Νέο «Εξοικονομώ κατ' Οίκον»: Το ζήτημα της κύριας (ή πρώτης) κατοικίας

09:18 16/2/2018 - Πηγή: Green agenda

του Θοδωρή Καραουλάνη

Η κυβέρνηση, μετά από τρία χαμένα χρόνια, ανακοίνωσε επιτέλους το νέο πρόγραμμα εξοικονομώ, δίνοντας στη δημοσιότητα τον Οδηγό Εφαρμογής του προγράμματος. Η έναρξη υποβολής των αιτήσεων θα ξεκινήσει μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου, όπως ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ, και η Greenagenda, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις και τις λεπτομέρειες κάνει ένα ρεπορτάζ για κρίσιμα στοιχεία του προγράμματος. Θυμίζουμε ότι την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύσαμε το πρώτο αλλά και το δεύτερο μέρος του ρεπορτάζ με τα «σημεία – κλειδιά» του νέου Eξοικονομώ και συνεχίζουμε, δίνοντας βαρύτητα στην ενημέρωση

για όσες σημαντικές λεπτομέρειες δεν είναι ευκρινείς με την πρώτη ανάγνωση του Οδηγού.

Το ζήτημα της κύριας (ή πρώτης) κατοικίας

Παρά τις ελπίδες πολλών ότι με το νέο εξοικονομώ θα μπορέσουν να ανακαινίσουν «το σπίτι στο χωριό» ή το εξοχικό τους ώστε να ανέβει ενεργειακή κατηγορία και να είναι ενεργειακά αποδοτικό, το νέο πρόγραμμα, καθώς έχει μεν πολλούς αλλά όχι ανεξάντλητους πόρους, απευθύνεται αποκλειστικά και μόνο σε κύρια κατοικία.

Σημειώνουμε ότι η αρχική πρόθεση του ΥΠΕΝ ήταν να αναφερθεί σε «πρώτη κατοικία» αλλά έγιναν δεκτές παρατηρήσεις και προτάσεις από συναρμόδια Υπουργεία και επιλέχθηκε ο όρος «κύρια» κατοικία. Γενικά, ο όρος «κύρια» και «πρώτη» σημαίνουν το ίδιο πράγμα, αλλά υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε ορισμένες περιπτώσεις.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στον οδηγό, πρέπει να «χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της πλέον πρόσφατης (πριν την υποβολή της αίτησης) εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1), του προσώπου που τη χρησιμοποιεί».

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι υπό προϋποθέσεις μπορεί να γίνει αίτηση και για ενοικιαζόμενη κατοικία ή για δωρεάν παραχωρούμενη.

Σύμφωνα με τον Οδηγό:

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα κυριότητας (πλήρους ή ψιλής) ή επικαρπίας σε επιλέξιμη κατοικία.

Στην περίπτωση που η κατοικία για την οποία γίνεται η αίτηση ενοικιάζεται, δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνο ο πλήρης κύριος και ο επικαρπωτής. Η περίπτωση της δωρεάν παραχώρησης δεν εμπίπτει σε αυτόν τον περιορισμό.

Ειδικά για την περίπτωση πρόσφατης (μετά την υποβολή της τελευταίας φορολογικής δήλωσης) απόκτησης δικαιώματος πλήρους κυριότητας ή/και επικαρπίας επί του ακινήτου, ο αποκτών το εν λόγω δικαίωμα έχει τη δυνατότητα συμμετοχής στο Πρόγραμμα, αλλά πρέπει πρώτα να υποβάλλει νέο Ε9 και μετά να προωθήσει την αίτηση, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που παρουσιάζονται στις ειδικές περιπτώσεις αιτήσεων της παραγράφου 5.2.

Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της πλέον πρόσφατης (πριν την υποβολή της αίτησης) εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του επικαρπωτή/ κύριου προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, δύναται για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας να χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών από το έτος βάσει των εισοδημάτων του οποίου αξιολογείται η αίτηση.

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυριότητα/ επικαρπία) σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των συγκυρίων/ επικαρπωτών, μετά από συναίνεση των υπολοίπων. Ο αιτών δηλώνει υπεύθυνα την εξασφάλιση της ανωτέρω συναίνεσης,

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έχει σημασία είναι να δηλώνεται η προς ενεργειακή επέμβαση ως κύρια κατοικία στη φορολογική δήλωση (Ε1 της τελευταίας φορολογικής δήλωσης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία ή τη μη ύπαρξη της δήλωσης Ε9).

Επισημαίνεται ότι λόγω των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των στοιχείων κατοικίας που καταχωρούνται στην αίτηση με τα αντίστοιχα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στην φορολογική αρχή, είναι απαραίτητο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ενοίκου (Ε1) και στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) να εμπεριέχεται ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος του ακινήτου.

