Έρχονται τεχνοκράτες στη διοίκηση του ΥΠΕΝ - Όλες οι προκηρύξεις

09:20 23/1/2018 - Πηγή: Green agenda

του Θοδωρή Καραουλάνη

Σε υλοποίηση της μνημονιακής δέσμευσης για «αποπολιτικοποίηση» της ιεραρχίας της δημόσιας διοίκησης ακόμη και στο επίπεδο των γενικών γραμματέων των υπουργείων προχωρά, με τη σειρά του, όπως και όλα τα συναρμόδια υπουργεία, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Βασική στόχευση της ρύθμισης, η οποία περιλαμβάνεται συνεχώς στις δεσμεύσεις της χώρας απέναντι στους πιστωτές αλλά μόλις τώρα υλοποιείται (λίγο πριν τη λήξη του προγράμματος), είναι η επιλογή τεχνοκρατών χωρίς πολιτικές δεσμεύσεις για τις βασικές θέσεις ευθύνης των Υπουργείων. Στην περίπτωση των Γενικών

Γραμματέων, που πρώτη φορά ακολουθείται μία τέτοια διαδικασία, μένει να αποδειχτεί στην πράξη πόσο θα επιτευχθεί ο στόχος αυτός, καθώς ήδη πολλά ακούγονται…

Οι προθεσμίες για εκδήλωση ενδιαφέροντος για τις θέσεις ευθύνης του ΥΠΕΝ είναι ολιγοήμερες και λήγουν μέσα στον Φεβρουάριο. Οι θέσεις προορίζονται κυρίως για όσους έχουν εγγραφεί στο Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης αλλά και σε στελέχη του ιδιωτικού τομέα με εξαιρετικά προσόντα και εμπειρία. Η διαδικασία θα οδηγήσει σε μια επιλογή τριών υποψηφίων (με υποχρεωτικά δύο από αυτούς να προέρχονται από το Μητρώο) από όπου ο αρμόδιος Υπουργός θα επιλέξει τον έναν που θα διορίσει. Η θητεία των θέσεων των Γραμματέων είναι τετραετής, με δυνατότητα παράτασης για ακόμη τέσσερα χρόνια (σύνολο οκτώ). Η διαδικασία επιλογής γενικά πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι τον Μάιο – Ιούνιο, καθώς αποτελεί μνημονιακή δέσμευση και προαπαιτούμενο για την τέταρτη αξιολόγηση του καλοκαιριού.

Οι προκηρύξεις όμως του ΥΠΕΝ έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όσους παρακολουθούν τα θέματα περιβάλλοντος, γιατί καταγράφονται επίσημα τα προσόντα που πρέπει να έχει η «ηγεσία» της ιεραρχίας στο «πράσινο» υπουργείο της χώρας. Και ανοίγουν τον δρόμο για να εκδηλώσουν ενδιαφέρον να διοριστούν Γενικοί Γραμματείς (Τομεακοί, όπως λέγονται πλέον…) υπάλληλοι της δημόσιας διοίκησης αλλά και έμπειρα στελέχη του ιδιωτικού τομέα – αν υποβάλλον υποψηφιότητα, καθώς οι απολαβές δεν είναι του επιπέδου που πιθανώς έχουν συνηθίσει…

Και φυσικά έχει και ένα επιπλέον ενδιαφέρον καθώς ήδη κύκλοι της αγοράς μιλούν για «μεθοδεύσεις» που ανοίγουν διάπλατα την πόρτα για επιλογή προαποφασισμένων υποψηφίων, τουλάχιστον σε μία περίπτωση…

Αξίζει να διευκρινίσουμε ότι κάθε σχετική Υπουργική Απόφαση (που στην περίπτωση του ΥΠΕΝ υπογράφει ο Υπουργός Γιώργος Σταθάκης) περιλαμβάνει μόνο το γενικό και εν πολλοίς πανομοιότυπο μέρος των γενικών προσόντων και κωλυμάτων, τον τρόπο απόδειξης της εμπειρίας κλπ, τα οποία είναι τα γενικά χαρακτηριστικά της θέσης και είναι σχεδόν ίδια στα περισσότερα Υπουργεία. Το ενδιαφέρον έγκειται στο «παράρτημα» κάθε απόφασης όπου περιλαμβάνονται τόσο τα καθήκοντα όσο και τα τυπικά και πρόσθετα προσόντα που απαιτούνται για την κάθε θέση.

Ειδικότερα, όσον αφορά τα προσόντα:

Για τη θέση του Τομεακού Γραμματέα Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ απαιτείται Πτυχίο ή Δίπλωμα Ανώτατης Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης οποιουδήποτε κλάδου αλλά κυρίως Μεταπτυχιακό Δίπλωμα ή/και Διδακτορικό στα θέμα ευθύνης της θέσης, 10ετής συναφής επαγγελματική εμπειρία και σχετικό Επιστημονικό και ερευνητικό έργο ή επιπλέον εμπειρία – και φυσικά τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα.

Για τη θέση του Τομεακού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος απαιτούνται τα ίδια περίπου με την αντίστοιχη θέση του Περιβάλλοντος: Πτυχίο ή Δίπλωμα Ανώτατης Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης οποιουδήποτε κλάδου αλλά κυρίως Μεταπτυχιακό Δίπλωμα ή/και Διδακτορικό στα θέμα ευθύνης της θέσης, 10ετής συναφής επαγγελματική εμπειρία και σχετικό Επιστημονικό και ερευνητικό έργο ή επιπλέον εμπειρία – και φυσικά τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα.

Στις άλλες θέσεις όμως Τομεακών Γραμματέων του ΥΠΕΝ επέρχονται διαφοροποιήσεις στα τυπικά και επιθυμητά προσόντα.

Για τον Τομεακό Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων απαιτείται Πτυχίο ή Δίπλωμα Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης το οποίο (λογικά…) εξειδικεύεται σε τίτλο ειδικότητας Μηχανικού ή Νομικού ή Θετικής ή Διοικητικής ή Οικονομικής κατεύθυνσης αλλά κυρίως Μεταπτυχιακό τίτλο ή Διδακτορικό σε θέματα Ενέργειας ή Ορυκτών Πρώτων Υλών ή Διοίκησης Επιχειρήσεων. Σε αυτήν την περίπτωση η επαγγελματική εμπειρία πρέπει να είναι τουλάχιστον 10ετής (όπως και στις προηγούμενες θέσεις) αλλά επιπλέον απαιτούνται τουλάχιστον τρία έτη σε θέση ευθύνης στην οργάνωση και διοίκηση μεγάλων δημόσιων/ιδιωτικών Οργανισμών. Πέρα από πτυχία και την εμπειρία αλλά και συναφές επιστημονικό και ερευνητικό έργο, ειδικά για τον Τομεακό Γραμματέα Ενέργειας απαιτείται (και πρέπει να τεκμηριώνεται…) «γνώση του Σχεδιασμού, της Διοίκησης και Υλοποίησης πολύπλοκων έργων αλλά και «γνώση του θεσμικού πλαισίου για την ενέργεια και τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες». Και φυσικά καλή γνώση ξένης γλώσσας…

Για τον Τομεακό Γραμματέα Υδάτων απαιτείται Πτυχίο Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης αλλά προσδιορίζεται ως ειδικότητας Μηχανικού ή θετικών επιστημών και ταυτόχρονα μεταπτυχιακό τίτλο ειδικά σε θέματα προστασίας και διαχείρισης επιφανειακών και υπόγειων υδατικών πόρων (το διδακτορικό στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι επιθυμητό και όχι τυπικό προσόν), 15ετής συναφής επαγγελματική εμπειρία, σχετικό Επιστημονικό και ερευνητικό έργο, γνώση των διεθνών και ευρωπαϊκών θεμάτων, και όλων των σχετικών με τη θέση ζητημάτων – και φυσικά μία τουλάχιστον ξένη γλώσσα.

