Περιβάλλον: Η δύσκολη μετατροπή των συστάσεων σε πολιτική

09:33 8/5/2019 - Πηγή: Green agenda

Η έκθεση του πάνελ του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα καταλαμβάνει πάνω από 1.500 σελίδες, αλλά το συμπέρασμα μπορεί να συνοψιστεί σε μία φράση: Αν η ανθρωπότητα δεν ενεργήσει άμεσα, κάποια από τα οικοσυστήματα που υποστηρίζουν την ύπαρξη οργανωμένων ανθρώπινων κοινωνιών θα καταρρεύσουν. Το ερώτημα είναι τι ακριβώς πρέπει να γίνει για να αποτραπεί ένα τέτοιο εφιαλτικό σενάριο.

Σε πρώτη φάση, χρειάζεται συνειδητοποίηση. Στην Ευρώπη, μόλις 4 στους 10 ανθρώπους γνωρίζουν τι είναι βιοποικιλότητα, ενώ, επιπλέον, 3 στους 10 δηλώνουν ότι έχουν

ακούσει τον όρο χωρίς να μπορούν να προσδιορίσουν τι σημαίνει. Τα ποσοστά αυτά είναι ελαφρώς αυξημένα σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, αλλά φυσικά δεν είναι αρκετά. Πρέπει να γίνει συνείδηση ότι όσοι μιλούν για προστασία οικοσυστημάτων δεν ενδιαφέρονται μόνο για ένα συγκεκριμένο είδος ζώου, ψαριού, πουλιού ή εντόμου, αλλά για ένα αυτοτροφοδοτούμενο σύνολο, κομμάτι του οποίου είναι και ο άνθρωπος.

Δεύτερον, χρειάζεται συναίσθηση της τρομακτικής πολυπλοκότητας του ζητήματος. Εν συγκρίσει, η κλιματική αλλαγή, ένα πρόβλημα πλανητικής κλίμακας που χρειάζεται παγκόσμιες λύσεις, είναι εξαιρετικά απλή: η κλιματική αλλαγή θα μετριαστεί εάν η ανθρωπότητα μειώσει δραστικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η κλιματική αλλαγή είναι ένας σημαντικός παράγων που οδηγεί στην εξαφάνιση των ειδών (το περιβάλλον αλλάζει πολύ ταχύτερα από όσο απαιτείται για να εξελιχθούν τα είδη και να προσαρμοστούν σε αυτό), αλλά δεν είναι ο μόνος.

Για να μειωθεί ο φρενήρης ρυθμός με τον οποίο εξαφανίζονται τα είδη, δεν αρκεί μόνο να περιοριστεί η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας, αν και αυτό θα ήταν ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Κάθε οικοσύστημα υφίσταται διαφορετικού τύπου απειλές, ως εκ τούτου κάθε περίπτωση απαιτεί διαφορετικές παρεμβάσεις. Κάποιες από τις παρεμβάσεις αυτές είναι ξεκάθαρες: π.χ. χρειάζεται να προστατευθούν στην πράξη οι περιοχές που στα χαρτιά είναι «προστατευόμενες» ενώ στην πραγματικότητα απειλούνται από ανεξέλεγκτη οικιστική, εξορυκτική, αγροτική ή αλιευτική δραστηριότητα. Απαιτείται επίσης να διευρυνθούν σε έκταση οι περιοχές αυτές.

Άλλες παρεμβάσεις προϋποθέτουν τόσο βαθιές τομές και τόσο μεγάλα άλματα, ώστε να μην είμαστε καν σε θέση να φανταστούμε τις λύσεις. Με απλά λόγια, η ανθρωπότητα πρέπει να βρει τρόπους να περιορίσει το αποτύπωμά της στον πλανήτη χωρίς να λιμοκτονήσει ή να γυρίσει στην εποχή του λίθου, σαν τον ελέφαντα που πρέπει να μάθει μόνιμα να πατάει στις άκρες των νυχιών του, αν δεν θέλει να τσαλαπατήσει όλα όσα του δίνουν ζωή.

Δεν μπορούμε να προσδοκούμε από τους πολιτικούς αρχηγούς και από τους παράγοντες της οικονομίας να γνωρίζουν πώς θα εκτελεστούν οι πιρουέτες αυτές. Μπορούμε όμως να τους επιβάλουμε να αρχίσουν να καταρτίζουν πρόγραμμα προπόνησης.

Άσκηση πίεσης

Η Διακυβερνητική Πλατφόρμα για τη Βιοποικιλότητα και τα Οικοσυστήματα (Ibpes) θα παρουσιάσει την έκθεση που περιγράφει αυτή τη δραματική κατάσταση στη σύνοδο των ηγετών του G-7 στο Μπιαρίτς της Γαλλίας, τον Αύγουστο. Η έκθεση έχει ήδη τις υπογραφές 132 κρατών, αλλά προκειμένου οι συστάσεις των επιστημόνων και των εμπειρογνωμόνων να μετατραπούν σε πολιτική, χρειάζεται να ασκηθεί πολύ μεγαλύτερη πίεση. Πίεση ανάλογη με την ευθύνη ενός είδους που έφθασε να προκαλεί την έκτη μεγάλη εξαφάνιση ειδών στην ιστορία του πλανήτη.

Πηγή: Εφημερίδα «Καθημερινή»