Λιγότερη νιτρορύπανση στα ύδατα από τη γεωργία, μειωμένος και ο ευτροφισμός

14:52 23/5/2018 - Πηγή: Green agenda

Η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για τα νιτρικά άλατα δείχνει ότι η ρύπανση μειώθηκε στην Ευρώπη τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά σε τομείς όπως οι καλές πρακτικές στη γεωργία πρέπει να γίνουν περισσότερα.

Χάρις στην οδηγία της ΕΕ για τη νιτρορύπανση, οι συγκεντρώσεις νιτρικών μειώθηκαν τόσο στα επιφανειακά όσο και στα υπόγεια ύδατα.

Ο ευτροφισμός -η υπερβολική ανάπτυξη των ζιζανίων και των φυκών που πνίγουν τη ζωή σε ποτάμια και θάλασσες-έχει επίσης μειωθεί, ενώ οι βιώσιμες γεωργικές πρακτικές σε σχέση με τη διαχείριση των θρεπτικών ουσιών έχουν γίνει πιο διαδεδομένες. Παρά τη θετική αυτή γενική τάση, η ρύπανση από νιτρικά ιόντα και ο ευτροφισμός εξακολουθούν να προκαλούν προβλήματα σε πολλά κράτη μέλη.

Πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να φέρουν τα ύδατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε καλή κατάσταση.

Οι γεωργικές πιέσεις στην ποιότητα των υδάτων εξακολουθούν να αυξάνονται σε ορισμένες περιοχές, καθώς ορισμένες γεωργικές πρακτικές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα λιπάσματα που μπορούν να επιδεινώσουν την ποιότητα των τοπικών υδάτων. Επομένως, οι τάσεις που παρατηρούνται στην έκθεση ενδέχεται να επηρεάσουν την προσφορά καθαρού πόσιμου νερού και το κόστος που πρέπει να φέρουν οι δημόσιες αρχές για την αντιμετώπιση των μολυσμένων υδάτων.

Ορισμένα κράτη μέλη και περιοχές εξακολουθούν να έχουν υψηλό ποσοστό μολυσμένων με νιτρικά και ευτροφικά νερά. Με βάση τα αναφερόμενα στοιχεία, το μεγαλύτερο ποσοστό μολυσμένων σταθμών υπόγειων υδάτων βρίσκεται στη Μάλτα, τη Γερμανία και την Ισπανία. Όσον αφορά το γλυκό νερό, το υψηλότερο ποσοστό βρίσκεται στη Μάλτα, το Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Συνολικά, βελτιώθηκε η ποιότητα των εθνικών προγραμμάτων δράσης με αυστηρότερα μέτρα και βελτιωμένες μεθοδολογίες για την επίτευξη ισορροπημένης γονιμοποίησης και βιώσιμης διαχείρισης της κοπριάς.

Ορισμένα κράτη μέλη αναπτύσσουν καινοτόμες τεχνολογίες επεξεργασίας κοπριάς. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, όπως ο τρόπος με τον οποίο θα ληφθούν σωστά υπόψη όλες οι εισροές θρεπτικών ουσιών από διαφορετικές πηγές και πώς θα αποφευχθούν οι απώλειες θρεπτικών ουσιών από το νερό και τον αέρα μέσω αποτελεσματικής διαχείρισης της κοπριάς.

Αν και η παρακολούθηση του ύδατος βελτιώθηκε σταθερά κατά την περίοδο 2012-2015, η ενισχυμένη παρακολούθηση του ύδατος, ιδίως των υδάτων επιφανειακών υδάτων, θα βελτίωνε τη συγκρισιμότητα των στοιχείων για τη ρύπανση με άζωτο και θα παρέχει μια πιο λεπτομερή εικόνα της συνολικής ποιότητας των υδάτων της ΕΕ.