Για τον Τομεακό Γραμματέα της – νεοσύστατης - Επιθεώρησης (Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του ΥΠΕΝ, όπως ονομάζεται) απαιτείται Πτυχίο Ανώτατης Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης αλλά προσδιορίζεται ως ειδικότητας Μηχανικού ή θετικών επιστημών και μεταπτυχιακός τίτλος (το διδακτορικό στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι επιθυμητό και όχι τυπικό προσόν). Ξεχωρίζει σε αυτήν την περίπτωση η περιγραφή της επαγγελματικής εμπειρίας που πρέπει να είναι 15ετής, στο δημόσιο ή ιδιωτικό Τομέα, αλλά ειδικά «στην εκτέλεση έργων και διοίκηση οργανισμών στους τομείς της περιβαλλοντικής διαχείρισης ή/και ελέγχου της ποιότητας του περιβάλλοντος με τεκμηριωμένη εμπειρία σε εφαρμογή τεχνολογιών επεξεργασίας/αποκατάστασης ρυπασμένων εδαφών, υδάτων και αποβλήτων. Τεκμηριωμένη εμπειρία και στην αλλοδαπή σε χώρες με χαρακτηριστικά ισχυρού νομοθετικού πλαισίου προστασίας του περιβάλλοντος και αποτελεσματικής εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.»

Παράγοντες που κυκλοφορούν συχνά στους διαδρόμους του ΥΠΕΝ μάς λένε ότι είναι «ακατανόητο» γιατί ζητείται ιδιαίτερα – και μόνο - για τους τρεις Τομεακούς Γραμματείς περαιτέρω εξειδίκευση, καθώς η επιλογή αυτή δίνει την εντύπωση ότι το Υπουργείο αντιμετωπίζει τις Τομεακές Γραμματείες Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού ως «γενικές» και τις άλλες τρεις ως «ειδικές», κάτι που απέχει φυσικά τόσο του ρόλου τους όσο και των κατευθύνσεων του νόμου… Και φυσικά προκαλεί απορία γιατί μόνο οι δύο αυτές γραμματείες έχουν στα τυπικά προσόντα τον διδακτορικό τίτλο και όχι οι άλλες τρεις…

Όσον αφορά όλα αυτά τα τυπικά και επιθυμητά προσόντα, κύκλοι της αγοράς εκφράζουν στη Greenagenda τον έντονο προβληματισμό και την απορία τους (με κρίσιμα ερωτηματικά…) ειδικά για τη θέση του Τομεακού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος. Και αυτό γιατί ενώ από τη φύση των καθηκόντων του αλλά και τα καθήκοντα που περιγράφονται στην προκήρυξη (δείτε παρακάτω αναλυτικά) χρειάζεται ο συγκεκριμένος γραμματέας σαν είναι Μηχανικός, ως βασικό τυπικό προσόν προβλέπεται οποιοδήποτε πτυχίο! Και αναρωτιούνται πολλοί αν ένας Ιστορικός, ένας Φιλόλογος ή ένας Ψυχολόγος που έχει κάνει κάποιο συναφές μεταπτυχιακό ή διδακτορικό (για παράδειγμα στην αστική ανάπτυξη ή στον αστικό σχεδιασμό…) μπορεί να προΐσταται των υπηρεσιών που επιβλέπουν και υλοποιούν τον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, την αρχιτεκτονική παραγωγή και κληρονομιά αλλά και κάθε θέμα δόμησης και οικοδομών! Και αυτό την ώρα που σήμερα ένα τέτοιος υποψήφιος δεν μπορεί να ασκήσει συναφές επάγγελμα ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Ευρώπη! Πολλοί ήδη μιλούν για «μεθόδευση» σε αυτή τη γενική διατύπωση καθώς υπάρχουν στελέχη που έχουν θητεύσει σε πολιτικά γραφεία με τέτοιο προφίλ…

Παραπλήσια ερωτηματικά (περί «φωτογραφικής» περιγραφής…) διατυπώνονται και για την επιλογή της «επιθυμητής» εμπειρίας στην αλλοδαπή για τον Τομεακό Γραμματέα της Επιθεώρησης – αν και σε αυτή την περίπτωση μπορεί και να δικαιολογείται ο «περιορισμός» ώστε να αποκλειστεί «σύγκρουση συμφερόντων» με στελέχη ελληνικών εταιρειών, καθώς η αγορά είναι ακόμη περιορισμένη… Οι περιορισμοί – δηλαδή οι ειδικές απαιτήσεις - για τον Τομεακό Γραμματέα Ενέργειας γίνονται από όλους (προς το παρόν…) αντιληπτές και δεκτές, λόγω του εξαιρετικά σύνθετου έργου του, παρά το ότι μπορεί και να περιορίζουν εξαιρετικά τον αριθμό των ενδιαφερομένων…

Σε κάθε περίπτωση – και όχι μόνο στο ΥΠΕΝ - σημειώνουμε ότι η θητεία σε θέση Γενικού Γραμματέα Υπουργείου αλλά και σε θέση διευθυντή Υπουργικού Γραφείου ή Γενικού Διευθυντή Υπουργείου μετρά καθοριστικά στη διαδικασία επιλογής, καθώς αν σε μία θέση υπάρξει εκδήλωση ενδιαφέροντος από ένα τέτοιο πρόσωπο πολύ δύσκολα μπορεί άλλος δημόσιος υπάλληλος ή ιδιωτικός υπάλληλος να υπερκεράσει την αξιολόγηση της εμπειρίας αυτής, που προβλέπεται από τη διαδικασία. Η μόνη περίπτωση που φαίνεται να μπορεί να υπερβεί κάποιον τέτοιον υποψήφιο (πρώην ή νυν Γενικό Γραμματέα κλπ) κάποιος άλλος υποψήφιος, είναι να καταθέσει υποψηφιότητα κάποιος καθηγητής ΑΕΙ ή ΤΕΙ με εκτενές ερευνητικό και επιστημονικό έργο αλλά που θα έχει εκτεταμένη διοικητική εμπειρία, για παράδειγμα ως Πρύτανης για πολλά χρόνια ή ως επικεφαλής Ανεξάρτητης Αρχής… Κοινώς, πάλι σε στενό κύκλο θα γίνει η επιλογή…

Για την ολοκληρωμένη εικόνα του ρεπορτάζ, σημειώνουμε ότι εκδόθηκε επίσης η προκήρυξη για τον Διοικητικό Γραμματέα του ΥΠΕΝ, που θα προΐσταται των υπηρεσιών του Υπουργείου και όλων των διοικητικών ζητημάτων – αλλά πρέπει, εκτός από τα θέματα διοίκησης και οικονομίας, να έχει εμπειρία και σε ζητήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και γεωχωρικών πληροφοριών, καθώς προΐσταται των αντίστοιχων υπηρεσιών του ΥΠΕΝ. Παράλληλα έγινε και το επόμενο βήμα για την «αποπολιτικοποίηση» και εκδόθηκε και η πρόσκληση για τους γενικούς Διευθυντές του ΥΠΕΝ. Η διαδικασία αυτή είναι η ίδια σε όλα τα υπουργεία. Και εδώ βέβαια υπάρχουν ήδη παρατηρήσεις για «αποκλεισμούς» και «προτιμήσεις» αλλά δεν επεκτεινόμαστε καθώς αποτελούν θέσεις (και … υποθέσεις) του στενού πυρήνα των υπαλλήλων.

Για τα θέματα των καθηκόντων των Τομεακών Γραμματέων του ΥΠΕΝ, θα επανέλθουμε ξεχωριστό θέμα…