Με αργούς ρυθμούς προχωρούν οι εξελίξεις στη Μεσοχώρα

08:56 9/10/2018 - Πηγή: Green agenda

Στις 3 Αυγούστου 2017, λίγη ώρα μετά την υπογραφή της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) για την επανεκκίνηση των έργων στο φράγμα της Μεσοχώρας, ο Μανώλης Παναγιωτάκης, πρόεδρος της ΔΕΗ, δήλωνε στους δημοσιογράφους πως "[...] εάν η διαδικασία των απαλλοτριώσεων προχωρήσει κανονικά, το καλοκαίρι του 2019, θα πραγματοποιηθεί η έμφραξη του φράγματος".

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί, με βάση τα σημερινά δεδομένα.

Το

φράγμα της Μεσοχώρας, ένα έργο μισού δισεκατομμυρίου ευρώ, παραμένει σχεδόν ολοκληρωμένο αλλά ανενεργό στις πλαγιές της Πίνδου για 17ο συνεχόμενο χρόνο. Κάθε χρόνο που περνά με το φράγμα κλειστό η ΔΕΗ ισχυρίζεται ότι χάνει έσοδα της τάξης των 30 εκατ. ευρώ. Για να πάρουν μπρος οι μηχανές της Μεσοχώρας, πρέπει να γίνουν μια σειρά από βήματα, στα οποία εμπλέκονται ο Δήμος, η Περιφέρεια, η ΔΕΗ και η Δικαιοσύνη.

Οι Διαδικασίες

Για να λειτουργήσει το φράγμα και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, πρέπει να γεμίσει η λίμνη. Και για να γίνει αυτό, πρέπει να απαλλοτριωθούν εκτάσεις στη Μεσοχώρα, το χωριό που θα κατακλυστεί κατά 50% από το νερό της λίμνης που θα σχηματιστεί. Η διαδικασία των απαλλοτριώσεων, ωστόσο, είναι μια ιστορία που κρατάει από τη δεκαετία του 2000. Με τον νόμο 3734/2009, οι κατακλυζόμενοι θα λάμβαναν κάποια διόλου ευκαταφρόνητα ποσά για την απαλλοτρίωση των περιουσιών τους. Η ελάχιστη αποζημίωση για ένα μικρό σπίτι θα έφτανε τις 90.000 ευρώ. Για την περιοχή, τα χρήματα αυτά είναι πολλά, αλλά είναι ένα ποσό λογικό, αν αναλογιστεί κανείς τη σημασία ενός τόσο μεγάλου έργου αλλά και το γεγονός ότι άνθρωποι θα αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους. Ωστόσο, ο νόμος δεν εφαρμόστηκε ποτέ, καθώς "κατέπεσε" μετά την 4η ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ το 2011, ύστερα από προσφυγή των κατοίκων και περιβαλλοντικών οργανώσεων κατά του φράγματος και της εκτροπής του Αχελώου, στην οποία εντασσόταν τότε. Στην ουσία, σήμερα, οι κάτοικοι θα αποζημιωθούν με βάση την τιμή μονάδας που θα ορίσουν τα δικαστήρια, που σίγουρα θα είναι πολύ μικρότερη από αυτή που προέβλεπε ο νόμος 3734. Όσο για τη δικαστική διαδικασία, κανείς από τους αρμόδιους δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει. Το ζήτημα των απαλλοτριώσεων και των αποζημιώσεων των θιγόμενων περιπλέκεται αν υπολογίσει κανείς και την ελληνική γραφειοκρατία. Ο διευθυντής υδροηλεκτρικής παραγωγής της ΔΕΗ, Γιάννης Αργυράκης, ανέφερε πως κατά την πρόσφατη επίσκεψη κλιμακίου της ΔΕΗ στη Μεσοχώρα, διαπιστώθηκε πως τα κτηματολογικά διαγράμματα είναι σε αρκετά σημεία λανθασμένα. Ο Αργυράκης, τόνισε επίσης πως η ΔΕΗ έχει ήδη αποστείλει επιστολή στο γραφείο του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ζητώντας την επίσπευση των διαδικασιών.

Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μόνο εμπόδιο.

Καθυστερήσεις Για Το Νέο ΣΧΟΟΑΠ

Πριν ξεκινήσουν οι απαλλοτριώσεις, πρέπει να εγκριθεί ένα νέο ΣΧΟΟΑΠ (Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης), καθώς στο σημερινό που βρίσκεται σε ισχύ περιέχονται εμπόδια στα σχέδια αξιοποίησης ενός οικισμού στα βόρεια της Μεσοχώρας, προκειμένου να γίνει επέκταση του χωριού και μετεγκατάσταση των κατοίκων.

