Γιατί οι παρθένες λίμνες είναι γεμάτες με τοξίνες

09:03 2/5/2018 - Πηγή: Green agenda

Τη λίμνη της Γενεύης καθάρισε μία ομάδα επιστημόνων το 2016, από σκουπίδια και πλαστικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως μπουκάλια, καλαμάκια, στυλό και παιχνίδια, στο πλαίσιο μιας έρευνας.

Πρωταρχικός στόχος τους, δηλαδή, δεν ήταν η συλλογή των απορριμμάτων, αλλά η ανάλυση των χημικών στοιχείων που εκβάλλονται στα γλυκά νερά μέσω των πλαστικών αντικειμένων.

Πρόσφατα ο ΟΗΕ είχε υπογραμμίσει πως διανύουμε μια «πλανητική κρίση» που καταστρέφει το οικοσύστημά μας. Παρά το γεγονός ότι έχουμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος των

επιπτώσεων της ρύπανσης, δεν προσπαθούμε να την ελαττώσουμε όσο απαιτείται. Για παράδειγμα, υπάρχουν ορισμένες δυνητικές λύσεις, όπως ένα ένζυμο που ανακαλύφθηκε τον Απρίλιο, το οποίο τρέφεται με πλαστικό. Ίσως αυτό συμβάλει στην απομάκρυνση ορισμένων αποβλήτων, η αποτελεσματικότητά του για την αντιμετώπιση εκατομμύριων τόνων σκουπιδιών, ωστόσο - που βαραίνουν ήδη το περιβάλλον - είναι αμφίβολη.

Πάντως, η θαλάσσια ρύπανση έχει μελετηθεί περισσότερο από αυτή του γλυκού νερού. Ο Montserrat Filella, μάλιστα, ερευνητής από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης, αναφέρει ότι «τα συστήματα των γλυκών υδάτων μελετώνται ολοένα και περισσότερο, αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα από αυτά των ωκεανών». Ίσως αυτό συμβαίνει επειδή οι αρχικές έρευνες για την ρύπανση των υδάτων, επικεντρώθηκαν στη θάλασσα, γεγονός που ακολουθήθηκε από επιχορηγήσεις και ερευνητικές προτάσεις.

Η ομάδα επιστημόνων της Γενεύης, μετά από συλλογή 3.000 δειγμάτων, εκ των οποίων μελετήθηκαν τα 670, οδηγήθηκαν σε ορισμένα ανησυχητικά αποτελέσματα: Πολλά από αυτά περιείχαν επικίνδυνα τοξικά στοιχεία όπως κάδμιο, υδράργυρο, μόλυβδο, σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, σε «πολύ υψηλές συγκεντρώσεις», όπως αναφέρεται στο περιοδικό «Frontiers of Environmental Science».

Επιπλέον, τα περισσότερα από τα πλαστικά αυτά απόβλητα έχουν παραμείνει στις όχθες της λίμνης για αρκετές δεκαετίες και χρειάζονται ακόμα και εκατοντάδες χρόνια για να διασπαστούν. Τέτοιου είδους πλαστικά απόβλητα συναντάμε και σε πολλές παραλίες, ωστόσο, «στην λίμνη της Γενεύης φαίνεται να εμφανίζονται σε υψηλότερη αφθονία», υπογραμμίζει ο Filella.

Σαφώς, επιπτώσεις των χημικών που εμπεριέχονται στα πλαστικά απόβλητα, δεν συναντάμε μόνο στην χλωρίδα, αλλά και στην πανίδα. Σε περίπτωση, δηλαδή, που ένα ζώο καταπιεί πλαστικό, ταυτοχρόνως καταπίνει και οξέα τα οποία διασπώνται στο στομάχι του. Ωστόσο ελλείψει μελετών δεν έχει καταστεί απολύτως σαφές τι μπορεί να συμβεί μετά την απορρόφηση των οξέων αυτών.

Ενας ερευνητής που εξετάζει τις συνέπειες κατάποσης οξέων από ασπόνδυλα, κυρίως, ζώα, είναι ο Martin Wagner από το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας, ο οποίος διαπίστωσε ότι αυτά υποφέρουν μόνο όταν απορροφούν μεγάλες συγκεντρώσεις πλαστικών ενώσεων. Το ίδιο δεν φαίνεται να ισχύει στην περίπτωση των θαλάσσιων χελωνών, οι οποίες πεθαίνουν, επειδή το πλαστικό μπλοκάρει το πεπτικό τους σύστημα. Ο Filella υποψιάζεται ότι κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα ζώα του γλυκού νερού.

Δυστυχώς η λίμνη της Γενεύης δεν αποτελεί τη μοναδική με πλαστικά απόβλητα. Η λίμνη Garda της Ιταλίας, για παράδειγμα, έχει επίσης υψηλά επίπεδα αντίστοιχων απορριμμάτων, με το βόρειο τμήμα της να περιέχει 1.000 μεγάλα πλαστικά σωματίδια και 450 μικρότερα ανά τετραγωνικό μέτρο, τα οποία πολλές φορές περνιούνται για φαγητό. Ακόμη και στη μακρινή λίμνη Hovsgol της Μογγολίας, συναντάμε αφθονία αποβλήτων, καθώς δείγματα έδειξαν ότι υπάρχουν 44.435 πλαστικά ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, ενώ στη λίμνη της Γενεύης υπάρχουν 48.146.

Ορισμένα από αυτά μεταφέρονται με τον άνεμο, σύμφωνα με μία μελέτη. Γι’ αυτό υπολογίζεται ότι περίπου το 70-80% των αποβλήτων που καταλήγουν στο θαλασσινό νερό προέρχονται από ποτάμια ή λίμνες, που βρίσκονται πιθανόν κοντά σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τον Wagner.

Για τον λόγο ότι δεν υπάρχει άμεση λύση στο πρόβλημα, δεδομένου ότι χρησιμοποιούμε κατά κόρον πλαστικά προϊόντα καθημερινά, ο Wagner μας παροτρύνει να «επιστρέψουμε στην πηγή του προβλήματος», περιορίζοντας τη χρήση πλαστικού. Με την μείωση χρήσης πλαστικού, θα περιοριστούν αντιστοίχως και τα υδάτινα απόβλητα, ωστόσο, για πολλές δεκαετίες ακόμη, το πλαστικό που είναι συγκεντρωμένο στο βάθος των λιμνών θα συνεχίσει να απελευθερώνει τοξικά στοιχεία.

(Πηγή: BBC, Επιμέλεια Κειμένου: Βιβή Δάρα)