Οι καρποί της καρδιακής προσευχής (Α’)

11:49 25/2/2025 - Πηγή: dogma

Αυτοί οι δύο καρποί, αν και φαίνονται πολύ μικροί, όμως εκδηλώνονται πριν από τους άλλους στον αγωνιστή της ιεράς προσευχής. Αποκτούνται με την επίμονη εξάσκηση σε οποιοδήποτε είδος προσευχής, αλλά ιδιαίτερα και εμφανέστερα στην εξάσκηση της νοεράς μνήμης του Ιησού, που είναι έργο ανώτερο από την ανάγνωση των ψαλμών, την ψαλμωδία και τις άλλες προφορικές προσευχές.

Ο τρίτος καρπός αυτής της νοεράς προσευχής που γεννιέται κατά σειρά με τη βοήθεια των άλλων δυο καρπών, είναι η ταπείνωση. Όλοι αυτοί οι καρποί, καθώς και η αληθινή προσευχή, είναι δώρα του Θεού. Ο τέταρτος καρπός είναι

η συγκέντρωση των σκέψεών μας. Ο πέμπτος είναι η ευλάβεια. Ο έκτος είναι ο φόβος του Θεού, ο έβδομος η μνήμη του θανάτου, ο όγδοος η ειρήνη των λογισμών, ο ένατος η θερμότητα της καρδιάς, ο δέκατος η συγκέντρωση της προσοχής στην καρδιά, ο ενδέκατος καρπός είναι η συνεχής παρακολούθηση στα σφάλματα και τις αμαρτίες μας, από τη μνήμη των οποίων αυξάνεται μέσα μας η ταπείνωση και μετατρέπεται σε πένθος.

Ο δωδέκατος καρπός είναι η αίσθηση της παρουσίας του Θεού, του θανάτου, της μελλούσης κρίσεως και οι σκέψεις για τα βάσανα της κολάσεως. Ο δέκατος τρίτος καρπός είναι η απομάκρυνση και το μίσος του νου μας για καθετί απολαυστικό αυτού του κόσμου και η παραμονή του στην καρδιά μας. Διότι με αυτή την συνήθεια της βυθίσεως και παραμονής τού νου στην καρδιά μας, αυτή η ίδια η καρδιά αποκρούει και μισεί όλες τις αισθητές απολαύσεις και τα έργα των εμπαθών ανθρώπων. Αυτό το γεγονός το επιβεβαιώνει και ο άγιος Διάδοχος επίσκοπος Φωτικής, όταν λέει: «Αυτός που εισέρχεται πάντοτε στην καρδιά του, περιφρονεί όλες τις απολαύσεις αυτής της ζωής. Και τούτο διότι επισκιάζεται από το Πνεύμα του Θεού και δεν μπορεί πλέον να αγαπά τις σωματικές απολαύσεις».

Επίσης απαλλάσσεται από την πλάνη των φαντασιών, από την εισβολή των κακών λογισμών και μισεί καθετί το φανταστικό και ψεύτικο. Έτσι λοιπόν, αφού κατέβει ο νους με εσωτερική ησυχία και χωρίς κακές σκέψεις στην καρδιά για να ενωθεί με τον ενδιάθετο λόγο, αποβάλλει όλες τις παραστάσεις και αμαρτωλές μορφές και φανταστικές εικόνες η καρδιά, όπου είναι η κατοικία τους, όπως το φίδι βγάζει το δέρμα του, όταν περάσει μέσα από ένα στενό τόπο.

Ο άνθρωπος που θα συνηθίσει να κρατά τον νου στην καρδιά, θα επιθυμεί πάντοτε να κλείνει την πόρτα του κελλιού του και να ησυχάζει, να κλείνει την πόρτα του στόματός του και να σιωπά, και την εσωτερική πόρτα του ενδιάθετου λόγου της καρδιάς, για να εμποδίζει τους διαφόρους κακούς λογισμούς, με τους οποίους ο άνθρωπος γίνεται ακάθαρτος ενώπιον του Θεού που εξετάζει «νεφρούς και καρδίαν» (Αποκ. 2:23). Γι’ αυτό μας συμβουλεύει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Κλείσε την θύρα του κελλιού σου για το σώμα, την θύρα του στόματός σου για να μη συνομιλείς με άλλους ανθρώπους και την εσωτερική θύρα για την απόκρουση των κακών πνευμάτων».

Ο δέκατος τέταρτος καρπός που γεννιέται από την εργασία της προσευχής του Ιησού συνίσταται στο ότι, όταν βυθίζεται ο νους στην καρδιά και βλέπει με τα νοερά μάτια την φοβερή μορφή της αμαρτίας, η οποία εκδηλώνεται με αηδιαστικές παραστάσεις που φέρνει μέσα του με την επιρροή των αισθήσεων και του κόσμου, όπως λέει ο άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης, τότε αρχίζει η καρδιά και αποκτά ταπείνωση, πένθος και δάκρυα. Και πώς να μην ταπεινωθεί μια αμαρτωλή ψυχή, όταν βλέπει την άθλια καρδιά να κυριεύεται από ένα βαθύ σκοτάδι που προήλθε από τις αμαρτίες της, τις οποίες έκανε με τη σκέψη, τον λόγο και το έργο; Διότι, όπως λέει ο άγιος Μάρκος ο Ασκητής, «αυτός που έχει λογισμούς κακίας, πώς να δει τις αμαρτίες του; Επειδή αυτός που καλύπτεται από διάφορες σκέψεις, σκεπάζει την θύρα της ψυχής. Και αυτό το σκοτάδι έχει την αρχή του στις πονηρές έννοιες και τα έργα».

Πώς να μην κλάψει και να μην λυπηθεί ο χριστιανός, όταν βλέπει το νοερό μέρος της ψυχής γεμάτο από λογισμούς αλαζονείας, από ασεβείς επιθυμίες, από σκέψεις βλασφημίας και διαβολικές προτροπές; Πώς να μη θρηνήσει, όταν βλέπει το επιθυμητικό μέρος της ψυχής να είναι αιχμαλωτισμένο από θεομίσητους λογισμούς και την ψυχή κυριευμένη από πονηρές σκέψεις να καταφέρεται επαναστατικά κατά του πλησίον; Με ένα λόγο, πώς να μην ταπεινωθεί και να μη χύσει ματωμένα δάκρυα ή πώς να μην κραυγάσει προς τον Ιησού με ψυχική οδύνη, για να σωθεί και να θεραπευθεί, όταν βλέπει την καρδιά του δεμένη με τόσα αναρίθμητα πάθη, τυφλή από αναισθησία, σκληρή και τραυματισμένη από τόσες πληγές; Κατόπιν, όταν ο άνθρωπος δει ότι μέσα του δεν είναι πλέον ναός του Θεού και του Πνεύματός Του, αλλά σπήλαιο ληστών και άβυσσος αμαρτίας και κατοικία δαιμόνων, τότε μπορεί με ταπείνωση, πένθος και δάκρυα να ελεηθεί από τον Θεό, να ελευθερωθεί από τα πάθη και να λυτρωθεί από τις εφόδους των πονηρών λογισμών με τη θεία συνέργεια.

(Συνεχίζεται)

Από το περιοδικό Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ, Έκδ. Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, τ. 9 (1984), σελ. 34.

The post Οι καρποί της καρδιακής προσευχής (Α’) appeared first on Dogma.