Η παρούσα έκθεση, βασισμένη κυρίως στις πληροφορίες που υπέβαλαν τα κράτη μέλη για την περίοδο 2012-2015, συνοδεύεται από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD (2018) 246, σύνδεσμος) που περιλαμβάνει χάρτες και πίνακες για τους δείκτες των θρεπτικών πιέσεων γεωργικής προέλευσης, την ποιότητα των υδάτων και τις χαρακτηρισμένες ζώνες που είναι ευάλωτες σε νιτρικά άλατα, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

Ο Καρμένου Βέλλα, Επίτροπος αρμόδιος για το Περιβάλλον, τις Θαλάσσιες Υποθέσεις και την Αλιεία, δήλωσε σχετικά: «Τα καθαρά ύδατα είναι ζωτικής σημασίας για τα υγιή οικοσυστήματα και την ποιότητα ζωής των πολιτών και χαίρομαι που βλέπω ότι οι κανόνες της ΕΕ για τη μείωση της ρύπανσης από τα νιτρικά άλατα στο νερό εφαρμόζονται. Οι προσπάθειες για την υλοποίησή τους απαιτούν ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια για την επίτευξη πιο βιώσιμης γεωργίας στην ΕΕ. Οι αγρότες πρέπει πάντα να αναζητούν τρόπους για να διαχειριστούν καλύτερα τον κύκλο των θρεπτικών συστατικών, πράγμα που θα μειώσει το κόστος και για τις δημόσιες αρχές στο να αντιμετωπίζουν το μολυσμένο νερό, να το κάνουν ασφαλές για κατανάλωση, ώστε μακροπρόθεσμα να υπηρετούνται τα συμφέροντα και των ίδιων των αγροτών».

Ιστορικό

Ενώ το άζωτο είναι ζωτικής σημασίας θρεπτικό συστατικό που βοηθά τα φυτά και τις καλλιέργειες να αναπτυχθούν, οι υψηλές συγκεντρώσεις είναι επιβλαβείς για τον άνθρωπο και τη φύση. Συγκεκριμένα, τα νιτρικά ιόντα από ζωική κοπριά και ανόργανα λιπάσματα αποτελούν σημαντική πηγή ρύπανσης των υδάτων στην Ευρώπη. Οι υπερβολικές συγκεντρώσεις νιτρικών στα ύδατα προκαλούν ανθοφορία, διαταράσσουν τα υδάτινα οικοσυστήματα και απειλούν τη βιοποικιλότητα.

Αυτό θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία κυρίως από το πόσιμο νερό. Έχει επίσης οικονομικές επιπτώσεις: όσον αφορά τον καθαρισμό του νερού για κατανάλωση από τον άνθρωπο και την παρεμπόδιση των υπηρεσιών οικοσυστήματος που παρέχονται από τα υδατικά συστήματα.

Πάνω από 25 χρόνια πριν, η ΕΕ αναγνώρισε το πρόβλημα, υιοθετώντας την οδηγία για τη νιτρορύπανση, η οποία προωθεί καλές γεωργικές πρακτικές σε ολόκληρη την Ευρώπη, μειώνοντας τη ρύπανση των νιτρικών αλάτων από γεωργικές πηγές. Η οδηγία για τα νιτρικά άλατα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα και αποτελεί ένα από τα βασικά μέσα για την προστασία των υδάτων από τη ρύπανση.

Η οδηγία καθορίζει ορισμένα μέτρα που πρέπει να τηρηθούν από τα κράτη μέλη, ιδίως: παρακολούθηση όλων των τύπων υδατικών συστημάτων, την αναγνώριση των υδάτων που είναι μολυσμένα ή κινδυνεύουν από ρύπανση, χαρακτηρισμό ευπρόσβλητων από νιτρορρύπανση ζωνών και θέσπιση κωδίκων ορθών γεωργικών πρακτικών και εθνικών προγραμμάτων δράσης.

Η οδηγία για τη νιτρορρύπανση συμβάλλει επίσης στην επίτευξη των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης στην ΕΕ, συμβάλλοντας στη μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδέονται με την παραγωγή τροφίμων, υποστηρίζοντας τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων και μειώνοντας τη ρύπανση των γλυκών υδάτων και των οικοσυστημάτων.