Το «δια ταύτα» της αποκατάστασης του Δημόσιου Μεταλλευτικού Χώρου Κίρκης

09:38 29/8/2024 - Πηγή: Reporter

Η Κίρκη είναι οικισμός στα νοτιοδυτικά του νομού Έβρου, ανήκει στο Δήμο Αλεξανδρούπολης και βρίσκεται 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την πόλη. Η παλιότερη (μέχρι το 1920) ονομασία του χωριού ήταν Χιρκάς ή Κιρκάκιοϊ που προέρχεται από Κιρκ – χαν (στα τούρκικα) που μεταφράζεται ο αριθμός 40 που έφερε το Χάνι της Κίρκης στη Ρωμαϊκή και μετέπειτα Βυζαντινή εποχή.

Tου κ. Ελ. Βασιλειάδη, Συμβούλου Γενικής Γραμματείας Ορυκτών Πόρων

Η Κίρκη είναι γνωστή κυρίως για τα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία της (μολύβδου-ψευδαργύρου) και αποτελούνταν από δύο συγκροτήματα: το μεταλλείο εξόρυξης, μεικτών

θειούχων (Άγιος Φίλιππος) και νοτιότερα το εργοστάσιο επεξεργασίας του μεταλλεύματος. Πρόκειται για ένα σχετικά μικρό μεταλλευτικό έργο που όμως δημιούργησε σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα. Στη μεταλλευτική δραστηριότητα χρησιμοποιούσε κυάνιο (χωρίς κρατική έγκριση) με επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον όσο και στην υγεία των εργαζομένων.

Κατά την κατοχή ήταν υπό γερμανική εκμετάλλευση και μετά περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο σαν ΔΜΧ που τα λειτούργησε μέχρι το 1997 σε διάφορες φάσεις. Έκτοτε ερήμωσε και σήμερα αποτελεί κίνδυνο για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Η τελευταία εταιρεία που το διαχειριζόταν το εγκατέλειψε χωρίς στοιχειώδη έργα αποκατάστασης αφήνοντας μεγάλες εκτάσεις με λίμνες αποβλήτων έρμαιες στον χρόνο.

Με πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη και τη συμπαράσταση της ΕΑΓΜΕ (Εθνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) ξεκίνησε το έργο της αποκατάστασης του ΔΜΧ Κίρκης. Σαν αποτέλεσμα υπογράφηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας η Υπουργική Απόφαση με τίτλο «Τροποποίηση και αντικατάσταση της με α.π. ΥΠΕΝ/ΣΥΓΑΠΕΖ/37192/272/22.04.2019 ΚΥΑ με θέμα: «Αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας του δημόσιου ανενεργού μεταλλείου Κίρκης Δ. Αλεξανδρούπολης, Π.Ε. Έβρου, ορισμός αρμοδίων φορέων και καθορισμός μέτρων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημία. Εφαρμογή μέτρων αποκατάστασης Κίρκης».

Στην ανωτέρω απόφαση ορίσθηκαν σαν φορείς υλοποίησης:

(α) Ο ΟΦΥΠΕΚΑ (Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής) ως φορέας υλοποίησης (αναθέτουσα και προϊσταμένη αρχή για την κατασκευή των έργων που αναλαμβάνει τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης για τις τελικές μελέτες εξυγίανσης – αποκατάστασης του χώρου, την προκήρυξη, επιλογή αναδόχου, ανάθεση, επίβλεψη και παραλαβή των τελικών μελετών, τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης του έργου εξυγίανσης, την προκήρυξη του δημόσιου έργου, την επιλογή αναδόχου, την παρακολούθηση υλοποίησης του έργου εξυγίανσης-αποκατάστασης και την παραλαβή του,

(β) Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) για την παροχή υπηρεσιών συμβούλου προς τον φορέα υλοποίησης του ως άνω έργου. Η ΕΑΓΜΕ αναλαμβάνει την επικαιροποίηση των στοιχείων-μελετών αρμοδιότητάς της.

H δαπάνη για την υλοποίηση της δράσης αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημίας, θα καλυφθεί από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ) «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» (ΠΕΚΑ) 2021-2027 και την Δράση «Αποκατάσταση βιομηχανικών χώρων και μολυσμένου εδάφους». Η συγχρηματοδοτούμενη δημόσια δαπάνη που διατίθεται ανέρχεται σε 10.000.000 €.

