Σύνοδος Κορυφής: Συμφωνία με... διορία για την Τουρκία-Κυρώσεις στη Λευκορωσία

03:32 2/10/2020 - Πηγή: Reporter

Η πρώτη μέρα της Συνόδου Κορυφής των ηγετών στις Βρυξέλλες εξελίχθηκε σε διαπραγματευτικό θρίλερ με Ελλάδα και Κύπρο να αρνούνται δύο φορές να υπογράψουν το κείμενο συμπερασμάτων για τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία. Η τρίτη απόπειρα ήταν επιτυχημένη και περίπου 2 ώρες μετά τα μεσάνυχτα επετεύχθη συμφωνία, αν και η λέξη "κυρώσεις" δεν υπάρχει στο κείμενο. Ανοίγει, ωστόσο, παράθυρο για κυρώσεις στο μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενέκρινε το κείμενο, ενώ ο Νίκος Αναστασιάδης απέσυρε και το κυπριακό βέτο για τις κυρώσεις στη Λευκορωσία, που θα αποφασιστούν άμεσα από την ΕΕ.

«Επιβεβαιώσαμε σθεναρά την αλληλεγγύη με την Ελλάδα και την Κύπρο», τόνισε η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά το τέλος της Συνόδου, τονίζοντας πως «κανείς δεν μπορεί να μπει ανάμεσά μας».

Αναφερόμενη στην Τουρκία τόνισε πως «η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα και τις επιλογές της. Έχουμε μια εργαλειοθήκη την οποία μπορούμε να εφαρμόσουμε άμεσα», σημείωσε συγκεκριμένα και αυτή φαίνεται πως είναι η φράση - κλειδί που ξεκλείδωσε τη συμφωνία. Δεν αναφέρονται ρητά οι κυρώσεις, αλλά σε εργαλειοθήκη που περιλαμβάνει κυρώσεις και είναι άμεσα εφαρμόσιμη. Στο κείμενο της συμφωνίας δε γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα άρθρα της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που επίσης περιλαμβάνουν τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων και περιοριστικών μέτρων.

Η φον ντερ Λάιεν πρόσθεσε ακόμα πως «περιμένουμε από την Τουρκία να σταματήσει τις μονομερείς και παράνομες ενέργειές της. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για μια θετική μακροπρόθεσμη ατζέντα».

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ανακοίνωσε από τη μεριά του κυρώσεις σε 40 αξιωματούχους στη Λευκορωσία, καθώς η ΕΕ δεν αναγνωρίζει τη νίκη Λουκασένκο στις πρόσφατες εκλογές στη χώρα.

Η Κύπρος είχε συνδέσεις τις κυρώσεις στη Λευκορωσία με το κείμενο για την Τουρκία, το οποίο τελικά αποδέχθηκε έπειτα από πολύωρη διαπραγμάτευση και έχοντας τη στήριξη της Ελλάδας.

Για το θέμα της Τουρκίας ο κ. Μισέλ είπε πως η ΕΕ θέλει να γίνει πολιτικός διάλογος. Κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.

Τόσο ο κ. Μισέλ, όσο και η κα. φον ντερ Λάιεν δεν απάντησαν πάντως στο ερώτημα, αν η ΕΕ πρόκειται να λάβει κυρώσεις κατά της Τουρκίας, πριν από τον Δεκέμβριο, αν συνεχίσει τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. «Η Τουρκία πρέπει τώρα να αποδείξει, αν πράγματι επιθυμεί εποικοδομητικό διάλογο μαζί μας», επέμειναν.

Το κείμενο της συμφωνίας

Το κείμενο της συμφωνίας, σύμφωνα με πληροφορίες είναι μία μίξη όσων συζητήθηκαν στη διάρκεια της Συνόδου και εκφράζει την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Σημειώνει ότι η ΕΕ «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του κυπριακού» και χρησιμοποιεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων από τη μεριά του Συμβουλίου» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας.

Το Συμβούλιο στη βάση αυτή δεσμεύεται για αποφάσεις έως το Δεκέμβρη.

Για το διάλογο με την Ελλάδα περιλαμβάνει τη φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών», ώστε να μην ανοίξει άλλο η ατζέντα όπως επιθυμούν οι Τούρκοι.

Το νέο προτεινόμενο κείμενο προσθέτει ότι «καλεί την Τουρκία να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου» και σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «παραμένει πλήρως δεσμευμένο για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού».

Αναφέρεται ακόμα πως «σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Τα αναφερόμενα άρθρα της Συνθήκης αφορούν κυρώσεις, αλλά δεν αναφέρει ρητώς τη λέξη.

Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε πως το τελικό κείμενο καταργεί επίσης μια προηγούμενη αναφορά ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων στην Κύπρο. Πρόκειται για μία φράση από το πρώτο draft που εξόργισε την Κύπρο, καθώς μιλά ανοιχτά για συνεκμετάλλευση, ενώ θα μπορούσε να το εκλάβει κανείς και ως αναφορά στους Τουρκοκύπριους.

Τέλος το κείμενο αναφέρει πως «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, ανάλογα με την περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του του Δεκεμβρίου».

To πλήρες κείμενο στα αγγλικά ΕΔΩ

Το χρονικό της πρώτης ημέρας

Η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της ΕΕ φάνηκε με το... καλημέρα ότι θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς υπήρξε ανατροπή στο πρόγραμμα και η συζήτηση για την Τουρκία μπήκε ως πρώτο θέμα την ατζέντα. Προφανώς ο Σαρλ Μισέλ είχε διαπιστώσει στις προπαρασκευαστικές συνομιλίες ότι υπήρχαν διαφωνίες. Οι διαφωνίες αυτές πράγματι εκφράστηκαν από Κύπρο, Ελλάδα, αλλά και Γαλλία στο πρώτο προσχέδιο συμπερασμάτων για τις σχέσεις ΕΕ-Άγκυρας που κατέθεσε ο κ. Μισέλ, με τις... ευλογίες της Άνγκελα Μέρκελ φυσικά.Ακολούθησε διάλειμμα της Συνόδου και ξεχωριστή συνάντηση Μέρκελ, Μακρόν, Μισέλ, φον ντερ Λάιεν Μητσοτάκη και Αναστασιάδη για να αρθεί το αδιέξοδο. Μετά τις 22.00 οι ηγέτες επέστρεψαν στην Ολομέλεια της Συνόδου και οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν μέχρι περίπου τις 02.00 τα ξημερώματα της Παρασκευής, όταν και ανακοινώθηκε πως επετεύχθη συμφωνίαΣπύρος ΠολυχρονόπουλοςΕΛΛΑΔΑΤΟΥΡΚΙΑΚΥΠΡΟΣΕΕΒρυξέλλεςΚΥΡΩΣΕΙΣσύνοδος κορυφήςΜητσοτακηςΑναστασιάδηςΜέρκελΜακρόνΕρντογάν