Οι συνέπειες της ουκρανικής κρίσης στην ελληνική οικονομία- Τα αναχώματα

09:07 28/2/2022 - Πηγή: Reporter

Ακόμη και σε ένα καλό σενάριο εκτόνωσης της έντασης θα απαιτούνταν από τρεις έως δώδεκα μήνες για μια ομαλοποίηση της κατάστασης στην αγορά. Αυτό ανέφερε μιλώντας νωρίτερα στην πρωινή ζώνη της ΕΡΤ ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά Βασίλης Κορκίδης αναφερόμενος στις επιπτώσεις που επιφέρει η Ουκρανική κρίση στην αγορά.

Ηδη, η πίεση με την κατακόρυφη αύξηση των τιμών σε ενέργεια, πρώτες ύλες, όπως σιτάρι , καλαμπόκι,

σίκαλη φυτικά έλαια και μεταλλεύματα είναι εμφανείς. Νέοι, μάλιστα, τιμοκατάλογοι αναμένεται να φτάσουν στις αλυσίδες λιανικής τον Μάρτιο και εκεί όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς εκτιμάται ότι θα περάσουν μια σειρά από ανατιμήσεις.

Μάλιστα σε δηλώσεις του το Σάββατο ο Πρόεδρος της ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος, Μιχάλης Μούσιος τόνισε ότι η τιμή των αλεύρων το τελευταίο εξάμηνο έχει διπλασιαστεί σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο. “Πλέον, επικρατεί μια δύσκολη κατάσταση. Φτάνουμε στο σημείο να ανησυχούμε αν θα έχουμε επάρκεια σιτηρών για το επόμενο διάστημα”, δήλωσε, περιγράφοντας παράλληλα μια άκρως δυσμενή εικόνα λόγω και των προηγούμενων αυξήσεων, σε ενέργεια και πρώτες ύλες. Όπως, δε, τόνισε πολλές επιχειρήσεις αδυνατούν να απορροφήσουν και νέες, προβλέποντας μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των βασικών καταναλωτικών αγαθών, με το ψωμί, να είναι ένα από τα πρώτα αγαθά που θα επηρεαστούν.

Στις επιπτώσεις της Ουκρανικής κρίσης αναφέρεται και η εβδομαδιαία αναφορά του τμήματος αναλύσεων της Alpha Bank, που τονίζει ότι “η ολόπλευρη ρωσική επιχείρηση εισβολής στην επικράτεια της Ουκρανίας δύναται να μετατρέψει την κρίση φυσικού αερίου σε μια μονιμότερη πληθωριστική πίεση στις πρώτες ύλες και τα βασικά αγαθά, επαναφέροντας τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού (stagflation) πάνω από την Ευρώπη.”

Οι κρίσιμοι παράγοντες

Όπως αναφέρουν οι αναλυτές της τράπεζας, “οι ορίζουσες της έντασης του νέου shock στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι πρώτον, η διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων, δεύτερον η μορφή και η ευστάθεια του νέου status quo που θα προκύψει, τρίτον η κλιμάκωση των κυρώσεων έναντι της ρωσικής οικονομίας, και τέλος, η επίπτωση των κρατικών δαπανών των ευρωπαϊκών χωρών -για τη χρηματοδότηση της ενεργειακής κρίσης- επί της δημοσιονομικής τους ισορροπίας, η οποία ήδη, προσωρινώς, διαταράχθηκε τα προηγούμενα χρόνια, λόγω της πανδημίας”.

Επίσης η Alpha Bank αναφέρει ότι η περαιτέρω αύξηση του ενεργειακού κόστους θα συμπιέσει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και θα αυξήσει το κόστος παραγωγής για τις επιχειρήσεις. “Αποτέλεσμα αυτών θα ήταν να ενταθούν οι πληθωριστικές πιέσεις σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, υποχρεώνοντας, ενδεχομένως, τις εθνικές κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Η Ιταλία ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα πακέτο μέτρων ύψους Ευρώ 8 δισ., προκειμένου να στηρίξει τους καταναλωτές και τη βιομηχανία από την αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου” σημειώνει χαρακτηριστικά η Alpha Bank.

Μέτρα

Στο φόντο αυτό το οικονομικό επιτελείο αναζητά μέτρα για την ανάσχεση των επιπτώσεων. ‘Ηδη, πάντως το βάρος είναι μεγάλο για το δημόσιο ταμείο. Είναι ενδεικτικό, ότι σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη, για κάθε 10 ευρώ αύξηση στην τιμή της μεγαβατώρας στο φυσικό αέριο το ΑΕΠ μειώνεται κατά περίπου 600 εκατ. ευρώ. Μόνο, δε, τον Δεκέμβριο το κόστος εισαγωγών καυσίμων αυξήθηκε κατά 800 εκατ. ευρώ, ή κατά 80% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2020.

