Ο Ευάγγελος Αβέρωφ ως πνευματικός άνθρωπος – Β΄

22:51 19/1/2025 - Πηγή: dogma

Το λογοτεχνικό έργο κατέχει το μεγαλύτερο μέρος στη γενικότερη πνευματική παραγωγή του Ευαγγέλου Αβέρωφ. Όπως παρατηρεί ο Στέλιος Αρτεμάκης «ο λογοτέχνης Ευάγγελος Αβέρωφ αντιπροσωπεύει ένα ρωμαλέο, εκτεταμένο και πολύμορφο κεφάλαιο εντελώς προσωπικού χρώματος». Στο δύσκολο αυτό είδος του γραπτού λόγου ο Ευάγγελος Αβέρωφ μυθιστορικοποιεί ιστορικά γεγονότα και προσφέρει το μύθο σε προσωπικές μαρτυρίες. Κεντρικές ιδέες των έργων του είναι η γρηγορούσα εθνική συνείδηση και ο κοινωνικός αλτρουϊσμός.

Στα μυθιστορήματά του δεσπόζει η τριλογία

της γης, την οποία απαρτίζουν: «Η Φωνή της γης», που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1964 και μεταφράστηκε στα γαλλικά και ιταλικά, «η γη της οδύνης» που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1966 και κυκλοφόρησε στη Γαλλία και Ιταλία ως συνέχεια του προηγουμένου και «η γη δελφύς» που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1968.

«Η Φωνή της γης» αποτελεί προανάκρουσμα μιας πολύμορφης λογοτεχνικής πορείας, όπου ακούει κανείς την κραυγή της μάνας-γης να καλεί τα παιδιά της. Ένα έργο που εκφράζει τον ηρωισμό των μεγάλων ελληνικών στιγμών.

Στη «γη της οδύνης» με αφετηρία τα γεγονότα του ελληνοιταλικού πολέμου και της κατοχής έχουμε την προβολή του ηρωικού στοιχείου και τη διαλεκτική στάση απανθρωπιάς και ανθρωπιάς. Διαπρεπής Γάλλος κριτικός γράφει ότι «η γη της οδύνης είναι μια πλατιά ιστορική τοιχογραφία που τοποθετεί το συγγραφέα της ανάμεσα στους καλύτερους ευρωπαίους μυθιστοριογράφους».

Η «γη Δελφύς» ολοκληρώνει την τριλογία της γης. Σ’ αυτό το έργο η φωνή της γης εστιάζεται στην ποιότητα της ζωής και στο ανέβασμά της από τη βιολογική σφαίρα στην ηθική.

Στην ίδια λογοτεχνική κατηγορία ανήκουν άλλα δύο έργα του Ευαγγέλου Αβέρωφ. «Όταν ξεχνούσαν οι Θεοί», που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1969 και «όταν οι Θεοί ευλογούσαν», που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1971. Το πρώτο είναι αυτοβιογραφία και ζωντανεύει τη ζωή μιας ομάδος εξορίστων Ελλήνων στο στρατόπεδο Φιεραμέντε της Ν. Ιταλίας στα χρόνια της κατοχής, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ίδιος. Το μήνυμά του είναι η υπέρβαση του μοιρολατρικού στοιχείου και η αγωνιστική κινητοποίηση του ανθρώπου. Στο «Όταν οι Θεοί ευλογούσαν» έχουμε έναν σοβαρό προβληματισμό γύρω από την καυτή κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα και μια σοβαρή τοποθέτηση γύρω από την ερμηνεία του ιστορικού γίγνεσθαι. Δεν είναι καθόλου υπερβολή ο χαρακτηρισμός του βιβλίου ως «μυθιστόρημα σύγχρονης ψυχολογίας, όπου ο συγγραφέας δίνει τη ζωή και τη νοοτροπία του μεταπολεμικού ελληνικού κόσμου».

Στο είδος των παραμυθιών εντάσσονται τα «Περιστέρια», που εκδόθηκαν το 1968 στην Αθήνα και το «Δάσος της χαράς», που και αυτό εκδόθηκε πάλι στην Αθήνα το 1975. Πρόκειται για αλληγορίες που μας μεταφέρουν στον κόσμο των περιστεριών και των δασών. Στα «Περιστέρια» έχουμε μια λυτρωτική διέξοδο της ανθρώπινης αγωνίας στη δράση, ενώ στο «Δάσος της χαράς» η διέξοδος αυτή γίνεται στην επικοινωνία με τη φύση. Και στα δύο αυτά έργα κέντρο βάρους είναι ο άνθρωπος ως ισορροπημένη ψυχοβιολογική μονάδα.

Ως διηγηματογράφος ο Ευάγγελος Αβέρωφ εμφανίζεται στο έργο «Περασμένα και Τωρινά», που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1978. Είναι ένας ολόκληρος τόμος διηγημάτων. Στο έργο αυτό ο συγγραφέας ενώνει το χθες με το σήμερα και εξαίρει τη δύναμη του ελληνικού λαού να στέκεται όρθιος στις προκλήσεις της ιστορίας.

Στα οδοιπορικά μπορούμε να εντάξουμε το βιβλίο του «Στο Μοναστήρι του Αϊ Νικόλα», που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1973 από το βιβλιοπωλείο της Εστίας. Στις σελίδες του άη Νικόλα, εκτός από την αγάπη του συγγραφέα για το Μέτσοβο, φαίνονται καθαρά οι θρησκευτικές του ανατάσεις και πτήσεις, η δοξολογική αναφορά του στο Θεό και η αγάπη του για τον άνθρωπο. Στο όλο πνεύμα του βιβλίου συνάπτονται η ιστορία και η θρησκευτική πίστη.

Τέλος με τα έργα του «Επιστροφή στις Μυκήνες» (1973), «Καρυδιές στην πέτρινη γη» (1986) και «Έκρηξη» (1988), ο Ευάγγελος Αβέρωφ δίνει την παρουσία του ως θεατρικός συγγραφέας.

Γενικά το συγγραφικό έργο του Ευαγγέλου Αβέρωφ είναι εντυπωσιακό σε βάθος και έκταση. Είναι έργο ελληνοκεντρικό ορθόδοξο, ανθρωποπλαστικό. Δικαιολογημένα κατέλαβε επίζηλη θέση στα ελληνικά γράμματα.

The post Ο Ευάγγελος Αβέρωφ ως πνευματικός άνθρωπος – Β΄ appeared first on Dogma.