Η δράση αποκατάστασης περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

Στάδιο 1ο

Επικαιροποίηση των μελετών που εκπονήθηκαν και ολοκληρώθηκαν το 2009 από την ΕΑΓΜΕ για την περιοχή λεκανών τελμάτων εργοστασίου εμπλουτισμού, διαγωνιστική διαδικασία και επιλογή μελετητή για την εκπόνηση συμπληρωματικών τεχνικών μελετών, και τελικής μελέτης εξυγίανσης – αποκατάστασης σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, καθώς και την σύνταξη των απαιτούμενων τευχών δημοπράτησης. Μελέτες αποκατάστασης της περιοχής της ανοικτής εκσκαφής του μεταλλείου Αγίου Φιλίππου που θα περιλαμβάνει την αντιμετώπιση όξινης απορροής, την αποκατάσταση αποβλήτων εξορυκτικής δραστηριότητας και ορύγματος και τεύχη δημοπράτησης. Μελέτη καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, παρακολούθηση της βιοποικιλότητας και προτάσεις των μέτρων αποκατάστασης και ανάκαμψης του οικοσυστήματος.

Στάδιο 2ο

Θα λάβει χώρα η διαγωνιστική διαδικασία για την επιλογή αναδόχου που θα υλοποιήσει τις τελικές μελέτες αποκατάστασης της περιοχής των λεκανών απόθεσης- τελμάτων του εργοστασίου εμπλουτισμού σύμφωνα με την μέθοδο που θα επιλεγεί από τις τελικές μελέτες εξυγίανσης αποκατάστασης (του Σταδίου 1ου) και τις προδιαγραφές των τευχών δημοπράτησης.

Πιο συγκεκριμένα θα γίνουν τα ακόλουθα:

Διαμόρφωση ελεγχόμενου χώρου για την υγειονομική ταφή των επικινδύνων αποβλήτων υλικών των τελμάτων και αποκατάσταση των οκτώ λεκανών απόθεσης (τελμάτων) Διαχείριση των σωρών των εξορυκτικών αποβλήτων. Διαχείριση των διαφυγών-στραγγισμάτων των τελμάτων και των ρυπασμένων ιζημάτων στα τμήματα των ρεμάτων Κιρκάλων και Ειρήνη. Αποκατάσταση της περιοχής στο μεταλλείο Αγίου Φιλίππου. Όλα τα στραγγίσματα και οι όξινες απορροές θα συλλέγονται και θα γίνεται η επεξεργασία τους, σύμφωνα με τις υποδείξεις των τελικών μελετών. Σχεδιασμό και ανάπτυξη δικτύου παρακολούθησης των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος (επιφανειακών και υπόγειων νερών για βαρέα τοξικά μέταλλα, με περιοδικές μετρήσεις πεδίου, δειγματοληψίες και αναλύσεις υπόγειων Παρακολούθηση της ανάκαμψης της βιοποικιλότητας κατά την διάρκεια και μετά την υλοποίηση της δράσης αποκατάστασης της περιοχής. Υλοποίηση των μέτρων αποκατάστασης των στοιχείων της βιοποικιλότητας. Μετά τη λήξη του έργου θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη φύλαξη του χώρου

Σύμφωνα με την πρόσφατη ομιλία του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών στη Δράμα «Από πλευράς περιβάλλοντος, η έμφαση δόθηκε στην τεχνοκρατική και αποφασιστική επανεκκίνηση της αποκατάστασης της Κίρκης, που θεωρείται η πιο μολυσμένη μεταλλευτική περιοχή, κάτι που θα συμβάλλει στην αύξηση της εμπιστοσύνης της κοινωνίας στην εξορυκτική βιομηχανίας. Ακόμη πιο σημαντική θεωρούμε την πολιτική βούληση του Υπουργείου να μην υπάρξει ξανά ένα τέτοιο κακό προηγούμενο και στο σημείο αυτό θα είμαστε ανυποχώρητοι. Το ζήτημα δεν είναι το Υπουργείο να αποκαθιστά ανοικτές πληγές, αλλά να μην φθάνουμε στη κατάσταση αυτή».

#Κίρκη #Έβρος #Αλεξανδρούπολη #ΟΡΥΚΤΟΙ_ΠΟΡΟΙ