Σπάνια τα χιόνια στο καμπαναριό...

10:51 25/12/2018 - Πηγή: Green agenda

Ο ημέτερος αστικός μύθος των Χριστουγέννων θέλει τα δένδρα και τα σπίτια χιονισμένα, το κρύο να ωθεί προς τη σπιτική θαλπωρή και το έλκηθρο του Αη Βασίλη να πατινάρει στον πάγο, άσχετα αν ο μαγικός φίλος των παιδιών φορτώνει τα δώρα του από τα καταστήματα ή την ψηφιακή αγορά. Ομως στην πραγματικότητα τα χιονισμένα Χριστούγεννα είναι εξαιρετικά σπάνια στην Αθήνα, στις μεγάλες πόλεις και στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας.

Παρά τη συνήθη επιδείνωση του καιρού, βαδίζοντας προς το τρίτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου, οι άσπρες μέρες αποτελούν εξαίρεση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αστεροσκοπείου Αθηνών από το 1930 ώς σήμερα, ανήμερα Χριστούγεννα χιόνισε μόνο δύο φορές στην Αθήνα, το 1949 και το 1968. Παραμονή Χριστουγέννων έχει χιονίσει επίσης δύο χρονιές, το 1962 και το 1992. Ακόμα πιο σπάνιο είναι το χριστουγεννιάτικο χιόνι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ από τον σταθμό της Νέας Φιλαδέλφειας. Από το 1955 έως σήμερα τα Χριστούγεννα στην Αθήνα έχει χιονίσει για λίγο μόνο το 1986, χωρίς να το στρώσει. Την επομένη των Χριστουγέννων χιόνισε στην Αθήνα το 1991, έναν από τους πιο λευκούς Δεκέμβριους στο Λεκανοπέδιο, αφού χιόνισε οκτώ διαφορετικές ημέρες.

«Σε βάθος δεκαετιών, ο μέσος αριθμός ημερών χιονόπτωσης τον Δεκέμβριο είναι στατιστικά στην Αθήνα μόλις 0,4 μέρες, κάτι που σημαίνει πως η πιθανότητα να χιονίσει στην Αθήνα έστω και μία μέρα είναι μία φορά κάθε 2,5 χρόνια! Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη είναι 1,2 ημέρες και στη Φλώρινα 5,9 ημέρες κατά μέσον όρο το έτος», λέει στην εφημερίδα «Καθημερινή» ο μετεωρολόγος κ. Δημήτρης Ζιακόπουλος. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι πιθανότητες για λευκά Χριστούγεννα στη χώρα μας και ιδιαίτερα στις κεντρικές και νότιες περιοχές είναι πολύ μικρές. Ακόμα, όμως, και σε πόλεις της Βόρειας Ελλάδας το χιόνι μέσα στους οικισμούς δεν έρχεται πολύ συχνά. Για παράδειγμα τα Γιάννενα έχουν να δουν χριστουγεννιάτικο χιόνι μέσα στην πόλη από το 1986.

«Και στην Κεντρική Ευρώπη οι πιθανότητες χιονόπτωσης τα Χριστούγεννα είναι περιορισμένες. Ο μύθος των λευκών Χριστουγέννων μάλλον συνδέθηκε με τη λογοτεχνία του 19ου αιώνα, στην οποία έχουν περάσει οι δύσκολες καιρικές συνθήκες (πάγοι, χιόνια και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες) εκείνης της περιόδου που η Ευρώπη βίωνε τη λεγόμενη Μικρή Παγετώδη Εποχή. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το περίφημο διήγημα “Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία” του Καρόλου Ντίκενς. Ο Ντίκενς γεννήθηκε το 1812 και στα πρώτα εννέα χρόνια της ζωής του είχε ζήσει έξι λευκά Χριστούγεννα», σημειώνει ο κ. Ζιακόπουλος.

Βεβαίως, αν στην Αθήνα και στη νότια χώρα οι χιονοπτώσεις αποτελούν εξαίρεση, στη Βόρειο Ελλάδα και στα ορεινά οι θερμοκρασίες στα τέλη Δεκεμβρίου είναι συνήθως πολύ χαμηλές και συνοδεύονται από χιονόπτωση. Τα ρεκόρ χαμηλότερων θερμοκρασιών Δεκεμβρίου έχουν καταγραφεί το διάστημα μεταξύ 19 έως 22 Δεκεμβρίου 2001, όταν στην Καστοριά το θερμόμετρο πάγωσε πέφτοντας στους -22,8 βαθμούς Κελσίου και στη Λάρισα που έφτασε τους -20,2 βαθμούς. Ακόμα κι όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία την περίοδο των χειμερινών εορτών, το θερμόμετρο δεν ανεβαίνει πολύ στη Βόρειο Ελλάδα. Για παράδειγμα, μέγιστη τιμή το τρίτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου στη Φλώρινα είναι οι 5,7 βαθμοί Κελσίου (μέσος όρος των τελευταίων δεκαετιών), όταν στη Θεσσαλονίκη είναι 10,6° C, στην Αθήνα 13,8° C και στο Ηράκλειο Κρήτης 16,4° C. Στην κλίμακα αυτή αντικατοπτρίζονται και οι κλιματικές αντιθέσεις της χώρας.

