ENERJ: Διαχείριση ενεργειακής απόδοσης στην τοπική αυτοδιοίκηση

16:39 12/1/2018 - Πηγή: Green agenda

Στο εργαστήριο για την έξυπνη χρήση της ενέργειας στο διεθνές συνέδριο της Κλιματικής Συμμαχίας (Climate Alliance) στο Έσσεν, όπου ο κος Karl-Ludwig Schibel παρουσίασε το έργο ENERJ, ο κος Alexander Nordhus, έθεσε προς συζήτηση το έργο που επιτελεί με την ομάδα διαχείρισης της ενεργειακής απόδοσης των δημοτικών κτιρίων στον Δήμο Νυρεμβέργης.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κος

Alexander Nordhus ανάλυσε τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας διαχείρισης ενέργειας, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αλλά και τα επιτεύγματα τους. Όπως σημειώνεται και πιο κάτω, ένα από τα καίρια ζητήματα που προκύπτουν είναι η διαχείριση δεδομένων αλλά και η συνεργασία του τεχνικού προσωπικού για θέματα που αφορά τα δημόσια κτίρια.

Με τι ασχολείται το τμήμα διαχείρισης ενέργειας στην πόλη της Νυρεμβέργης; Είναι ξεχωριστό τμήμα; Είναι σύνηθες αυτό για τις Γερμανικές πόλεις;

Δεν υπάρχει τυπική περίπτωση, κάθε πόλη χειρίζεται διαφορετικά τη διοικητική δομή. Σε πολλές πόλεις, η διαχείριση των ακινήτων ανατίθεται εξωτερικά, μερικές φορές γίνεται από δημοτικές επιχειρήσεις και κάποιες άλλες από ιδιωτικές επιχειρήσεις με ιδιοκτήτη το Δήμο και διαχειριστές ιδιώτες. Στη Νυρεμβέργη θεωρούμε πολύ ευνοϊκή την υφιστάμενη δομή, καθώς είμαστε μέλη της εσωτερικής δομής του Δήμου και συγκεκριμένα το τμήμα οικοδομικών κατασκευών με συνολικά περίπου 250 εργαζόμενους. Από τους 250 οι 11 είναι εμπειρογνώμονες για την ενεργειακή διαχείριση του Δήμου και τη φυσική των κτιρίων. Είμαστε μια επιστημονική ομάδα όπου ο κάθε συνάδελφος έχει ένα συγκεκριμένο προσόν και ένα θέμα στο οποίο ειδικεύεται. Συνεργαζόμαστε με πολιτικούς μηχανικούς, τεχνικούς συστημάτων θέρμανσης και ηλεκτρολογικών, ηλεκτρολόγους μηχανικούς κλπ. Παρακολουθούμε την κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων και παρεμβαίνουμε όταν συναντούμε ανωμαλίες.

Ποια είναι τα πεδία δράσης σας, ποιο το όφελος για την πόλη;

Οι τομείς δράσης μας καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα, παρέχουμε συμβουλές για τον απαιτούμενο εξοπλισμό σε νέα έργα όπως για παράδειγμα η αγορά εξοπλισμού και μετρητών, τεχνικές προδιαγραφές, ειδικές απαιτήσεις εγκατάστασης κλπ. Μία πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι η πλήρες εμπλοκή μας στα έργα που σχεδιάζονται καθώς οι άλλοι εμπλεκόμενοι δεν έχουν απαραιτήτως τη γνώση για τις υπηρεσίες που μπορούμε να προσφέρουμε. Επομένως, πρέπει συχνά να προωθούμε και να επισημάνουμε το ρόλο μας. Συμβουλεύουμε και υποστηρίζουμε, αλλά συχνά εμπλεκόμαστε και στον σχεδιασμό, ειδικά στα κατασκευαστικά των κτιρίων, δηλ. κατά τον προσδιορισμό των επιμέρους στοιχείων ή των U-values. Υπάρχουν αρκετά ενδιαφέροντα παραδείγματα επεμβάσεων σε κτίρια της Νυρεμβέργης όπως η αίθουσα εκθέσεων τέχνης όπου έπρεπε να εγκατασταθεί υαλοστάσιο οροφής. Εκεί, εντοπίστηκε μια λύση για τη σκίαση από τον ήλιο η οποία εγκαταστάθηκε εσωτερικά έτσι ώστε να μην επηρεάζεται η εξωτερική εμφάνιση του κτιρίου. Εν ολίγοις, ψάχνουμε για λύσεις οι οποίες δεν είναι ευρέως διαδεδομένες και προσπαθούμε να τις εφαρμόσουμε όπου ταιριάζει δίνοντας λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Ένας τομέας στον οποίο ασχολούμαι μαζί με άλλους τρεις συναδέλφους είναι η παρακολούθηση ενέργειας. Καταγράφουμε τα δεδομένα κατανάλωσης ενέργειας των κτιρίων, τα αξιολογούμε και ενημερώνουμε τους χρήστες και εντοπίζουμε παρατυπίες. Μια φορά το χρόνο διενεργούμε μια αξιολόγηση την οποία στέλνουμε στους χρήστες και δίνουμε βασικές πληροφορίες για την κατανάλωση ενέργειας του περασμένου έτους. Θέλουμε να εντατικοποιήσουμε αυτή την προσπάθεια και να δίνουμε συχνότερα στοιχεία προς τους υπαλλήλους σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας κατά τη διάρκεια του έτους.

Αν αντιλήφθηκα σωστά: Διενεργείτε μια καταγραφή ενέργειας στις δημοτικές εγκαταστάσεις και στη συνέχεια κοινοποιείτε την πληροφορία αυτή; Σε ποιους;

Στα αντίστοιχα τμήματα που χρησιμοποιούν τα κτίρια. Στην περίπτωση των σχολείων τα κοινοποιούμε στους διαχειριστές. Δηλαδή, συνάδελφοι που είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση και τη λειτουργία των κτιρίων και οι οποίοι σε συνεργασία με το τμήμα κατασκευών είναι υπεύθυνοι για τις επεμβάσεις στα κτίρια.

Επιπλέον, η πληροφορία αυτή στέλνεται στις σχολικές διοικήσεις ή, στην περίπτωση των διοικητικών κτιρίων, στον υπεύθυνο για το κτίριο. Πρόκειται για μια έκθεση πολλών σελίδων, στην οποία η ετήσια κατανάλωση παρουσιάζεται λεπτομερώς για κάθε μήνα και συγκρίνεται με την κατανάλωση των προηγούμενων ετών. Συλλέγουμε στοιχεία για θέρμανση, ηλεκτρικό ρεύμα και νερό. Μερικές φορές υπάρχουν εγκατεστημένοι επιμέρους μετρητές, οι οποίοι μας βοηθάνε να αξιολογήσουμε μεμονωμένα τμήματα του κτιρίου. Στο πλαίσιο αυτό, εργαζόμαστε για τη βελτίωση του τρόπου συλλογής δεδομένων και την εξεύρεση αυτοματοποιημένων λύσεων. Στα πλαίσια του ευρωπαϊκού έργου EDI-Net, στοχεύουμε στην καταγραφή των δεδομένων κατανάλωσης αυτόματα κάθε 15 λεπτά. Βρισκόμαστε στη διαδικασία να εξοπλίσουμε τις περισσότερες των εγκαταστάσεων με συστήματα καταγραφής δεδομένων. Μεσοπρόθεσμα, οι χρήστες θα πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν συνεχώς την κατανάλωση τους. Με την έγκαιρη πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές, μπορεί κανείς να δικαιολογήσει ή να ερμηνεύσει διαφοροποίηση των καταναλώσεων που είχαν συμβεί πριν από ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης θα είναι σε θέση να αναλάβει δράση χωρίς την ανάγκη διαχείρισης ενέργειας, ενισχύοντας έτσι την ιδιωτική πρωτοβουλία.

Τα εμπλεκόμενα μέρη - οι διευθυντές, οι διαχειριστές κτιρίων κλπ. - έχουν τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν δράση με βάση τις πληροφορίες αυτές;

Ως προϊστάμενοι του προσωπικού, έχουν σίγουρα δυνατότητες να αναλάβουν δράση, για παράδειγμα για να αλλάξουν τις ρυθμίσεις θέρμανσης, εξασφαλίζοντας πάντοτε ότι οι χρήστες είναι ικανοποιημένοι.

Μπορούν επίσης να εφαρμόσουν μικρότερα μέτρα ενεργειακής αναβάθμισης, όπως αλλαγή σε αποδοτικότερο φωτισμό, καθώς και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για μεγαλύτερα έργα, τα οποία στη συνέχεια πρέπει να ενταχθούν στον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό του Δήμου. Η συμπεριφορά των χρηστών μπορεί να επηρεαστεί μέσω εκστρατειών όπως η ημέρα εξοικονόμησης ενέργειας. Στα σχολεία, οι εκστρατείες μπορούν να αποτελέσουν μέρος μιας συνολικής ενεργειακής εκπαίδευσης. Συμμετέχουμε επίσης σε ένα έργο που διεξάγεται εδώ και 15 χρόνια, όπου κάθε χρόνο απονέμεται βραβείο για την πιο επιτυχημένη δράση ενεργειακής απόδοσης. Για παράδειγμα, παρέχουμε στοιχεία στους "ενεργειακούς ντετέκτιβ", οι οποίοι στη συνέχεια αναζητούν «κλέφτες ενέργειας». Στο πλαίσιο αυτό, εκπαιδεύονται και οι ίδιοι οι δάσκαλοι.

Τα ενεργειακά δεδομένα που συλλέγονται φαίνονται να είναι σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό στην πόλη της Νυρεμβέργης. Υπάρχουν όμως προβλήματα;

Υπάρχουν επίσης προβλήματα με τα δεδομένα αν και είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο σε σχέση με άλλες πόλεις. Για τα κτίρια που δεν υπάρχει αυτόματη καταγραφή δεδομένων, η συλλογή δεδομένων δεν είναι σε ικανοποιητικό βαθμό. Αυτό ωστόσο, εξαρτάται και από τα άτομα που συλλέγουν τα δεδομένα. Σε γενικές γραμμές, ο συντηρητής είναι αυτός ο οποίος συλλέγει τα δεδομένα κάθε δύο εβδομάδες και τα εισάγει σε έντυπα που παρέχουμε. Τα στέλνει μέσω φαξ και στη συνέχεια εισάγονται τα δεδομένα στη βάση δεδομένων. Η ποιότητα αυτών των καταλόγων είναι ανομοιογενής, είτε λόγω της συχνότητας ανάγνωσης είτε της πληρότητας των δεδομένων. Ως εκ τούτου, αναγκαζόμαστε να στηριχτούμε στα στοιχεία που λαμβάνουμε από τους λογαριασμούς. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο θέλουμε να έχουμε αυτοματοποιημένο τρόπο συλλογής δεδομένων τουλάχιστον για τα κτίρια με την μεγαλύτερη κατανάλωση.

Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι η υλοποίηση των μέτρων που προτείνονται καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι χρήστες δεν είναι σε θέση να τα υιοθετήσουν. Προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των χρηστών σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας του κτιρίου τους, θα θέλαμε μέσω του έργου EDI-Net, να τοποθετηθούν οθόνες σε κάθε κτίριο όπου θα προβάλλονται σχετικές πληροφορίες. Σε μετέπειτα στάδιο θα μπορούσαν να δοθούν και κίνητρα ή να γίνονται και ενημερωτικές εκδηλώσεις. Με αυτό τον τρόπο ευελπιστούμε ότι θα βελτιωθεί ο βαθμός ευαισθητοποίησης των εργαζομένων.

Ποιοι πόροι χρησιμοποιούνται για την χρηματοδότηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στην πόλη της Νυρεμβέργης;

Ένα σημαντικό μέρος προέρχεται από τον προϋπολογισμό της πόλης. Παρόλα αυτά προσπαθούμε να εντοπίζουμε και άλλες ευκαιρίες χρηματοδότησης. Η χρηματοδότηση παρέχεται κυρίως από την KfW (Kreditanstalt für Wiederaufbau) και από το Υπουργείο Εξωτερικού Εμπορίου και Εξαγωγικού Ελέγχου, τα οποία έχουν ξεκινήσει μια σειρά προγραμμάτων, όπως η μετάβαση σε φωτισμό με λαμπτήρες LED και τα φωτοβολταϊκά συστήματα.

Πώς καθορίζονται οι στόχοι για τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης;

Υπάρχουν ενεργειακά πρότυπα για νέα και υφιστάμενα κτίρια τα οποία αποφασίστηκαν ομόφωνα το 2009 από την αρμόδια επιτροπή του δημοτικού συμβουλίου. Αυτά έχουν κατά μέσο όρο 30% αυστηρότερες απαιτήσεις σε σχέση με τις εθνικές της Γερμανίας. Εάν το πρόσθετο κόστος είναι οικονομικά βιώσιμο τότε υιοθετούνται οι συγκεκριμένες απαιτήσεις. Τα νέα κτίρια, πλησιάζουν το πρότυπο του παθητικού κτιρίου. Το θέμα που προκύπτει πάντα είναι η οικονομική βιωσιμότητα των μέτρων που προτείνονται. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να δοκιμαστούν μόνο σε πιλοτικά έργα. Πριν από δύο χρόνια, σε ένα σχολείο εγκαταστήσαμε μια μονάδα αποθήκευσης με μπαταρίες μόνο και μόνο για να εξεταστεί η τεχνολογία και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί. Ωστόσο, διενεργούμε ανάλυση κύκλου ζωής και δεν περιοριζόμαστε στον υπολογισμό του χρόνου αποπληρωμής της επένδυσης. Έτσι, είναι εφικτό να αποδείξουμε τη βιωσιμότητα μέτρων όπως για παράδειγμα η θερμομόνωση. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου προτεινόμενες δράσεις δεν ήταν οικονομικά βιώσιμες όπως η αποθήκευση θερμικής ενέργειας σε ένα κτίριο το οποίο θα συνείσφερε στην αύξηση του βαθμού απόδοσης της αντλίας θερμότητας. Σαν μηχανικός απογοητεύτηκα αλλά αντιλαμβάνομαι τους λόγους που η εισήγηση αυτή δεν ήταν εφικτή.