Πόσο ευθύνονται τα αυθαίρετα για τις δασικές πυρκαγιές

11:20 11/9/2018 - Πηγή: Green agenda

του Γιάννη Μαρίνου*

Κατά τη διάρκεια των διακοπών μου θρήνησα με το πανελλήνιο την εκατόμβη των θυμάτων της πυρκαγιάς στο Μάτι. Το ότι οι πυρκαγιές στα δάση είναι μάλλον αναπόφευκτες όταν ο καύσωνας συντρέχει ταυτόχρονα με ισχυρούς ανέμους δεν δικαιολογεί όμως αλλά αντίθετα επιβάλλει επιμελή πρόληψη από κατάλληλα και επαρκή όργανα κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κατάλληλη καθοδήγηση των πολιτών. Αλλωστε στην αμέλεια και στην αμάθεια των τελευταίων οφείλεται το 50% των πυρκαγιών.

Μολονότι η προσπάθεια

της βαρυνόμενης με ανεπάρκεια και αμέλεια κυβέρνησης να ενοχοποιήσει για τη συμφορά στο Μάτι τα αυθαίρετα υπέκρυπτε μετάθεση ευθυνών, όμως είναι ακριβές και, αν και πολύ αργά, επιβάλλεται να συνειδητοποιηθεί ότι αυθαίρετοι οικισμοί και αυθαίρετες κατασκευές ευθύνονται για πολλές πυρκαγιές, όπως άλλωστε και για θανατηφόρες πλημμύρες.

Η αφετηρία αυτής της αυθαιρεσίας ανατρέχει στις απαρχές του νεοελληνικού κράτους. Στο πολύπλευρου ενδιαφέροντος βιβλίο του γάλλου περιηγητή Εντμόντ Αμπού «Η Ελλάδα του Οθωνα» (Μεταίχμιο) αναφέρεται:

«Ενα μέρος των εθνικών γαιών έχει καταπατηθεί παράνομα από ιδιώτες, που έχουν προχωρήσει σε εκχερσώσεις, έχουν φυτέψει δέντρα ή και χτίσει σπίτια χωρίς να το πουν στην κυβέρνηση (!). Η καταπάτηση είναι πολύ παλιά και σε μερικές περιπτώσεις περνά από πατέρα σε γιο». Αυτή η διαχρονική αυθαιρεσία γίνεται ανεκτή, αν δεν ενθαρρύνεται, από το πελατειακό πολιτικό σύστημα, το οποίο από καταβολής νεοελληνικού κράτους κλείνει τα μάτια και εν συνεχεία νομιμοποιεί. Ετσι ούτε πολεοδομικά σχέδια εκπονούνται, ούτε κατάλληλοι δρόμοι, πλατείες και κοινόχρηστοι χώροι προβλέπονται, ούτε καταστολή και αυστηρές ποινές για τους αυθαιρετούντες επιβάλλονται.

Οι αυθαίρετες οικοδομές, καθώς κατοικούνται υπό συνθήκες πρωτόγονες, συχνά χωρίς ύδρευση και ηλεκτροδότηση, που αντιμετωπίζουν με δεξαμενές και ατομικές γεννήτριες, συνιστούν και την πρώτη ύλη, που τροφοδοτεί πολλές από τις δασικές πυρκαγιές. Τα σκουπίδια που καθημερινά προκύπτουν από την ανθρώπινη διαβίωση, καθώς οι αυθαίρετες κατοικίες δεν εξυπηρετούνται κατά κανόνα από τις ούτως ή άλλως ανεπαρκείς υπηρεσίες καθαριότητας των δήμων, απορρίπτονται σε υπαίθριες χωματερές ή σε παρακείμενες χαράδρες. Τα σκουπίδια αυτά ευθύνονται για πλήθος πυρκαγιές από τα διάσπαρτα σε αυτά άχρηστα μπουκάλια, κονσερβοκούτια και πλαστικές φιάλες, οι οποίες ταχύτατα επεκτείνονται και στα κατά κανόνα πευκόφυτα δάση, που συνιστούν μπαρουταποθήκες λειτουργούσες και ως φλογοβόλα με την εκτόξευση των φλεγόμενων κουκουναριών.

Δυστυχώς η χώρα μας μαστίζεται από έναν ανάγωγο πληθυσμό που πετά σκουπίδια όπου του καπνίσει, συντηρεί χιλιάδες χωματερές παρεμποδίζοντας την αξιοποίηση των σκουπιδιών και παρέχει έτσι αφορμή σε κακόβουλους σχολιαστές να τη χαρακτηρίζουν ως την πιο βρώμικη της Ευρώπης. Τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που πληρώνουμε ως πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεν συγκινούν πολίτες και πολιτεία για τη ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος των σκουπιδιών ακόμα και στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, που εξακολουθεί να διατηρεί ως μόνη λύση συμφοράς τη χωματερή της Φυλής, επειδή οι τοπικές κοινωνίες δεν αποδέχονται τις σύγχρονες μορφές καθαρισμού και αξιοποίησης των σκουπιδιών. Αρκεί μόνο να αναφερθεί ότι η Σουηδία τα χρησιμοποιεί στο σύνολό τους για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ας υπογραμμιστεί ότι η ανοχή στην οικιστική αυθαιρεσία είναι υπαίτια που δεν έχουμε ακόμη δασικούς χάρτες και κτηματολόγιο.

*Το κείμενο γνώμης του Γ. Μαρίνου δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας «Το Βήμα»