Η τραγωδία του ’41-’42

Πηγή infographic: «Καθημερινή»

Στην Αθήνα ιδιαίτερα ψυχρά ήταν τα Χριστούγεννα το 1986, το 1987 και το 1992, όταν το θερμόμετρο δεν ανέβηκε πάνω από τους 6 βαθμούς Κελσίου, θερμοκρασία που είναι η πιο χαμηλή μέγιστη για τη συγκεκριμένη γιορτινή μέρα σε βάθος έξι και πλέον δεκαετιών. Ενας από τους πιο παγωμένους χειμώνες στην Αθήνα σημειώθηκε την πρώτη χρονιά της Κατοχής από τα ναζιστικά γερμανικά στρατεύματα, το 1941-42. Στις 30 Δεκεμβρίου 1941 στην περιοχή του νοσοκομείου «Σωτηρία» κατεγράφη ελάχιστη θερμοκρασία -6,2° C, ενώ στις 2 Ιανουαρίου 1942 το θερμόμετρο έπεσε ακόμα περισσότερο και έδειξε στη Ν. Φιλαδέλφεια -10,4 βαθμούς Κελσίου.

Η συγκεκριμένη θερμοκρασία είναι το απόλυτο χαμηλό θερμοκρασιακό ρεκόρ στην Αθήνα από το 1891! Είχε παρατηρηθεί άλλη μία φορά στον Βοτανικό στις 16 Φεβρουαρίου 1934. Το τραγικό είναι πως τον χειμώνα του 1941-42 οι εντυπωσιακά χαμηλές θερμοκρασίες συνδυάστηκαν με συνθήκες λιμού και απόλυτης αδυναμίας των Αθηναίων να ζεστάνουν τα σπίτια τους, με αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες νεκρούς...

Οσον αφορά την πρώτη ημέρα του έτους, μία από τις πιο κρύες Πρωτοχρονιές σημειώθηκε το 1983, όταν το θερμόμετρο στον σταθμό της ΕΜΥ στη Νέα Φιλαδέλφεια δεν ανέβηκε πάνω από τους 3 βαθμούς. Χιονόπτωση Πρωτοχρονιά στην Αθήνα σημειώθηκε την ίδια χρονιά και το 1992. Ενα από τα κύματα κακοκαιρίας που ξεχώρισαν την περίοδο των εορτών είναι ο χιονιάς που έπληξε το Λεκανοπέδιο από 4 έως 6 Ιανουαρίου 2002.

Πιο συχνή η καλοκαιρία

Αν τα παγωμένα Χριστούγεννα είναι σπάνια στην Αθήνα, μια σχετική καλοκαιρία δεν είναι ασυνήθιστη. Μάλιστα, οι τελευταίοι χειμώνες είναι σχετικά ήπιοι, ανακουφίζοντας και από τα υπέρογκα έξοδα για θέρμανση. Ανήμερα Χριστούγεννα η υψηλότερη τιμή που έχει δείξει το θερμόμετρο είναι οι 19 βαθμοί στα έτη 1958, 1995 και 2010 (στοιχεία τελευταίων 60 ετών, σταθμός ΕΜΥ Ν. Φιλαδέλφειας). Το ρεκόρ υψηλότερης θερμοκρασίας για την Αθήνα το τρίτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου είναι 22,6° C και έχει σημειωθεί στις 21 Δεκεμβρίου 1963.

Εξαιρετικά ζεστά ήταν τα Χριστούγεννα το 1995 σε Λάρισα και Θεσσαλονίκη, με 23,2° C και 22,6° C αντιστοίχως. Τώρα όσον αφορά τις Πρωτοχρονιές, οι πιο «καυτές» ήταν το 2010, όταν η μέγιστη θερμοκρασία έφτασε στην Αθήνα τους 22° C. Στο Ηράκλειο Κρήτης το θερμόμετρο απογειώθηκε και έπιασε καλοκαιρινές θερμοκρασίες, φτάνοντας τους 29,8 βαθμούς Κελσίου! Αποτελεί το πανελλήνιο ρεκόρ υψηλότερης θερμοκρασίας τους χειμερινούς μήνες, από τότε που λειτουργούν σταθμοί της ΕΜΥ.

Αν και κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τα καπρίτσια του καιρού και να προβλέψει με σιγουριά τις θερμοκρασίες των Χριστουγέννων και της εορταστικής περιόδου, το σίγουρο είναι πως σε πολλά σπίτια τα χριστουγεννιάτικα δένδρα θα είναι χιονισμένα, κι ας είναι κι από βαμβάκι...

Πηγή: Εφημερίδα «Καθημερινή»