Έτσι, σήμερα συγκαλείται έκτακτο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. το οποίο προκλήθηκε από επιστολή του έλληνα υπουργού Κ. Σκρέκα ο οποίος έχει επίσης υποβάλει ήδη συγκεκριμένη πρόταση που αναμένεται να αποτελέσει βάση συζήτησης για λήψη μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Συγκεκριμένα η ελληνική πλευρά προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση - EU Energy Crisis Solidarity Facility (ECSF). Ο σκοπός του ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης είναι να στηρίξει τους Ευρωπαίους καταναλωτές, ιδίως τους πιο ευάλωτους και να περιορίσει την επιβάρυνση των οικονομιών των Κρατών Μελών από την ενεργειακή κρίση, η οποία εντείνεται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Πως θα λειτουργεί ο Μηχανισμός ECSF

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα δημιουργήσει έναν Μηχανισμό Αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση, έπειτα από αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Τα Κράτη Μέλη θα έχουν τη δυνατότητα λήψης χαμηλότοκων δανείων από τον ECSF για τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας.

Το ύψος της χρηματοδότησης θα καθορίζεται από την κατανάλωση ενέργειας ή από τα ετήσια έσοδα των πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του κάθε Κράτους Μέλους.

Με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα δάνεια δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των Κρατών Μελών.

Η αποπληρωμή των δανείων θα γίνεται σε μία περίοδο 12 έως 15 ετών με τη λήψη μέτρων που θα αποφασίζει το κάθε Κράτος Μέλος. Στα μέτρα θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν τα μελλοντικά έσοδα από πλειστηριασμούς δικαιωμάτων ρύπων και η επιβολή εισφοράς στην κατανάλωση ενέργειας.

Τα Κράτη Μέλη θα έχουν δύο επιλογές για την αξιοποίηση των πόρων του ECSF:

Επιλογή Α

Να επιδοτήσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου των νοικοκυριών, με προτεραιότητα στους οικονομικά ασθενέστερους και εφαρμόζοντας κοινωνικά κριτήρια.

Να επιδοτήσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου των επιχειρήσεων, με έναν ενιαίο τρόπο.

Να παρέχουν φθηνά κεφάλαια στις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε εκείνες που είναι περισσότερο ευάλωτες λόγω των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας και του πολέμου στην Ουκρανία.

Να παρέχουν χαμηλότοκα δάνεια στις επιχειρήσεις για τη χρηματοδότηση συμβολαίων αντιστάθμισης των υψηλών τιμών με προμηθευτές ενέργειας.

Να αυξήσουν τις επιχορηγήσεις για έργα ενεργειακής αποδοτικότητας, ΑΠΕ και διαφοροποίησης του ενεργειακού μείγματος.

Επιλογή Β

Τα Κράτη Μέλη θα μπορούν να αξιοποιήσουν τους πόρους του ECSF για να επιδοτήσουν μέρος των συμβολαίων στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού.

Ειδικότερα:

Η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα συνεχίσει να εφαρμόζει τους υφιστάμενους κανόνες που βασίζονται στην οριακή τιμή.

Ωστόσο, τα Κράτη Μέλη θα καθορίζουν ανώτατα όρια για την αποζημίωση της κάθε τεχνολογίας παραγωγής ενέργειας. Τα Κράτη Μέλη θα υπολογίζουν, επίσης, το κόστος καυσίμου για κάθε τεχνολογία παραγωγής ενέργειας. Σε περίπτωση που το κόστος καυσίμου είναι ακριβότερο από την ανώτατη αποζημίωση, ο παραγωγός θα λαμβάνει τη διαφορά.

Οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας θα εποπτεύονται από μηχανισμούς παρακολούθησης της αγοράς, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές θα λαμβάνουν την έκπτωση που τους αντιστοιχεί.

Το κόστος της κρατικής επιδότησης στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας θα χρηματοδοτηθεί από τον ECSF.

Στην επιστολή του, ο Έλληνας Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτείνει επίσης τα εξής:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αναθεωρήσει την πολιτική της για την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων.

Οι επενδύσεις που αφορούν στην ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών αποθήκευσης ορυκτών καυσίμων και θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους και δανεισμό από την ΕΤΕπ.

Το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και για άλλες ενεργειακές επενδύσεις που θα ενισχύουν την αμυντική ικανότητα της Ευρώπης (π.χ. ενεργειακή αποδοτικότητα στρατιωτικών υποδομών, οχημάτων κλπ).

Η διαθέσιμη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα πρέπει κατά προτεραιότητα να διατεθεί για την υλοποίηση ενεργειακών διασυνδέσεων με τρίτες χώρες (π.χ. διασύνδεση της Ευρώπης με την Αφρική ή τη Μέση Ανατολή).

Η ΕΚΤ και το Σύμφωνο

Πάντως οι εξελίξεις στην Ουκρανία φέρνουν και κάποιες “παράπλευρες” ωφέλειες που ειδικά για χώρες με οικονομίες με πληγές όπως η Ελληνική είναι άκρως ευπρόσδεκτες, Ο λόγος για τη συνέχιση της πολιτικής στήριξης των Ευρωπαϊκών οικονομιών από την ΕΚΤ αλλά την παράταση της ευελιξίας σε σχέση με το Σύμφωνο Σταθερότητας. Υπενθυμίζεται ότι στο τέλος της εβδομάδας, μετά τη συνεδρίαση της ΕΚΤ, η πρόεδρος της Κ. Λαγκάρντ θα δώσει το στίγμα για το πώς βλέπει η Τράπεζα τις εξελίξεις.

Γιώργος ΑλεξάκηςΟυκρανίαΕΛΛΑΔΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