Γιώργος Μπαλάφας: Το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Αττική – Μια αυξανόμενη πρόκληση

17:29 15/10/2024 - Πηγή: Enypografa

Σήμερα, σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα, περίπου 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρή έλλειψη νερού ή αυξημένη πίεση στους υδάτινους πόρους, γεγονός που επιδεινώνει τις συνθήκες διαβίωσης. Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι έως το 2050 η ζήτηση για νερό θα έχει αυξηθεί σημαντικά, με πιθανότητα να διπλασιαστεί ή ακόμα και να τριπλασιαστεί, γεγονός που θα αυξήσει τον αριθμό των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με την πρόσβαση στο νερό κατά ένα δισεκατομμύριο.

Ήδη, στην περιοχή της Μεσογείου, οι πολίτες βιώνουν τις επιπτώσεις των αλλαγών στο

κλίμα, καθώς οι παρατεταμένες περίοδοι με θερμοκρασίες υψηλότερες από τον μέσο όρο, οι διαρκείς καύσωνες και οι ανεπαρκείς βροχοπτώσεις δημιουργούν έντονες συνθήκες ξηρασίας, επιβαρύνοντας περαιτέρω την καθημερινότητά τους και τις τοπικές οικονομίες.

Γράφει ο Γιώργος Μπαλάφας*

Η λειψυδρία είναι ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αττική και η Ελλάδα ευρύτερα, επηρεάζοντας άμεσα την καθημερινή ζωή, τη γεωργία, και την οικονομική ανάπτυξη. Σήμερα, το υδατικό έλλειμμα της Αττικής εκτιμάται σε 225 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Στα μέτρα που ανακοίνωσε πως θα προχωρήσει η ΕΥΔΑΠ για να μειώσει αυτό το έλλειμμα κατά 75 εκατομμύρια κυβικά μέτρα περιλαμβάνονται ενεργοποίηση γεωτρήσεων στη Μαυροσουβάλα του Ωρωπού και άντληση πόρων από την Υλίκη, ενώ σχεδιάζει να προσθέσει επιπλέον γεωτρήσεις στην περιοχή του Βοιωτικού Κηφισού. Παρά τις προσπάθειες αυτές, υπό τις τρέχουσες συνθήκες ανομβρίας, η Αττική διαθέτει αποθέματα νερού που επαρκούν για περίπου τέσσερα χρόνια.

Η λειψυδρία δεν προκύπτει από έναν μεμονωμένο παράγοντα αλλά αποτελεί συνδυασμό φυσικών και ανθρωπογενών αιτίων που επιδεινώνουν την κατάσταση. Η κλιματική αλλαγή είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες, καθώς οι έντονες και παρατεταμένες ξηρασίες, η αύξηση της θερμοκρασίας και οι συχνότεροι καύσωνες έχουν μειώσει δραματικά τις βροχοπτώσεις και τα αποθέματα υδάτων, τόσο επιφανειακών όσο και υπόγειων. Παρά την ένταση των καιρικών φαινομένων, οι υδροφόροι ορίζοντες δεν τροφοδοτούνται επαρκώς. Οι μεγάλες ποσότητες νερού πέφτουν σε σύντομο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος να καταλήγει στη θάλασσα, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα αποθήκευσής του.

Παράλληλα, η ανεπάρκεια υποδομών στην Αττική ενισχύει το πρόβλημα. Τα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης είναι σε πολλές περιπτώσεις παλαιωμένα, με αποτέλεσμα σημαντικές απώλειες νερού κατά τη διανομή.

Η Αττική, ως η πολυπληθέστερη περιφέρεια της Ελλάδας, αντιμετωπίζει επιπλέον πίεση λόγω του αυξανόμενου πληθυσμού και της ανάπτυξης των πόλεων. Ενώ όπως είδαμε κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η ζήτηση για νερό αυξάνεται, η στάθμη στον Μαραθώνα κατεβαίνει αισθητά.

Δεν πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι η Αττική περιλαμβάνει περιοχές με διαφορετικές δραστηριότητες και ανάγκες. Στην Ανατολική Αττική υπάρχουν εκτεταμένες καλλιέργειες, στη Δυτική Αττική κυριαρχεί η βιομηχανική δραστηριότητα, ενώ τα νησιά του Αργοσαρωνικού και τα Κύθηρα έχουν έντονη τουριστική κίνηση. Οι απαιτήσεις σε νερό για την άρδευση των καλλιεργειών, τη βιομηχανική χρήση και την εξυπηρέτηση των τουριστικών περιοχών επιδεινώνουν την ήδη δύσκολη κατάσταση. Η έλλειψη νερού στην Αττική έχει σημαντικές συνέπειες στην τοπική οικονομία και στο φυσικό περιβάλλον. Οι καλλιέργειες αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαιτίας της περιορισμένης άρδευσης, μειώνοντας την παραγωγικότητα, ενώ παράλληλα υποβαθμίζονται τα οικοσυστήματα που εξαρτώνται από το νερό, όπως τα ποτάμια και οι υγρότοποι, και η ποιότητα του νερού συνεχώς επιδεινώνεται.

Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, υπάρχουν διάφορα μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν για τη μείωση του προβλήματος. Η ανακατασκευή των δικτύων ύδρευσης και η χρήση νέων μεθόδων άρδευσης μπορεί να μειώσει τις απώλειες και να εξασφαλίσει την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων. Με εξασφάλιση νέων, μη συμβατικών πηγών νερού, όπως από αφαλάτωση θαλασσινού ύδατος (χωρίς βεβαίως να ξεχνάμε πως  οι μονάδες  αφαλάτωσης όπως λειτουργούν σήμερα απαιτούν τεράστια ποσά ενέργειας) ή επαναχρησιμοποίηση του νερού από την Ψυττάλεια αλλά και το ΚΕΛ Κρωπίας, κυρίως για τη γεωργία ή τη βιομηχανική παραγωγή, θα μπορούσε υπάρξει μείωση της πίεσης στα φρέσκα υδάτινα αποθέματα της περιοχής. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση των πολιτών στην εξοικονόμηση νερού είναι καίριας σημασίας για τη μείωση της σπατάλης και τη βελτίωση της βιωσιμότητας.

Η λειψυδρία στην Αττική αποτελεί ένα σοβαρό ζήτημα που δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Τα έργα που έχουν ανακοινωθεί υπερβαίνουν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ, αλλά οι απαιτούμενοι πόροι δεν είναι διαθέσιμοι. Είναι αναγκαία η άμεση και συντονισμένη δράση για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις, τόσο στον τομέα των υποδομών όσο και στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, σε πολιτικό επίπεδο. Η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων και η εξασφάλιση επαρκών πόρων για το μέλλον της Αττικής μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της συνδυασμένης εφαρμογής νέων τεχνολογιών, μακροπρόθεσμων στρατηγικών και ενεργής συμμετοχής των πολιτών.

* Ο Γιώργος Μπαλάφας είναι πολιτικός μηχανικός MSc, περιφερειακός σύμβουλος Αττικής (Αττικός Κύκλος Συνεργασίας και Εμπιστοσύνης)

The post Γιώργος Μπαλάφας: Το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Αττική – Μια αυξανόμενη πρόκληση appeared first on Ενυπόγραφα.