Πολωνία: Ο Τουσκ πιάνει δουλειά για την ευρωπαϊκή... επαναφορά

08:50 11/12/2023 - Πηγή: Reporter

Οι πολιτικοί... ταραξίες της άκρας δεξιάς γίνονται πρωτοσέλιδα στην Ολλανδία και στην Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, επομένως η επιστροφή της Πολωνίας στο κέντρο είναι ένα φωτεινό σημείο για την ΕΕ.

Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναλαμβάνει την πρωθυπουργία στην Πολωνία, με στόχο να την επαναφέρει στους κανόνες δικαίου που διέπουν την Ευρώπη.

Το να ακυρώσει βέβαια τον έλεγχο που είχε επιβάλει η απερχόμενη κυβέρνηση στα κρατικά όργανα δεν είναι απλή υπόθεση.

Από τα κρατικά

μέσα ενημέρωσης και τα δικαστήρια μέχρι την κεντρική τράπεζα, το απερχόμενο Law & Justice έχει αφήσει σημάδι στους πολωνικούς θεσμούς που θα διαρκέσουν περισσότερο από την εκλογική τους ήττα.

Ο Τουσκ πρόκειται να επιστρέψει ως πρωθυπουργός ήδη σήμερα, και οι ηγέτες της ΕΕ ανυπομονούν να τον καλωσορίζουν στη σύνοδο κορυφής στο τέλος αυτής της εβδομάδας.

Ο Τουσκ της... Αλλαγής: Ο πιο επιδραστικός άνθρωπος στην Ευρώπη

Επί δύο δεκαετίες, δύο άνδρες έδωσαν μάχη για την ψυχή της Πολωνίας. Στη γαλάζια γωνία, για ένα δημοκρατικό, σύγχρονο, ευρωπαϊκό όραμα για το μέλλον: Ο Ντόναλντ Τουσκ, ένας πρώην πρωθυπουργός που διετέλεσε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πριν επιστρέψει, ως ηγέτης της κεντρώας αντιπολίτευσης. Στην κόκκινη γωνία, για τους παραδοσιακούς, τους καθολικούς συντηρητικούς, τους εθνικιστές: Ο Γιάροσαλαβ Καζίνσκι, ηγέτης του Κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS). Καθένας από αυτούς είχε την ευκαιρία να διαμορφώσει την Πολωνία όπως επιθυμούσε, μόνο για να έρθει ό άλλος και να γυρίσει το ρολόι πίσω. Τώρα, μετά από οκτώ χρόνια Καζίνσκι, η χώρα βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας εποχής Τουσκ και ο άνεμος της αλλαγής πνέει και πάλι.

Η εμφάνιση του Τουσκ στις εκλογές του Οκτωβρίου, στις οποίες ο χαρισματικός 66χρονος ηγήθηκε μιας ομάδας κομμάτων με απόψεις που κυμαίνονται από την κεντροδεξιά έως την αριστερά, δίνει στον συνασπισμό του μια σαφή πορεία προς την εξουσία. Η επίδοσή του στην πέμπτη πολυπληθέστερη χώρα της ΕΕ -που εξασφαλίστηκε παρά τις ολοένα και πιο απελπισμένες προσπάθειες του PiS να γείρει το παιχνίδι χρησιμοποιώντας τα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης και τα ταμεία της Πολωνίας- έδειξε ότι ακόμη και σε ένα ελαττωματικό σύστημα, είναι δυνατό να νικήσει κανείς τους εδραιωμένους λαϊκιστές με μια πλατφόρμα επιστροφής στο mainstream.

Είναι μια μικρή ελπίδα για τους κεντρώους σε όλη την Ήπειρο, οι οποίοι παρακολουθούσαν με απόγνωση τις λαϊκιστικές δυνάμεις να μετακινούνται από το περιθώριο στην κυβέρνηση: Η Τζόρτζια Μελόνι είναι στην εξουσία στην Ιταλία, ο φίλος του Πούτιν, Ρόμπερτ Φίκο, επέστρεψε στη Σλοβακία, η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις και το δεξιό κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν μοιάζει ισχυρότερο από ποτέ. Και αυτό πριν κανείς αναφέρει τους δύο ξανθούς ελέφαντες στο δωμάτιο: τον Ντόναλντ Τραμπ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και τον Γκέερτ Βίλντερς, με τη σοκαριστική του νίκη στις ολλανδικές εκλογές.

Η εμφάνιση του Τουσκ γιορτάζεται ιδιαίτερα στις Βρυξέλλες, όπου είναι γνωστός και αγαπητός μετά τη θητεία του ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το 2014 έως το 2019. Υπό το PiS, η πολωνική κυβέρνηση βρισκόταν επί μακρόν σε αντιπαράθεση με την ΕΕ, λόγω οπισθοδρόμησης στο κράτος δικαίου. Εισήγαγε μια σειρά μεταρρυθμίσεων που το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι θέτουν σε κίνδυνο τη δικαστική ανεξαρτησία, άσκησε σφοδρή κριτική στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και καταψήφισε βασική νομοθεσία. Εάν ο Τουσκ καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, έχει ορκιστεί να αναιρέσει τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις των προκατόχων του -μια κίνηση που πιθανότατα θα οδηγήσει την ΕΕ να εγκαταλείψει τις διάφορες προσπάθειές της να τιθασεύσει τη Βαρσοβία- και να οδηγήσει την Πολωνία έξω από το βαθύ ψύχος και πίσω στην καρδιά της λήψης αποφάσεων της ΕΕ.