Το τρέχον ΣΧΟΟΑΠ ορίζει πως οι τοποθεσίες "Βαρκό" και "Σπίτια", όπου θα γίνει η μετεγκατάσταση του τμήματος της Μεσοχώρας που θα κατακλυστεί από τη λίμνη είναι ακατάλληλες για δημιουργία νέου οικισμού, σύμφωνα με τα δεδομένα που είχε δώσει στους τότε μελετητές το Ινστιτούτο Γεωλογικών Μελετών. Μάλιστα, ο επικεφαλής της μελετητικής ομάδας του συγκεκριμένου ΣΧΟΟΑΠ, καθηγητής αρχιτεκτονικής Απόστολος Κυριαζής, μιλώντας στη διαΝΕΟσις ανέπτυξε τα επιχειρήματά του, παραθέτοντας μάλιστα άρθρο του σε επιστημονικό περιοδικό που σχετίζεται με πολεοδομικά θέματα.

Το νέο ΣΧΟΑΑΠ, την ευθύνη για την εκπόνηση του οποίου έχει ο δήμος Πύλης (στον οποίο ανήκει διοικητικά η Μεσοχώρα), στην ουσία θα αναθεωρήσει τις προβλέψεις του προηγούμενου, ανοίγοντας τον δρόμο στη ΔΕΗ για τη δημιουργία από την αρχή ενός νέου οικισμού στο Βαρκό, αλλά και για να ξεκινήσει η διαδικασία των απαλλοτριώσεων. Τελευταίο βήμα πριν από την προώθηση του ΣΧΟΟΑΠ στη ΔΕΗ και τη δρομολόγηση των εργασιών, όμως, είναι η έγκριση από το περιφερειακό συμβούλιο Θεσσαλίας. Σύμφωνα με τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κωνσταντίνο Αγοραστό, το ΣΧΟΑΑΠ δεν έχει ακόμα φτάσει στις αρμόδιες υπηρεσίες της περιφέρειας. Από τον Δήμο Πύλης, ο διευθυντής Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος, Στέφανος Παιδής, ισχυρίζεται πως "η αποστολή του ΣΧΟΑΑΠ στην περιφέρεια είναι θέμα ημερών και απομένουν μόνο ορισμένα γραφειοκρατικά βήματα".

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με πληροφορίες από τη ΔΕΗ εδώ και ένα χρόνο η εταιρεία έχει προχωρήσει εσωτερικά πολλές διαδικασίες προς την ολοκλήρωση του έργου, συστήνοντας ειδικό κλιμάκιο που "τρέχει" τα ζητήματα που αφορούν τη Μεσοχώρα. Ένα μάλιστα από τα επόμενα βήματα είναι η υπογραφή σύμβασης με τον καθηγητή Αιμίλιο Κωμοδρόμο, προκειμένου να καθοριστούν όλες οι εργασίες ευστάθειας για το μη-κατακλυζόμενο τμήμα του χωριού. Υπενθυμίζουμε πως η "έκθεση Κωμοδρόμου", η οποία εκπονήθηκε το 2016, άλλαξε για πολλοστή φορά τα δεδομένα σχετικά με τη στατικότητα των εδαφών της Μεσοχώρας μετά το γέμισμα της λίμνης. Σύμφωνα με την έκθεση, η οποία βρίσκεται στη διάθεση της διαΝΕΟσις, το μη-κατακλυζόμενο τμήμα της Μεσοχώρας μπορεί να παραμείνει κατοικήσιμο, κάτι το οποίο απέρριπτε το Ινστιτούτο Γεωλογικών Μελετών μέχρι το 2016.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Αργυράκη, έχουν γίνει οι πρώτες επαφές με τους ξένους προμηθευτές του εξοπλισμού του υδροηλεκτρικού εργοστασίου στη Γλίστρα, προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες διαδικασίες συντήρησης. Ο εξοπλισμός παραμένει ανενεργός στο εργοστάσιο από τις αρχές του αιώνα.

Για να ξεκινήσουν τα έργα, όμως, θα πρέπει πρώτα να ρυθμιστεί το θέμα των απαλλοτριώσεων και, βεβαίως, να φτάσει το νέο ΣΧΟΟΑΠ από το Δήμο Πύλης στην Περιφέρεια Θεσσαλίας για να πάρει την απαραίτητη έγκριση.

Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, οι πιθανότητες να γεμίσει η λίμνη το καλοκαίρι του 2019 είναι μηδαμινές.

Περισσότερες πληροφορίες: Τον Φεβρουάριο του 2017, η διαΝΕΟσις είχε δημοσιεύσει μια δημοσιογραφική έρευνα που παρουσίαζε το πρόβλημα του φράγματος της Μεσοχώρας και πρότεινε λύσεις για την άμεση λειτουργία του. Λίγους μήνες αργότερα, υπογράφηκε η ΑΕΠΟ που επανεκκινούσε τις εργασίες για την ολοκλήρωση του έργου, το οποίο είχε ακυρωθεί 6 φορές εξαιτίας της σύνδεσής του με την εκτροπή του Αχελώου. Πλέον, το φράγμα της Μεσοχώρας, μετά την τελευταία απόφαση του ΣτΕ είναι αμιγώς υδροηλεκτρικό, και μένουν τα τελευταία βήματα για να λειτουργήσει μετά από 17 χρόνια αδράνειας.