πλαίσια παραμένουν σφιχτά

Σοκαρισμένες από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες τα τελευταία χρόνια.

Όμως, με τα δημόσια οικονομικά να είναι σφιχτά και τις αμυντικές δαπάνες να μην είναι πολιτικά δημοφιλείς σε ορισμένες χώρες, δεν θα ήταν εύκολο για τις κυβερνήσεις να βρουν τα επιπλέον δισεκατομμύρια που θα συνεπαγόταν ακόμη και μια κίνηση για δαπάνες 3% του ΑΕΠ για την άμυνα.

Ενώ ο Τραμπ παρομοίασε τις αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ με τις συνδρομές των μελών της συμμαχίας, αυτές αντικατοπτρίζουν τους προϋπολογισμούς που καθορίζονται από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Η Fenella McGerty, εμπειρογνώμονας σε θέματα αμυντικής οικονομίας στη δεξαμενή σκέψης του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, δήλωσε ότι οι πρόσφατες αυξήσεις ήταν «αξιοσημείωτες», αλλά χρειάζονται χρόνια για να αρχίσουν οι χώρες να επιτυγχάνουν τους νέους στόχους.

«Ακόμα και αν η Ευρώπη συνέχιζε αυτόν τον ρυθμό της αρκετά εξαιρετικής ανάπτυξης - πάνω από 10% σε πραγματικούς όρους το 2024 - θα χρειαζόταν ακόμα 10 χρόνια για να φτάσει ακόμα και στο 3% του ΑΕΠ», είπε.

Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις λένε ότι η ήπειρος θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να υπερασπιστεί τον εαυτό της και να βασίζεται λιγότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σε αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης

Η Γαλλία και οι χώρες της Βαλτικής πιέζουν για κοινό δανεισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών. Η έκβαση αυτής της συζήτησης μπορεί να εξαρτηθεί από τις εθνικές εκλογές του επόμενου μήνα στη Γερμανία, η οποία έχει μέχρι στιγμής αντιταχθεί στην ιδέα.

Για να γίνουν πιο αυτόνομοι, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι πρέπει να δαπανήσουν περισσότερα για την ανάπτυξη δυνατοτήτων που παρέχουν σήμερα οι ΗΠΑ, όπως ο ανεφοδιασμός αέρος-αέρος, οι βαριές στρατιωτικές αερομεταφορές και ο ηλεκτρονικός πόλεμος, δήλωσε ο Camille Grand, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε κορυφαίος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές επενδύσεις.

«Όλα αυτά τα πράγματα κοστίζουν πολλά χρήματα. Ορισμένα από αυτά είναι μεγάλα αντικείμενα», δήλωσε ο Grand, ο οποίος τώρα εργάζεται στη δεξαμενή σκέψης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.

Το σημερινό περιβάλλον ασφαλείας υποδηλώνει ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να δαπανούν περίπου το 3% του ΑΕΠ για την άμυνα, είπε.

Η Marie-Agnes Strack-Zimmermann, πρόεδρος της υποεπιτροπής άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τις δαπάνες, αλλά να μην κολλήσει σε ένα αυθαίρετο ποσοστό.

«Πρέπει να κινητοποιήσουμε πολύ περισσότερα χρήματα, αλλά δεν πρέπει να αφήσουμε τον Τραμπ να μας τρελάνει», είπε.

#ΝΑΤΟ #αμυντικές_δαπάνες #Ευρώπη #ΗΠΑ #Ρωσία #Τραμπ