Νέοι κανόνες για τη διασυνοριακή πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία

19:50 26/1/2023 - Πηγή: Reporter

Οι πρέσβεις των κρατών μελών στην ΕΕ επιβεβαίωσαν σήμερα (26/1) τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ της Προεδρίας του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το σχέδιο κανονισμού και το σχέδιο οδηγίας για τη διασυνοριακή πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία. Βάσει των κειμένων που συμφωνήθηκαν οι αρμόδιες αρχές θα έχουν τη δυνατότητα να απευθύνουν δικαστικές εντολές για ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία απευθείας σε παρόχους υπηρεσιών σε άλλο κράτος μέλος.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Κομισιόν, ο κανονισμός σχετικά με την ευρωπαϊκή εντολή υποβολής και την ευρωπαϊκή

εντολή διατήρησης ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων σε ποινικές υποθέσεις επιδιώκει να εισαγάγει έναν εναλλακτικό μηχανισμό αντί των υφιστάμενων μέσων διεθνούς συνεργασίας και αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής. Αντιμετωπίζει ειδικότερα τα προβλήματα που προέρχονται από την ασταθή φύση του ηλεκτρονικού αποδεικτικού υλικού και την πτυχή της «ατοπικότητας», θεσπίζοντας νέες διαδικασίες για ταχεία, αποδοτική και αποτελεσματική διασυνοριακή πρόσβαση.

Ο κανονισμός θεσπίζει ευρωπαϊκές εντολές υποβολής και διατήρησης που μπορούν να εκδοθούν από τις δικαστικές αρχές για την απόκτηση ή τη διατήρηση ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων ανεξάρτητα από τη γεωγραφική θέση των δεδομένων. Οι εντολές αυτές μπορούν να καλύπτουν οποιαδήποτε κατηγορία δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων συνδρομητή, κίνησης και περιεχομένου. Θεσπίζεται κατώτατο όριο για τα δεδομένα κίνησης (εκτός από τα δεδομένα που ζητούνται αποκλειστικά για τον σκοπό της ταυτοποίησης του χρήστη) και για τα δεδομένα περιεχομένου. Αυτά μπορούν να ζητηθούν μόνο για εγκλήματα που τιμωρούνται στη χώρα έκδοσης με μέγιστη στερητική της ελευθερίας ποινή τουλάχιστον τριών ετών ή για συγκεκριμένα αδικήματα που σχετίζονται με το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, την παιδική πορνογραφία, την πλαστογραφία μέσων πληρωμής πλην των μετρητών ή την τρομοκρατία.

Υπάρχει υποχρεωτική προθεσμία 10 ημερών για την απάντηση σε εντολή υποβολής στοιχείων. Σε δεόντως καθορισμένες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, η προθεσμία μπορεί να μειωθεί στις οκτώ ώρες. Στους παρόχους υπηρεσιών μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις, αν δεν συμμορφώνονται με μια εντολή. Είναι δυνατόν να επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις έως και 2 % του συνολικού παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους για το προηγούμενο οικονομικό έτος.

Εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες η αρχή έκδοσης πιστεύει ότι η αξιόποινη πράξη έχει διαπραχθεί ή πιθανώς θα διαπραχθεί στη χώρα έκδοσης και/ή το πρόσωπο του οποίου τα δεδομένα ζητούνται διαμένει στο έδαφός της, δημιουργείται σύστημα κοινοποίησης για τα δεδομένα κίνησης (εκτός από τα δεδομένα που ζητούνται αποκλειστικά για τον σκοπό της ταυτοποίησης του χρήστη) και για τα δεδομένα περιεχομένου. Σκοπός της κοινοποίησης αυτής είναι να ενημερωθεί το κράτος εκτέλεσης και να του δοθεί η δυνατότητα να αξιολογήσει και, κατά περίπτωση, να προβάλει έναν ή περισσότερους από τους λόγους άρνησης που προβλέπονται στη νομοθεσία, για παράδειγμα, ότι τα ζητούμενα δεδομένα προστατεύονται. Το κράτος εκτέλεσης διαθέτει 10 ημέρες ή, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, 96 ώρες για να προβάλει τους λόγους άρνησης. Σε αυτή την περίπτωση, ο πάροχος υπηρεσιών θα πρέπει να διακόψει την εκτέλεση της εντολής και να μην διαβιβάσει τα δεδομένα και η αρχή έκδοσης θα ανακαλέσει την εντολή. Εάν, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, τα δεδομένα έχουν ήδη διαβιβαστεί, η εκδίδουσα αρχή διαγράφει ή άλλως περιορίζει τα δεδομένα ή συμμορφώνεται με συγκεκριμένες προϋποθέσεις κατά τη χρήση των δεδομένων.

Η οδηγία σχετικά με τον ορισμό καθορισμένων εγκαταστάσεων και τον ορισμό νόμιμων εκπροσώπων με σκοπό τη συγκέντρωση ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών θα αποτελέσει βασικό μέσο για την εφαρμογή του κανονισμού. Θεσπίζει τους κανόνες που θα ισχύουν για τον ορισμό των νόμιμων εκπροσώπων των παρόχων υπηρεσιών ή για τον ορισμό των καθορισμένων εγκαταστάσεών τους, που έχουν την ευθύνη για την παραλαβή των εν λόγω εντολών και την ανταπόκριση σε αυτές. Αυτό είναι αναγκαίο λόγω της έλλειψης γενικής νομικής απαίτησης οι πάροχοι υπηρεσιών εκτός ΕΕ να έχουν φυσική παρουσία στην ΕΕ. Επιπλέον, οι νόμιμοι εκπρόσωποι ή οι καθορισμένες εγκαταστάσεις που ορίζονται βάσει αυτή της οδηγίας θα μπορούσαν επίσης να εμπλέκονται στις εθνικές διαδικασίες.

Ιστορικό

Όλο και περισσότεροι εγκληματίες χρησιμοποιούν την τεχνολογία για τον σχεδιασμό και τη διάπραξη αδικημάτων. Ως εκ τούτου, οι αρχές πρέπει να βασίζονται όλο και περισσότερο στα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία για τον εντοπισμό και την καταδίκη τους.

Ωστόσο, η απόκτηση πρόσβασης στα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία μπορεί να αποδειχθεί χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία, ιδίως αν τα δεδομένα είναι αποθηκευμένα στο εξωτερικό. Για τον λόγο αυτόν, έχοντας κληθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και του Συμβούλιο της ΕΕ, η Επιτροπή πρότεινε τον Απρίλιο του 2018 νέους κανόνες για τη βελτίωση της πρόσβασης σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία.

ΚΟΜΙΣΙΟΝκανονισμός