Ο απόηχος της επιστροφής του Τουσκ θα γίνει αισθητός σε όλη την Ευρώπη, γι΄αυτό και το Politico τον έχρισε ως το πιο επιδραστικό άτομο στην Ευρώπη για το 2024.

Οι πολωνογερμανικές σχέσεις βυθίστηκαν κατά τη διάρκεια της εξουσίας του PiS, εν μέσω των επίμονων απαιτήσεων της Βαρσοβίας από το Βερολίνο να καταβάλει πάνω από €1 τρις. πολεμικές αποζημιώσεις -οι οποίες προβάλλονταν κάθε φορά που το κυβερνών κόμμα χρειαζόταν ώθηση στις δημοσκοπήσεις. Οι σχέσεις της Πολωνίας με τη Γαλλία υπήρξαν, επίσης, τεταμένες, με την κυβέρνηση PiS να προσβάλλει τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για τις προσπάθειες προσέγγισης του Κρεμλίνου. Με τον Τουσκ στο τιμόνι της Πολωνίας για άλλη μια φορά και με διαλλακτικό ύφος, αυτές οι εντάσεις πιθανότατα θα μειωθούν και η τρόικα ασφαλείας Πολωνίας-Γαλλίας-Γερμανίας θα μπορούσε να επιστρέψει στη δουλειά της.

Στην Ουγγαρία, ο Όρμπαν χάνει έναν από τους σημαντικότερους εταίρους του. Η Βουδαπέστη και η Βαρσοβία κράτησαν η μία την άλλη ασφαλή, ασκώντας βέτο στις προσπάθειες ενεργοποίησης της λεγόμενης διαδικασίας του άρθρου 7, η οποία αναστέλλει τα δικαιώματα ψήφου των κυβερνήσεων στην ΕΕ, όταν υπάρχει παραβίαση των θεμελιωδών αξιών της Ένωσης. Με τον Καζίνσκι να έχει νικηθεί, ο Όρμπαν είναι εκτεθειμένος. Ο Ούγγρος έχει έναν νέο δυνητικό σύμμαχο στη Σλοβακία, αλλά η Μπρατισλάβα δεν αντιμετωπίζει τις διαδικασίες του άρθρου 7 όπως η Πολωνία, γεγονός που καθιστά απίθανο ο Φίκο να βγει έξω από τα νερά του για να σώσει τον Ούγγρο ομόλογό του. Και ενώ η νίκη του Βίλντερς στις εκλογές της Ολλανδίας θα μπορούσε να προσφέρει στον Όρμπαν μια νέα σανίδα σωτηρίας, στον ακατάστατο κόσμο της ολλανδικής πολιτικής θα μπορούσε να του πάρει μήνες για να σχηματίσει έναν κυβερνητικό συνασπισμό, αν, τελικά, καταφέρει να το κάνει.

Η προοπτική μιας Πολωνίας υπό την ηγεσία του Τουσκ θα έκανε το Κίεβο να ανασάνει με ανακούφιση. Ενώ η Βαρσοβία έχει υποστηρίξει σθεναρά την Ουκρανία τα τελευταία δύο χρόνια του πολέμου, τους τελευταίους μήνες έχουν ξεσπάσει εντάσεις για τις γεωργικές εξαγωγές της Ουκρανίας. Ο Τουσκ ζητά πλήρη υποστήριξη του Κιέβου.

Σίγουρα, ο Τουσκ δε θα μπορέσει να αλλάξει την Πολωνία από τη μια μέρα στην άλλη. Ο «Συνασπισμός των Πολιτών» έλαβε λιγότερες ψήφους από τον «Νόμο και τη Δικαιοσύνη», πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να βασιστεί σε εταίρους του συνασπισμού για να προωθήσει τη νομοθεσία. Εν τω μεταξύ, οκτώ χρόνια στην εξουσία έχουν δώσει στις δυνάμεις του Καζίνσκι άφθονο χρόνο για να εδραιωθούν. Η κυβέρνηση αφήνει πίσω της συμμάχους που θα πρέπει να αποσπαστούν από ρόλους-κλειδιά. Ο Τουσκ θα έχει επίσης να αντιμετωπίσει τον σύμμαχο του PiS Αντρέι Ντούντα, τον πρόεδρο με δικαίωμα βέτο, ο οποίος έδωσε στον νυν πρωθυπουργό, Ματέους Μοραουιέτσκι, μια πρώτη (πιθανότατα καταδικασμένη) ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση. Με τις επόμενες προεδρικές εκλογές το 2025, αναμένεται ότι η μάχη Τουσκ εναντίον Καζίνσκι θα συνεχιστεί για πολύ.

#EE #Πολωνία #Τουσκ