Υπό ποιες συνθήκες μπορεί ένα Συνταγματικό Δικαστήριο να ακυρώσει εκλογές

20:27 27/1/2025 - Πηγή: Reporter

Η Επιτροπή της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης δημοσίευσε σήμερα (Δευτέρα, 27 Ιανουαρίου) μια επείγουσα έκθεση, σχετικά με τις προϋποθέσεις και τα νομικά πρότυπα βάσει των οποίων ένα συνταγματικό δικαστήριο θα μπορούσε να ακυρώσει τις εκλογές, ανταποκρινόμενη σε αίτημα που είχε υποβληθεί τον περασμένο μήνα από τον Θεόδωρο Ρουσόπουλο, Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου Ευρώπης (PACE).

Ενώ η έκθεση βασίζεται σε στοιχεία από μια πρόσφατη υπόθεση στη Ρουμανία – που αφορά την

αυτεπάγγελτη ακύρωση εκλογών, τις ψηφιακές τεχνολογίες στις προεκλογικές εκστρατείες και την εξωτερική επιρροή από άλλο κράτος – δεν εναπόκειται στην Επιτροπή της Βενετίας να εξετάσει τα γεγονότα της ρουμανικής υπόθεσης.

Το ερώτημα που τίθεται στην Επιτροπή της Βενετίας είναι γενικού χαρακτήρα και αναφέρεται σε ανάλυση του γενικού συγκριτικού συνταγματικού δικαίου και των ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων.

Η έκθεση τονίζει ότι μόνο υπό ορισμένες συνθήκες – και εάν πληρούνται πολλαπλές προϋποθέσεις και εγγυήσεις – μπορεί ένα συνταγματικό δικαστήριο να ακυρώσει τις εκλογές.

Έχοντας υπόψη αυτούς τους όρους και τις εγγυήσεις, τα συμπεράσματα της έκθεσης περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

Τα διεθνή πρότυπα ούτε επιβάλλουν ούτε απαγορεύουν κατ' αρχήν αυτεπάγγελτες αποφάσεις συνταγματικών δικαστηρίων. Η Επιτροπή της Βενετίας θεωρεί ότι η εξουσία των συνταγματικών δικαστηρίων να ακυρώνουν τις εκλογές αυτεπάγγελτα πρέπει να περιορίζεται σε εξαιρετικές περιστάσεις και να ρυθμίζεται σαφώς, για να διατηρηθεί εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων στη νομιμότητα των εκλογών.

Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορούν να επιτραπούν ακυρώσεις εκλογών.

Ο Κώδικας Ορθής Πρακτικής σε Εκλογικά Θέματα απαιτεί ένα αποτελεσματικό σύστημα προσφυγής και δηλώνει, ειδικότερα, ότι «το όργανο προσφυγής πρέπει να έχει την εξουσία να ακυρώνει εκλογές όπου οι παρατυπίες μπορεί να έχουν επηρεάσει το αποτέλεσμα».

Θα πρέπει να είναι δυνατή η αμφισβήτηση των εκλογικών αποτελεσμάτων με βάση παραβιάσεις εκλογικών δικαιωμάτων, ελευθεριών και συμφερόντων όχι μόνο από το κράτος, αλλά και από δημόσιους και ιδιωτικούς εκλογικούς φορείς – λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος έχει θετικές υποχρεώσεις να εγγυηθεί ελεύθερες εκλογές, συμπεριλαμβανομένης μιας δίκαιης εκστρατείας.

Οι διαδικαστικές διασφαλίσεις είναι ζωτικής σημασίας, όπως καθορίζεται από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και κάθε απόφαση ακύρωσης εκλογών πρέπει να εξηγείται επαρκώς με σαφώς περιγραφόμενα γεγονότα που αποδεικνύουν σοβαρές παρατυπίες. Η προπαγάνδα της εκστρατείας συνήθως εμπίπτει στην προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, εκτός αν υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια, π.χ. με τη μορφή ρητορικής μίσους εναντίον πολιτικών αντιπάλων.

Ενώ η διαδικτυακή καμπάνια που βασίζεται σε πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να έχει νέα μορφή και αντίκτυπο, η χρήση της θα πρέπει να υπόκειται στους γενικούς κανόνες για τη χρηματοδότηση και τη διαφάνεια της εκστρατείας. Η απόδειξη παραβιάσεων του νόμου μέσω διαδικτυακών εκστρατειών και μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πρόκληση.

Οι καλά αιτιολογημένες, διαφανείς αποφάσεις είναι ζωτικής σημασίας και τέτοιες αποφάσεις θα πρέπει να υποδεικνύουν επακριβώς τις παραβιάσεις και τα αποδεικτικά στοιχεία και δεν πρέπει να βασίζονται αποκλειστικά σε διαβαθμισμένες πληροφορίες (που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ως πληροφορίες συμφραζομένων), καθώς αυτό δεν εγγυάται την απαραίτητη διαφάνεια και επαληθευσιμότητα.

Νίκος Ρούσσης – Στρασβούργο

#ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ_ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ #εκλογές #ΚΟΜΙΣΙΟΝ #Επιτροπή_της_Βενετίας #Ρουσόπουλος #ΡΟΥΜΑΝΙΑ