Κύκλοι της αγοράς ωστόσο σημειώνουν ότι μελλοντικά το ζήτημα «κύρια κατοικία» θα κριθεί στο κομμάτι της απορρόφησης των πόρων. Δηλαδή αν το εξοικονομώ και γενικότερα όλο το ΕΣΠΑ προχωρήσει και το 2020 εκτιμάται ότι θα απορροφηθούν οι πόροι, δεν θα αλλάξει κάτι. Αν όμως οι πόροι του ΕΣΠΑ δεν έχουν απορροφηθεί εγκαίρως (και αναλόγως των αποφάσεων που θα έχουν ληφθεί τότε σε ευρωπαϊκό επίπεδο για θέματα προϋπολογισμών) είναι πιθανόν η Ελλάδα να ζητήσει τροποποίηση της έγκρισης που έχει λάβει από την Κομισιόν για το πρόγραμμα, καθώς η σχετική κοινοτική οδηγία και οι δεσμεύσεις της χώρας για εξοικονόμηση ενέργειας δεν αφορούν μόνο τις πρώτες ή κύριες κατοικίες αλλά κάθε κατοικία και γενικότερα τον κτηριακό τομέα. Όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να είναι γνωστό από τώρα, ούτε θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να πιθανολογήσουν κάτι τέτοιο, αλλά να περιοριστούν στα όσα προβλέπει ο οδηγός: επεμβάσεις σε κύρια κατοικία.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να επαναλάβουμε ότι για να ενταχθεί μία κατοικία στο πρόγραμμα πρέπει να είναι χαρακτηρισμένη στο ΠΕΑ από κατηγορία Δ και κάτω.

Προσοχή: Μία μόνο αίτηση

Προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα και δυσλιετουργίες, το ΥΠΕΝ προβλέπει, με ποινή αποκλεισμού, ότι για κάθε κατοικία πρέπει να υποβληθεί ΜΙΑ ΜΟΝΟ αίτηση.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά:

«Κάθε Ωφελούμενος μπορεί να υποβάλλει μόνο μια αίτηση»

Επιτρέπεται ωστόσο «η υποβολή αιτήσεων για περισσότερες ιδιοκτησίες από το ίδιο πρόσωπο εάν οι επιπλέον της μιας αίτησης αποτελούν μέρος αίτησης/ αιτήσεων που αφορά σε πολυκατοικία.»

Και ρητά προβλέπεται ότι «Για κάθε επιλέξιμη κατοικία πρέπει να υποβληθεί μία μόνο αίτηση».

Περαιτέρω διευκρινίζεται ότι «καταχώριση στο πληροφοριακό σύστημα περισσότερων της μίας αιτήσεων για την ίδια επιλέξιμη κατοικία από το ίδιο πρόσωπο ή άλλο συγκύριο οδηγεί, άνευ ετέρου, στην απόρριψη του συνόλου των αιτήσεων και στην περίπτωση αίτησης που έχει συμπεριληφθεί σε απόφαση υπαγωγής, η τελευταία θα ανακληθεί. Στο ανωτέρω πλαίσιο δεν μπορούν να υποβληθούν περισσότερες της μίας αίτησης για την ίδια πολυκατοικία.

Σε περίπτωση που έχει γίνει υπαγωγή για μια κατοικία στο Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ΄Οίκον» της προγραμματικής περιόδου 2007-2013 και το έργο είναι ολοκληρωμένο, στο πλαίσιο του Προγράμματος, δεν μπορεί να υποβληθεί αίτηση για την εν λόγω κατοικία στο παρόν Πρόγραμμα. Επιτρέπεται η υποβολή αίτησης σε κατοικία που έχει γίνει υπαγωγή στο Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ΄Οίκον» της προγραμματικής περιόδου 2007-2013, μόνο εάν αυτή αποτελεί μέρος αίτησης που αφορά σε πολυκατοικία, και όχι για τις παρεμβάσεις που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του ανωτέρω προγράμματος.

Ο έλεγχος για την τήρηση των ανωτέρω αφορά το σύνολο των αιτήσεων που θα υποβληθούν στο πρόγραμμα και πραγματοποιείται πριν την έκδοση της απόφασης υπαγωγής.

Η greenagenda, έχοντας αποδείξει ότι παρακολουθεί και αποκαλύπτει ζητήματα και λεπτομέρειες για θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, θα συνεχίσει τις επόμενες ημέρες το ρεπορτάζ για τα σημεία κλειδιά του νέου προγράμματος, προκειμένου όλοι οι ενδιαφερόμενοι να ενημερωθούν σφαιρικά και να ξεκινήσουν την προετοιμασία τους λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους.